یک فعال صنعت دارو برای رفع تهدیدهای تولید در صنعت دارو پیشنهاد کرد
خروج از منگنه واردات مواد اولیه دارو
خودکفایی در صنعت دارو ضروری است
مدیرعامل شرکت داروسازی رازک در این باره در گفت‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با بیان اینکه در زنجیره تامین صنایع مختلف، تولید در قسمت ابتدای زنجیره از اهمیت زیادی برخوردار است و این موضوع تفاوت بین کشورها را تعیین می‌کند گفت: بیایید در صنعت دارو فرض را بر این بگذاریم که امکان تامین مواد اولیه وجود نداشته باشد، در این صورت حتی با وجود ارز کافی باز هم در تولید با مشکل روبه‌‌‌رو خواهیم بود و این موضوع اهمیت زیادی در قدرت نرم کشور و ضریب خودکفایی ما دارد. بنابراین باید بر این موضوع متمرکز شویم که اگر روزی کشورهای دنیا حاضر نباشند ماده اولیه موردنیاز تولید دارو را در اختیار ما قرار دهند، آن زمان چه باید کرد و رفع این تهدید در خودکفایی کشور در آینده بسیار موضوع مهمی است.
محمدمهدی خورشیدوند با اشاره به اینکه عمده مواد اولیه‌ای که امروزه از کشورهای دیگر وارد می‌‌‌کنیم «های‌تک» نیستند و عمدتا از کشورهای شرق مانند چین و هند وارد می‌‌‌شوند، گفت: این در حالی است که مراکز تحقیقاتی که اکنون در داخل کشور وجود دارد از توان بالایی برخوردارند و موضوع تحقیقات مورد تاکید ویژه مدیران است، به عبارتی انتظار می‌رود توسعه تحقیقات و حمایت از این امر در شرکت‌های داخلی با تکیه بر شرکت‌های دانش‌بنیان، جوانان و محققان داخلی، کشور را از واردات مواد اولیه و اتکای صرف به کشورهای دیگر بازدارد. وی در این باره با انتقاد از اینکه نباید مجموعه‌‌‌های تحقیقاتی وارد امر تولید شوند، خواستار اصلاح این موضوع شد و ادامه داد: برخی مجموعه‌‌‌ها نیز موظف به تولید مواد اولیه هستند که در خلال این بحث‌‌‌های تولیدی به موضوعات تحقیقاتی نیز توجه می‌کنند، اما در مجموع آنچه از اهمیت زیادی برخوردار است این است که اگر به سمت تولید مواد اولیه نرویم، قیمت تمام‌شده افزایش می‌‌‌یابد.
قیمت تمام‌شده بالا می‌رود
خورشیدوند با اشاره به اینکه در صورت عدم‌تولید مواد اولیه ناچار به واردات آن هستیم، افزود: از آنجا که امکان تامین مستقیم این مواد از برخی منابع فراهم نیست باید از طریق نماینده‌‌‌ها، شرکت‌های بازرگانی و... عملیات تامین مواد اولیه انجام شود و با وضعیت ارزی و هزینه‌‌‌های تبدیل ارز در کشور قیمت تمام‌شده تولید دارو به شدت افزایش یافته و همه این موضوعات نتیجه وابستگی به واردات مواد اولیه است. وی با بیان اینکه امروزه معاملات در دنیا روی دلار بسته شده و زمانی که دلار به 65هزار تومان میرسد این موضوع روی قیمت تمام‌شده دارو و سایر صنایع اثر مستقیم می‌‌‌گذارد گفت: زمانی که مواد اولیه به روش‌های غیرمستقیم و در شرایط کنونی از طریق شرکت‌های بازرگانی تامین می‌شود، هزینه‌‌‌های معاملات افزایش می‌‌‌یابد و به علاوه افزایش روزانه قیمت دلار و سایر ارزها به رشد بهای مواد اولیه منجر می‌شود و با افزایش قیمت تمام‌شده امکان رقابت در حوزه صادرات را نیز از دست می‌‌‌دهیم.
