ورود دستگاه چاپ به ایران

۲۲ ماه مه سال ۱۶۴۰ میلادی نخستین ماشین چاپ (مدل گوتنبرگ) از سوی یک ایرانی ارمنی وارد ایران و جلفای اصفهان شد. گوتنبرگ آلمانی که یک زرگر بود دستگاه چاپ خود را در دهه ۱۴۴۰ تکمیل کرده بود. در سال ۱۶۳۸خلیفه وقت ارمنی‌های جلفای اصفهان، خاچاطور کساراتسی که به همراه روحانی دیگری به نام «سیمون» به لهستان سفر کرده بود تا به برخی از مشکلات جامعه ارمنیان آن کشور درخصوص مسائل دینی آن دیار سر و سامان دهد؛ در آنجا از چاپ کتاب آگاه شد و چون به جلفا بازگشت درصدد برآمد چاپخانه‌ای دایر کند. بر این اساس، یکی از روحانیان را به اروپا فرستاد تا در این زمینه تحقیق کند. پس از بازگشت این روحانی، براساس توضیحات و مشاهدات وی و بدون دسترسی به تجربه کافی، استادان ارمنی جلفا با همکاری خلیفه دست به‌کار شدند و تمامی وسایل چاپ از قبیل ماشین چاپ، حروف، کاغذ مرکب و غیره را با دست تهیه و اقدام به ساخت آن کردند. آنها پس از یک سال و پنج ماه تلاش موفق شدند اولین کتاب را در ایران چاپ کنند و این سرآغاز تاریخ چاپ در ایران بود. نخستین کتاب «زبور داوود» بود که در سال ۱۶۳۸ میلادی چاپ شد. یک سال و پنج ماه برای چاپ این کتاب وقت صرف شد. در یادداشت‌های این کتاب نوشته شده است: «یک سال و پنج ماه است که روز و شب بدون وقفه با کل اعضای خلیفه‌گری به‌کار مشغولیم، برای اینکه نه از جایی دیده‌ایم و نه استادی داشته‌ایم.» دو سال بعد آنها دستگاهی مجهزتر از طریق استانبول وارد ایران کردند.