یادی از ایرج افشار

ایرج افشار در ۱۶ مهرماه سال ۱۳۰۴ در دربند دیده به جهان گشود. پدرش محمود افشار شاعر و نویسنده و روزنامه‌نگار بود و بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار از وی به یادگار مانده است. ایرج تحصیلات ابتدایی خود را در تهران سپری کرد و سپس در رشته حقوق قضایی وارد دانشگاه تهران شد و همکاری خود را با مجلات آینده، آیین، خاورزمین، یادگار، پیام نو، مردم و جهان نو، خواندنی‌ها و داریا، یغما، شرق میانه آغاز کرد و اغلب یادداشت‌ها و مقالاتی با نام «الف. افشار»، «پناه»، «الف»، «جویا» و «کریم محمدی» از وی به چاپ می‌رسید. پس از اخذ درجه لیسانس به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و به‌عنوان دبیر مشغول به کار شد. پس از مدتی به‌عنوان کتابدار در کتابخانه دانشگاه تهران کار خود را آغاز و کتابخانه مرکزی این دانشگاه را پایه‌گذاری کرد.

علاقه شدید او به فرهنگ و زبان ایران موجب شد به عضویت انجمن ایرانشناسی در آید و از همین زمان نگارش آثار خود را آغاز کرد و همزمان مسوولیت انتشار چندین مجله از جمله فرهنگ ایران زمین، مجله سخن و سردبیری مجله آینده را برعهده داشت و آثار او در مجلات دیگری نیز به چاپ می‌رسیدند. به علاوه وی عضو انجمن‌های متعددی در داخل و خارج از کشور در زمینه‌های فرهنگ و تاریخ ایران بود. وی در حدود سیصد عنوان کتاب در زمینه تاریخ، فرهنگ، ادبیات فارسی، کتابشناسی و نسخه‌شناسی منتشر کرده است و همچنین در حدود سه هزار مقاله از او در مجلات به چاپ رسیده است. از ایرج افشار به‌عنوان پدر کتابشناسی ایران یاد می‌شود. وی همچنین در دانشگاه‌های مختلفی در داخل و خارج از کشور به تدریس پرداخت و شاگردان بسیاری را در این زمینه پرورش داد. این استاد برجسته که در میان اهل دانش شهرت بسیاری دارد و حاصل تلاش‌های علمی او برای محققان بسیار مثمرثمر بوده است در ۱۸ اسفند ۱۳۸۹ به علت بیماری درگذشت.