به گفته مدیرعامل شرکت داروسازی رازک مشکل بزرگ کنونی ما قاچاق داروست که دلیل آن نیز مناسب بودن قیمت دارو در داخل کشور در مقایسه با قیمت‌های منطقه‌‌‌ای است که باعث شده قاچاق به افغانستان و عراق رواج یابد. البته رازک در بخش داروهای دامی، توانسته با تعریف بارکد اصالت کالا از طریق یک سامانه مشخص جلوی این موضوع را بگیرد، با این حال قاچاق دارو یک تهدید اساسی برای صادرات قانونی فراهم کرده و از طرفی نبود توازن و تعادل در قیمت تمام‌شده و قیمت نهایی داروهای تولیدی، امکان رقابت را در بازارهای منطقه‌‌‌ای از ما می‌گیرد. وی افزود: در حال حاضر با آنکه نیروی انسانی حقوق پایین‌‌‌تری از سایر کشورها دریافت می‌کند و زیرساخت‌‌‌های تولید به صرفه‌تر است، اما قیمت بالای ماده اولیه باعث شده تا اثر این مزایا از بین برود و در نتیجه قیمت تمام‌شده تحت‌‌‌الشعاع قرار بگیرد.
تامین ارز با مشکل روبه‌‌‌رو است
خورشیدوند در خصوص تخصیص ارز به دارو نیز با بیان اینکه امروز تمام صنایع دچار مشکل هستند گفت: با این حال با توجه به اینکه صنعت دارو از نظر گردش مالی صنعت کوچکی است، باید از سازمان غذا و دارو و بانک مرکزی دلیل عدم‌تخصیص به موقع ارز پرسیده شود. در حوزه دامی هفت تا هشت ماه هیچ ارزی تخصیص داده نشده است. وی با بیان اینکه دولت با محدودیت‌های تامین منابع ارزی روبه‌‌‌رو است و از طرفی آزادسازی قیمت‌ها اتفاق افتاده و این مسائل مشکلات واحدهای تولیدی را افزایش داده افزود: دولت باید سوبسیدی هدفمند بر اساس مجاری و مبادی که در اختیار دارد برای صنعت دارو در نظر بگیرد تا مواد اولیه‌ای که خریداری کرده از طریق مجموعه‌‌‌های امین دولت در اختیار تولید قرار بگیرد و با نظارت دقیق به بخش خصوصی واگذار شود تا بخشی از مشکلات برای حرکت به سمت خودکفایی برطرف شود. وی افزود: در حال حاضر بسیاری از شرکت‌ها اگر ارز هم دریافت کنند به دلیل افزایش دوره وصول مطالبات و مشکلاتی که شرکت‌های پخش دارو با آنها روبه‌‌‌رو بوده و هستند، مشکلاتی در حوزه نقدینگی دارند و شرکت‌ها نتوانسته‌‌‌اند نیازهای مالی خود را به موقع تامین کنند و حتی بعضا تخصیص ارزی هم که صورت گرفته سوخت شده است.
تامین نقدینگی سخت شده است
وی در توضیح بیشتر این موضوع گفت: پارادوکسی در صنعت دارو وجود دارد و آن اینکه وقتی محصولی با تقاضای بالایی برای فروش روبه‌‌‌رو است چگونه با مشکل نقدینگی روبه‌‌‌رو می‌شود؟ دارو محصولی است که همه روزه با تقاضا روبه‌‌‌رو است و نظام سلامت بر دارو و درمان مبتنی است، اما مشکل، عدم‌تولید و توزیع متوازن محصول است. تولید برخی محصولات بیش از نیاز بازار و دپوی بالا در شرکت‌های پخش مشکلاتی را برای این شرکت‌ها ایجاد کرده و باعث شده دارو به قیمت و به موقع به فروش نرسد، بنابراین با وجود رقابت بین شرکت‌های تولیدی تخفیفات به راه‌‌‌حلی نادرست تبدیل می‌شود و کالا از طریق جوایز و جشنواره‌‌‌ها و... با تخفیف‌‌‌های بالا به فروش میرسد که مستقیما روی سود عملیاتی شرکت‌ها اثر می‌‌‌گذارد.
به گفته مدیرعامل رازک نکته مهمی که در این بخش باید به آن اشاره کنیم آن است که محصولی که تولید می‌شود عملا به معنای فروش نیست، زیرا این محصول بعد از تحویل به شرکت‌های پخش با یک دوره وصول 400 روزه روبه‌‌‌رو است که پس از آن پول به دست داروساز میرسد، بنابراین تولید عملا به معنای فروش نیست. امروز رقمی نزدیک به‌هزار میلیارد تومان داروی تولیدی شرکت رازک در شرکت‌های پخش موجود است و کنسرسیوم‌‌‌هایی در هلدینگ تشکیل شده تا مانع از رقابت‌‌‌های نادرست و تخفیفات غلط شود که در نهایت شرکت‌های تولیدی را با مشکلات مالی روبه‌‌‌رو می‌کند.
