مرگ موسس مک دونالد

گروه تاریخ و اقتصاد: ریچارد مک دونالد، از پیشگامان صنعت غذای آماده ( فست‌فود) در چهاردهم جولای ۱۹۸۸ درگذشت. او نقش مهمی در تاسیس بزرگ‌ترین فروشگاه‌های زنجیره‌ای فست فود دنیا داشته است. تاریخ آغاز به کار این شرکت به ۱۹۴۰ باز می‌گردد، وقتی که برادران ریچارد و موریس مک دونالد در کالیفرنیا اولین رستوران خود را راه‌اندازی کردند. تصمیم آنها به استفاده از «سیستم خدمات‌رسانی سریع» در سال ۱۹۴۸ پایه و اساس شکل‌گیری رستوران‌های فست فود در آینده را رقم زد. البته این سیستم دو دهه پیش از این توسط رستوران زنجیره‌ای وایت کسل (white castle) مورد استفاده قرار می‌گرفت اما عرضه غذا در زمانی کوتاه با مک‌دونالد شناخته شد. غذای اختصاصی در منوی این رستوران ساندویچ همبرگر آن بود که از بیف کبابی تهیه می‌شد و همراه با سیب زمینی سرخ شده به قیمت ۳۵ سنت به مشتریانش عرضه می‌شد.

منوی انتخابی رستوران که ۲۵ آیتم مختلف را شامل می‌شد هرچیزی را در بر می‌گرفت؛ از تامال و فلفل گرفته تا ساندویچ کره بادام زمینی. غذای لوکس مک دونالدز هم همان همبرگرهای ۲۵ سنتی اش بودند که طرفداران زیادی داشتند. ریچارد مک دونالد در این باره گفته است: کل مفهوم اصلی کسب و کار ما حول محور سرعت می‌چرخید. برادران مک دونالد که از خط مونتاژ خودروی هنری فورد الهام گرفته بودند در ادامه سیستمی به نام «سیستم سرویس‌رسانی سریع» را راه‌اندازی کردند و آشپزخانه خود را تا آنجا که می‌شد مکانیزه کردند. این شرکت اکنون با فعالیت در ۱۱۹ کشور روزانه دارای ۶۸ میلیون مشتری و ۳۵ هزار و ۵۲۵ شعبه و ۴۲۰ هزار کارمند است. مجموع دارایی‌های این شرکت ۳۷ میلیارد و ۹۳۹ میلیون دلار و درآمد خالص آن ۴ میلیارد و ۵۲۹ میلیون دلار در سال گذشته میلادی (۲۰۱۵) بوده است. پس از توسعه مک‌دونالد در سطح جهانی، رفته رفته برخی مسائل و مشکلات اخلاقی شهرت این شرکت را تحت‌تاثیر قرار داد و به تعداد معترضان ضد مک‌دونالد افزود. معترضان حتی روز ۱۶ اکتبر را «روز ضد مک‌دونالد» نامگذاری کردند. این اعتراضات آنجا خود را نشان داد که در شورش‌های ضدسرمایه‌داری در انگلیس، رستوران‌های مک‌دونالد اولین جایی بود که مورد حمله قرار گرفت. البته بیشترین آسیبی که به شهرت مک‌دونالد وارد شد درخصوص دادگاه مک‌لیبل (McLibel) بود. در این پرونده شرکت مک‌دونالد از فعالانی که به توزیع دست‌نوشته‌هایی با موضوع «مشکل مک‌دونالد چیست» اقدام کرده بودند شکایت کرد و انتظار داشت که دادگاه به سرعت حکمی سنگین برای متهمان صادر کند. در عوض این پرونده نزدیک به دو سال و نیم در جریان بود و به یکی از طولانی‌ترین پرونده‌های تاریخ قضایی انگلیس تبدیل شد.

یکی از بیشترین انتقاداتی که مک‌دونالد طی ۳۰ سال اخیر با آن مواجه بوده مربوط به غذایی است که در رستوران‌های آن به مشتریان عرضه می‌شود. منتقدان معتقدند که غذاهای عرضه شده در مک‌دونالد یکی از عوامل اصلی شیوع چاقی و سرطان در میان مردم آمریکا و دیگر کشورهای پیشرفته است. مطالعات پزشکی نشان می‌دهد میزان افزایش وزن در میان افراد انگلیسی بیش از دیگر کشورهای اروپا در حال بالا رفتن است و یک پنجم مردم انگلیس به شکل خطرناکی از افزایش وزن رنج می‌برند. میزان مرگ‌ومیر ناشی از چاقی مفرط در آمریکا بیش از ۳۰۰ هزار نفر در سال است که درصد بالایی از چاقی افراد ناشی از مصرف غذاهای فست‌فود است. حال اینکه میزان مرگ‌و‌میر ناشی از مصرف سیگار در همین کشور حدود ۴۰۰ هزار نفر است. اینجاست که سهم و نقش مک‌دونالد به‌عنوان بزرگ‌ترین رستوران فست‌فود در آمریکا و جهان نمود بیشتری پیدا می‌کند. پس از بررسی ارزش غذایی محصولات مک‌دونالد مشخص شد که غذایی مانند بیگ مک یا مرغ سرخ کرده دارای ۹۱۰ کالری، ۴۶ گرم چربی است و این بدان معناست که این شرکت استانداردهای رژیم غذایی آمریکا را رعایت نمی‌کند. علاوه بر چاقی مفرط، دیابت، فشار خون، بیماری‌های قلبی و سرطان نتایج استفاده از چربی زیاد، شکر و نمک است.

تاثیر استفاده‌ از رژیم غذایی مک‌دونالد در فیلم انتقادی مورگان اسپورلاگ (Morgan Spurlock) به وضوح دیده می‌شود، جایی که او چیزی جز مک‌دونالد را در وعده‌های غذایی خود استفاده نمی‌کند و در نتیجه با ۱۱ کیلو اضافه وزن، افزایش ۶۰ واحدی کلسترول و از دست دادن کبد خود مواجه می‌شود. وی دچار سردرد و افسردگی شده و در نهایت به مصرف مک‌دونالد اعتیاد پیدا می‌کند. یکی دیگر از انتقادهایی که همواره مک‌دونالد با آن مواجه بوده مربوط به شرایط کار و سیاست‌های این شرکت در قبال کارکنانش است. این شرکت دارای بیش از یک و نیم میلیون نفر کارمند در سراسر دنیاست که بیش از نیمی از آنها افراد زیر ۲۱ سال هستند. سیاست شرکت در استخدام افرادی با این محدوده سنی به این معناست که بیش از نیمی از کارکنان مک‌دونالد از حداقل حقوق برخوردار هستند. وارد شدن عبارت McJOBدر سال ۲۰۰۳ در فرهنگ لغت وبستر که به معنی نوعی از کار با حقوق پایین است نیز بیانگر این موضوع است.

مرگ موسس مک دونالد