شهرسازی در ایران

سرهنگ گاسپار دروویل افسر فرانسوی است که در سال‌های ۱۸۱۳-۱۸۱۲م در پانزدهمین سال سلطنت فتحعلی‌شاه قاجار و ولایتعهدی عباس میرزا در ایران اقامت داشته است و در بازگشت سفرنامه‌ای با شرح دقیق جزئیات از اوضاع ایران در این عهد منتشر می‌کند. وی در بخشی از سفرنامه خود شیوه شهرسازی در ایران را این‌گونه توصیف می‌کند: «اصول شهرسازی در مشرق زمین با اروپا تفاوت بسیاری دارد و این تفاوت در ایران بیشتر به چشم می‌خورد؛ زیرا در این کشور سنگ بسیار کم است. ظاهرا شهرهای ایران شبیه به هم بوده و از خانه‌های نامنظم و ناهماهنگی تشکیل شده است.

سرهنگ گاسپار دروویل افسر فرانسوی است که در سال‌های ۱۸۱۳-۱۸۱۲م در پانزدهمین سال سلطنت فتحعلی‌شاه قاجار و ولایتعهدی عباس میرزا در ایران اقامت داشته است و در بازگشت سفرنامه‌ای با شرح دقیق جزئیات از اوضاع ایران در این عهد منتشر می‌کند. وی در بخشی از سفرنامه خود شیوه شهرسازی در ایران را این‌گونه توصیف می‌کند: «اصول شهرسازی در مشرق زمین با اروپا تفاوت بسیاری دارد و این تفاوت در ایران بیشتر به چشم می‌خورد؛ زیرا در این کشور سنگ بسیار کم است. ظاهرا شهرهای ایران شبیه به هم بوده و از خانه‌های نامنظم و ناهماهنگی تشکیل شده است. خانه‌های بزرگ و کوچک بدون رعایت نظم و ترتیب کنار هم ساخته شده و نمای هریک از آنها به سمتی متوجه است.

خانه‌ها معمولا از خشت خام و گل ساخته می‌شود. برخی از دولتمندان در ساختن بناها از آجر، سنگ، ملات و آهک استفاده می‌کنند؛ اما چنین بناهایی در سراسر ایران بسیار معدود است. در ایران بنای خانه‌ها با سرعت شگفت آور و باور نکردنی انجام می‌گیرد. مثلا ساختمان خانه‌ای که صبح شروع به بنای آن شده است، شب هنگام به پایان می‌رسد. البته پوشاندن سقف اتاق‌ها از این قانون مستثنی است. پشت بام به شکل تراس ساخته می‌شود، از این‌رو تکمیل آن به مدتی وقت احتیاج دارد. بناها معمولا با آهنگ خاصی کار می‌کنند و مصالح ساختمانی مورد نظر را با آوازهای مخصوصی از کارگران می‌طلبند.»

منبع: سرهنگ گاسپار دروویل، سفرنامه دروویل، ترجمه جواد محیی، انتشارات گوتنبرگ، 1348: صص79-78.