به گفته او یکی از مشکلات فعلی شرکت‌های داروساز تامین مواد اولیه از منابع انحصاری است. انحصار باعث می‌شود شرکت‌های وارداتی به هر قیمتی که دلشان بخواهد محصول را به داروساز بفروشند و این اقدامی ناعادلانه در اقتصاد است که فشار زیادی بر دوش تولیدکننده می‌‌‌گذارد. متاسفانه ملاحظات قانونی و بخشنامه‌‌‌های موجود باعث شده تا خود شرکت‌ها هم نتوانند ماده اولیه را شخصا وارد کنند و تامین مواد اولیه حتما باید از طریق مجموعه‌‌‌هایی که امکان تولید یا واردات دارند صورت بگیرد. بنابراین راه‌‌‌حل آن است که با تولید ماده اولیه، اساس و ساختار انحصاری واردات شکسته شود. وی با تاکید بر اینکه در حوزه‌‌‌های دارو، غذا و صنایع پایین‌دستی نفتی و پتروشیمی باید خودکفا شویم، گفت: وگرنه در شرایط خاص ممکن است با مشکلاتی روبه‌‌‌رو شویم که قدرت نرم ما را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد. دارو برای هر کشوری نان شب محسوب می‌شود و برای نان شب نمی‌توان وابسته بود.
سال 1403 سال خوبی است
به گفته خورشیدوند، عمده کشورهای صادرکننده ماده اولیه و داروی نهایی کشورهایی هستند که در حوزه تحقیقات گام‌‌‌های بزرگی برداشته‌‌‌اند. آنها ابتدا روی محصولات جدید دارویی سرمایه‌گذاری کرده‌‌‌اند و از آنجا که خودشان در تولید مواد اولیه موفقیت کسب کرده‌‌‌اند، بهای تمام‌شده پایین‌‌‌تر و قیمت‌های مناسب‌‌‌تری را ارائه و رقابت را در تولید محصولات خود افزایش داده‌‌‌اند، ولی متاسفانه به‌‌‌رغم اینکه محصولات ایرانی از کیفیت مناسبی برخوردارند، اما با قیمت تمام‌شده بالایی روبه‌‌‌رو هستند و این مسائل موضوع صادرات دارو را برای شرکت‌های ایرانی تهدید می‌کند.
وی با بیان اینکه معتقدم سال 1403 سال خوبی است، زیرا هرچه مشکلات ما پیشرفته‌تر شده‌اند مدیران نیز خود را با مشکلات تطبیق داده‌‌‌اند، افزود: کشف راه‌‌‌های جدید و هم‌افزایی بین گروه‌‌‌ها و شرکت‌ها و مجموعه‌‌‌ها موضوع مهمی است که باعث می‌شود موفقیت‌‌‌های خوبی در آینده به دست آید و امیدواریم با حمایت‌‌‌های دولت سال خوبی را پشت سر بگذاریم زیرا پیش‌بینی می‌شود از نظر تولید بر اساس تعداد شاهد رشد خوبی باشیم و از نظر ریالی نیز امیدواری‌‌‌های زیادی وجود دارد.
خورشیدوند در پایان با اشاره به اینکه بخش قابل‌توجهی از سهام رازک در اختیار مجموعه‌‌‌های حقوقی و بخشی در اختیار تیپیکو است گفت: باید درصد تقسیم سهم بازنگری شود و کار کارشناسی روی آن صورت گیرد، بنابراین در تلاشیم تا سهامداران خرد و حقیقی ما آسیب نبینند. سال گذشته منابعی برای تامین سود سهام در اختیار نبود و همان میزان که ورودی داشتیم هزینه‌‌‌های مختلف را پوشش داده، اما در تلاشیم از طریق بازار سرمایه - که البته دچار مشکلات عدیده‌‌‌ای است - بخشی از مشکلات را حل کنیم. از سوی دیگر چالش‌‌‌های جدی در مسیر افزایش سرمایه و انتشار اوراق وجود دارد و در تامین سرمایه از طریق بانک‌ها نیز به‌خصوص در حوزه اعطای تسهیلات مشکلات زیادی وجود دارد، با این حال از ابتدای سال‌جاری از طریق بانک در تلاشیم مبالغی به حساب صاحبان سهام واریز کنیم و امیدواریم مشکلات نقدینگی را در سال‌جاری برطرف کنیم.
