زادروز دانیل مک‌فادن، واضع نظریه انتخاب

گروه تاریخ و اقتصاد‌‌: ۲۹ جولای زادروز دانیل مک فادن اقتصاددان بزرگ آمریکایی است. مک فادن در سال ۲۰۰۰ جایزه نوبل را به‌صورت مشترک با جیمز هکمن دریافت کرد. دلیل انتخاب وی «توسعه نظریه و روش تحلیل موضوعات انتخابی» بوده است. مک فادن سال ۱۹۳۷ در شهر رالی واقع در کارولینای شمالی متولد شد. اجداد پدری مک فادن از حدود سال‌های ۱۷۴۰ یعنی دو سه قرن پیش در مناطق کوهستانی کارولینای شمالی زندگانی می‌کردند. دانیل در سال‌های اول زندگی در معیت پدر و مادرش در منطقه‌ای روستایی از کارولینای شمالی زندگی می‌کرد که فاقد برق و لوله‌کشی آب و توام با کمبود درآمد بود. زندگی وی با فعالیت روستایی و تولیدات کشاورزی و دامی عجین بود. پدر وی بیش از چهار کلاس در مدرسه درس نخوانده بود اما به علت استعداد فراوان در ۱۴ سالگی برای ثبت و نگهداری حساب‌های یک بانک محلی استخدام شد. این پدر در عین حال علاقه‌مند به جمع‌آوری و مطالعه کتاب‌های مختلف بود، بنابراین مک فادن شانس این را داشت که از طفولیت در کتابخانه پرارزش پدر و در دامان مادری که معلم ریاضی بود، پرورش یابد.

خانواده مادری مک فادن در قرن نوزدهم از ایرلند به مینه‌سوتا مهاجرت کرده بودند. مادربزرگ او یک آرشیتکت برجسته فارغ‌التحصیل دانشگاه مینه‌سوتا بود. دانیل در دبیرستان دانش‌آموز موفقی بود. بعضی اوقات روزی ۴ الی ۵ کتاب مطالعه می‌کرد. ریاضیات، هندسه و دیگر درس‌ها را با کمک مادرش از طریق دوره‌های مکاتبه‌ای گذراند. مک فادن به‌دنبال تکمیل دوره دکترا، در سال ۱۹۶۲ به‌عنوان دانشجوی فوق‌دکترای ملون به دانشگاه پیتسبورگ رفت و در سال بعد به هیات‌علمی دانشگاه کالیفرنیا در برکلی پیوست. وی همچنان به رفتار انتخابی گرایش داشت اما در همین دوران به مشکل مرتبط ساختن نظریه اقتصادی و سنجش علاقه‌مند شد. کار مک فادن ترکیبی از نظریه اقتصاد، روش‌های آماری و کاربردهای تجربی برای حل و فصل مشکلات اجتماعی بود. در سال ۱۹۷۴ وی به پیشبرد تجزیه و تحلیل‌های کمی مشروط اقدام کرد؛ روشی که مشخص‌کننده نحوه انتخاب افراد از میان گزینه‌های محدود در جهت افزایش میزان فایده و مطلوبیت بود. تحقیق مک فادن از طریق تحلیل گزینه‌های ناپیوسته ( یعنی گزینه‌های انتخاب شده از میان مجموعه محدودی از گزینه‌ها) به پیش‌بینی نرخ‌های استفاده از سیستم‌های حمل‌ونقل کمک کرد و روش‌های آماری در مطالعات مربوط به میزان مشارکت نیروی کار، مراقبت‌های بهداشتی، خانه‌سازی، مسکن و به‌خصوص برای محیط و اشخاص پیر به‌کار گرفته شد.

هدف اصلی یکی از تحقیقات مک فادن ادغام نظریه با سنجش وضع اقتصادی است، یکی از حوزه‌های تحقیقی، بازسازی و تنظیم مجدد نظریه تولید با استفاده از دوگانگی در زمینه داده‌های بازار است و بخش دوم آن به پیشبرد نظریه تجربی مصرف‌کننده برای مجموعه‌های بودجه غیرقراردادی مانند گزینه‌های ناپیوسته به کاربردهایی در زمینه حمل‌ونقل یا تقاضاهای مربوط به لوازم خانگی مصرف‌کننده انرژی اختصاص دارد. مک فادن، مقالات متعددی در رابطه با اقتصاد و نظریه انتخاب نوشته است که تقریبا تمامی آنها ریشه در مشکلات کاربردی دارند. موضوع مشترک در تمام تحقیقات وی تاکید بر نظریه اقتصادی همبستگی محکم و مشکل تحلیل و سنجش اقتصادی و نیز ابزار آماری و نظری در حال توسعه که منجر به گسترش گزینه‌های قابل‌استفاده برای اقتصاددانان کاربردی شده است، می‌باشد. وی ارزش زیادی برای علم آمار و ریاضیات ظریف و مبتکرانه قائل بود اما به‌عنوان نوعی اولویت علمی، سعی کرد تحقیقات خود را روی کاربردهای عینی متمرکز سازد و الگوهایی را برای استفاده اقتصاددانان کاربردی فراهم آورد. کشاورزی شغل دیگر مک فادن است که تقریبا حرفه اصلی وی محسوب می‌شود. از جمله کتاب‌های مهم او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تقاضای سفر شهری: تحلیل رفتاری، سال ۱۹۷۶

• اقتصاد تولید: برخورد دوگانه با تئوری و برنامه‌های کاربردی، سال ۱۹۷۸

• تحلیل ساختاری گسسته داده‌ها با نرم‌افزار اقتصادسنجی، ۱۹۸۱

• هندبوک اقتصاد سنجی،۱۹۹۴