واکاوی - ۲۰ دی ۹۵

سارقان اصفهان

سارقان اصفهان که عده آنها هشتصد نفر و با اسلحه ممتاز است از دروازه شهر الی چهارده فرسنگی را سرقت می‌کنند. اخیرا سی و یک هزار تومان طلای خالص که از فارس حمل طهران می‌شد به‌سرقت برده‌اند.

حمله شاهسون‌ها

شاهسون‌های مغان به قفقازیه حمله آورده متصل می‌چاپند، می‌کشند. قشونی در سرحد نیست از آنها جلوگیری نماید. بیم هجوم به بادکوبه هم می‌رود. اهالی قفقاز نهایت تشویش را دارند. شهر زنجان را هم روس‌ها غارت کرده بودند آتش زدند. اهالی متصل استغاثه می‌کنند، کمک می‌خواهند.

وبا در فارس

در شیراز وبا طلوع کرده که همین را ایران کم داشت. این مرض از بصره به بندر ریگ از آنجا به قشلاقات قشقایی، خشت و کمارج به کازرون رسیده است. احتمال می‌رود در این ساعت که ما شرح آن را می‌دهیم تا شهر شیراز هم سرایت کرده باشد. چون هوا رو به گرمی است به جاهای دیگر هم شاید خدای نخواسته سرایت کند.

غله‌خری انگلیس‌ها

جمعه ۱۰ شهر جمادی الاولی ۲۲ فوریه [۱۹۱۸ م]، سوم حوت [۱۲۹۶ خ] چند روز است هوا بارندگی می‌کند. در حقیقت امسال زمستان خوبی شد.سیدمهدی هم در ششم از شهر آمد می‌گفت انگلیس‌ها در شهر غله‌خری می‌کنند و قیمت گندم یک مرتبه به صد تومان رسید. گفتند انگلیس خیال آوردن قشون دارد.

اوضاع ایران

قحط و غلا در ایران شدت کرده وسایل حمل‌ونقل خیلی کمتر از سابق [است] به این واسطه اگر نقطه‌ای هم فراوانی است، حمل آن غیرمقدور شده است. در اغلب شهرها فریاد «الجوع الجوع»(گرسنگی) بلند است و خلق خدا تلف می‌شوند. مرض وبا هم در بنادر تا کازرون که شیوع داشت اینک در بارفروش(بابل) و ساری هم بروز نموده.

قحطی و شلوغی‌

بین شوشتر و خرم‌آباد، برخی طوایف سه هزار قاطر [را] که محمول آن تمام مال‌التجاره و قند و شکر بوده سرقت کرده‌اند. از قرار تلگراف، قیمت مال‌التجاره پنج کرور و قیمت قاطرها سیصد هزار تومان بوده است. چون نویسنده «رعد» با دموکرات‌ها خوب نیست و ریاست ارزاق طهران با حاجی مخبر‌السلطنه است که می‌نویسد رئیس کمیته مرکزی دموکرات طهران است از اوضاع نان طهران و اتلاف نفوس محترم شکایات می‌کند. من‌جمله در آرتیکلی(مقاله‌ای) می‌نویسد «دموکرات‌ها بخوانند.» در این هفته پنجاه و یک نفر از جوع تلف شده است. در محبس نظمیه طهران چهارصد و پنجاه نفر محبوس و اطفال بلاصاحب موجود است که بیشتر آنها محاکمه نشده‌اند، تقصیر یا بی‌گناهی آنان معلوم نیست.

غارت خوانسار

دو هزار نفر از اشرار چهارمحال به شهر خوانسار ریخته همه را غارت کردند، حتی ادارات دولتی را. هیات اتحادیه تجار و اصناف دارالخلافه عریضه به مقام محترم اعلیحضرت عرض کرده استدعا می‌کنند از کثرت مناهی و فحشا و منکر جلوگیری فرمایند. در آن عریضه بیشتر مصائب و محن مملکتی را به‌واسطه کثرت مناهی و شرب مسکر و فحشا می‌دانند و عرض می‌کنند در طهران که مرکز مملکت اسلام است تمام دکاکین مسکرات‌فروشی و تمام خانه‌ها ‌خانه فساد شده، احدی به خیال ممانعت نیست. اعلیحضرت در جواب همه قسم اطمینان در جلوگیری می‌دهند.

قشون انگلیس در ایران‌

انگلیس از سمت قائن و سیستان قشون وارد کرده تا تربت و ترشیز، ساخلو (نگهبان) و پست گذاشته است. تا کرمانشاهان هم از آن سمت گذاشته.

روس‌ها

در نقاطی که قشون روس می‌گذرد همه‌جا غارت، چپاول، آدم‌کشی و حریق برپاست. با وجود آنکه دولت ما با اقدامات مردم در رفع تعدیات روس‌ها همراه است در هیچ شهری از شهرهای ما یک نفر جنبش نکرده حتی یک سیلی به‌صورت یک نفر روس نزد.

قیمت اجناس‌

در کردستان گندم صد تومان، برنج صدری سیصد تومان، برنج گرده دویست تومان است. در سایر بلاد ایران گندم نزدیک به‌همین مبلغ است. در طهران صد تومان است.

باج‌گیری رضا جوزانی- ماشاءالله خان‌

رضا جوزانی و جعفر خان از سارقین معروف اصفهان سوای آنکه روزی سه هزار تومان باج راه از مکاری و مال‌التجاره دریافت می‌کنند بعد خود مال‌التجاره را در محل دیگری به‌سرقت می‌برند و کلیه مخارج خود و دسته خودشان را هم از دهات حول و حوش خود نقدا و جنسا می‌گیرند. این راه سپرده به ماشاءالله خان و پدرش است. شاید آنها هم همدستی دارند. دولت ما آخرالامر از عهده این دو نفر برنیامد، با آن همه شرارت و آدم‌کشی و یغمایی که از مال مردم کردند. دکاکین نانوایی طهران را آزاد کردند. یک مرتبه سی درب دکان به صد درب دکان تجاوز کرد.[و صاحب این همه مکنت شدند] نان را در یک من تبریز شش هزار الی هشت هزار می‌فروشند.

- روزنامه خاطرات قهرمان میرزا سالور، جلد 7.