حقوق و مسوولیت خدمه

گروه تاریخ و اقتصاد‌‌: یکی از گروه‌های شهری که از قدیم‌الایام در ایران وجود داشتند خدمه‌ بودند. تجار،اعیان و متمولان شهری اغلب تعداد زیادی خدمتکار برای امور خانگی و امور بیرون از خانه و محل کار داشتند. وجاهت هر تاجر یا ثروتمندی را از روی تعداد خدمه‌ای که پشت‌سرش حرکت می‌کردند مشخص می‌کردند. این گروه کسانی بودند که در منزل اربابی زندگی می‌کردند و بسته به شغلی که داشتند به ازای دریافت حقوق یا به ازای دریافت جای خواب، پوشاک و خوراک برای ارباب خود کار می‌کردند. بخش زیادی از امور این گروه از حق حساب‌ها یا انعامی که از رفت و آمد‌کنندگان به منزل اربابی دریافت می‌داشتند، می‌گذشت.

گروه تاریخ و اقتصاد‌‌: یکی از گروه‌های شهری که از قدیم‌الایام در ایران وجود داشتند خدمه‌ بودند. تجار،اعیان و متمولان شهری اغلب تعداد زیادی خدمتکار برای امور خانگی و امور بیرون از خانه و محل کار داشتند. وجاهت هر تاجر یا ثروتمندی را از روی تعداد خدمه‌ای که پشت‌سرش حرکت می‌کردند مشخص می‌کردند. این گروه کسانی بودند که در منزل اربابی زندگی می‌کردند و بسته به شغلی که داشتند به ازای دریافت حقوق یا به ازای دریافت جای خواب، پوشاک و خوراک برای ارباب خود کار می‌کردند. بخش زیادی از امور این گروه از حق حساب‌ها یا انعامی که از رفت و آمد‌کنندگان به منزل اربابی دریافت می‌داشتند، می‌گذشت. این عایدی‌ها آن‌قدر بود که بتواند برخی را از نوکری و قلیان‌برداری یک ارباب به مقامی بالاتر برساند. خدامی که در منازل زندگی می‌کردند اغلب دارای مسوولیت کاملا مشخصی بودند. شغل خدمتکاری فقط مختص به مردان نبود و حرمسرا و نیز اندرونی‌های خانه‌های بزرگ تجار مملو از خدمه زن، دایه‌ها و کسانی بود که به زنان خانه در امور منزل و تربیت فرزندان کمک می‌کردند. پایگاه این خدمه اعلی طبقات فقیر شهری است. آشنایی با آداب و رسوم زندگی در شهر از جمله اولویت‌هایی است که خدام باید از آن بهره‌مند می‌بودند.

- حیات اقتصادی ایرانیان در دوره مشروطه، سمیه توحیدلو، نشر هرمس، صص289-291