فیروزه بخشیده شد!

اسناد قرارداد مورخ ۲۷ ماه مه سال ۱۸۹۳ میلادی روسیه و ایران ۱۰ جولای همان سال میان دو دولت مبادله شد و در اروپا (نه در تهران) انتشار یافت. به موجب این قرارداد، ناصرالدین شاه قاجار منطقه مرزی «فیروزه» را به «اعلیحضرت تزار همه روسیه!» بخشیده بود و خط مرزی دو کشور به سود روسیه تغییر یافته بود.

نوار مرزی فیروزه که با قرارداد منفور آخال به روس‌ها واگذار شد تا پایتخت ترکمنستان، عشق آباد، ۴۰ کیلومتر فاصله داشت ودر ۱۲ کیلومتری مرز ایران واقع است، بام فیروزه از شیروان به خوبی دیده می‌شود؛ از جنوب با گلول و سرانی و روستای ناما نلو، از شمال و شرق با شهر عشق‌آباد و خیرآباد و روستای رباط ارتباط دارد. تا اواخر قرن ۱۹ میلادی فیروزه، فیروزه ایران بودو بیشتر ساکنان آن کرد کرمانجی هستند. در زمان ناصرالدین شاه قاجار حاکم خراسان به جنگ ترکمن‌ها رفت ولی در جنگ (در سال ۱۸۶۱ میلادی) شکست خورد و حاکمیت ایران بر این منطقه از بین رفت.یکی از مهم‌ترین و زیباترین مناطقی که در قرارداد آخال به روسیه واگذار شد فیروزه بود. بعد از انقلاب کمونیستی اکتبر ۱۹۱۷ دولتمردان جدید روسیه چون در جست‌وجوی هویت و آبروی بین‌المللی بودند و حال و هوای آرمان خواهانه داشتند قراردادهای ستمگرانه روسیه تزاری با ایران را لغو کردند و در سال ۱۲۹۹ هجری شمسی برابر با ۱۹۲۱ میلادی عهد نامه‌ای بین ایران و شوروی به نام عهدنامه مودت و دوستی ایران و شوروی به امضاء رسید. در این عهدنامه آمده بود که چون روسیه تمایل دارد حق حاکمیت ایران حفظ شود تمام قراردادها و معاهداتی که دولت تزاری روسیه با ایران منعقد کرده و حق ملت ایران را ضایع کرده لغو می‌کند. یکی از بندهای این عهدنامه این بود که برای تعیین نوار مرزی نتیجه کمیسیون سرحدی سال ۱۸۸۱ را مبنا قرار بدهد و بپذیرد.