تولد بنیان‌گذار صفوی

شاه اسماعیل صفوی، بنیان‌گذار حکومت صفوی ۲۶ تیرماه سال ۸۶۶ ه.ش در اردبیل به دنیا آمد. او فرزند سلطان حیدر و نواده دخترى اوزون حسن آق‌قویونلو بود. اسماعیل پس از کشته شدن پدرش، سلطان حیدر در جنگ با یعقوب بیک آق‌قویونلو و متحدش فرخ یسار شروانشاه، به همراه برادرانش در حصار استخر زندانى شد. رستم بیک آق‌قویونلو فرزندان حیدر را از زندان آزاد کرد. اسماعیل میرزا را که در آن هنگام کودکى ۶ ساله بود، با اجازه مادر از اردبیل به گیلان (لاهیجان) بردند. در گیلان، میرزا على، فرمانرواى محلى ولایت دیلمان که شیعه و سید و دوستدار خاندان صفوى بود او را نگهداری کرد. اسماعیل پنج سال در آنجا ماند و با مراقبت‌هاى شمس‌الدین لاهیجى که از فضلاى آن دیار بود؛ فارسى، عربى، قرآن و مبانى و اصول شیعه امامیه را فرا گرفت. افزون بر این، در این مدت، زیر نظر هفت تن از اعیان صوفى لاهیجان فنون رزم آموخت.

اسماعیل با آنکه هنوز کودکى خردسال بود از جانب مریدان پدر، صوفى اعظم، مرشد کامل و شیخ و سلطان محسوب مى‌‌شد و حتى او را به‌عنوان شاه تلقى مى‌‌کردند. رستم بیگ چند بار فرستادگانى به طلب دو کودک شیخ حیدر به گیلان فرستاد و هر بار، کارکیا، فرستادگان او را با عذرهاى عاقلانه پس مى‌‌فرستاد. رستم گمان مى‌‌کرد ابراهیم هم در گیلان است و از جست‌وجو کردن او و مادرش در اردبیل غافل ماند. اسماعیل در محرم ۹۰۵ ق به قصد تسخیر ولایات ایران به حرکت درآمد، اما هنوز تا حدى آلت دست و اغراض سرکردگان قزلباش بود و سیزده سالى بیش نداشت. اسماعیل میرزا به قصد انتقام خون پدرش به جنگ شروانشاه رفت.در راه نیز عده زیادی از صوفیان دیگر هم به او پیوستند. پس از اتمام جنگ و تسلیم شدن باکو و نخجوان، اسماعیل میرزا وارد تبریز شد و با نام شاه اسماعیل تاج‌گذاری کرد.