مطالعات معتبر جهانی در مورد ویپها چه میگویند؟
آثار سیگارهای الکترونیکی بر سلامت
استفاده از سیگارهای الکترونیکی منجر به وابستگی به نیکوتین میشود
همه ویپها خطرناک هستند
بر اساس این گزارش همه سیگارهای الکترونیکی اعم از آنها که دارای نیکوتین نیستند میتوانند شامل مقادیر خطرناکی از مواد مضر برای بدن اعم از مایعات و آئروسلهای استنشاقی باشند که بسیاری از آنها محتوی مواد سرطانزای شناختهشده همچون فرمالدهیدها، استون، استالدئید، آکرولئین و فلزات سنگین مانند نیکل، قلع و سرب هستند. (فرمالدهیدها موادی هستند که مورد استفاده آنها در چسبهای صنعتی و برای نگهداری اجساد در بیمارستانها و خانههای تدفین است. استون به طور کلی در پاککننده لاک ناخن یافت میشود. استالدئید در مواد شیمیایی، عطر و پلاستیک به کار میرود و آکرولئین معمولا در علفکشها یافت میشود.)
این مواد همچنین میتوانند شامل موادی مانند پروپیلن گلایکول، ترکیبات پلیاستر، ضدیخها و گلیسیرینهای گیاهی باشند که در طعم و مزه آنها تاثیر دارد. کارشناسان میگویند بخارات سمی ناشی از مصرف این نوع سیگارها میتواند در ابتدا عوارضی مانند تحریک دهان و راههای هوایی، سرفههای مداوم، تهوع و استفراغ، درد قفسه سینه و تپش قلب را به همراه داشته باشد، اما به تدریج با استنشاق بیش از حد این گازها و مواد علائمی همچون مسمومیت و تشنج، وابستگی به نیکوتین، مشکلات تنفسی و آسیب دائمی ریه و آسیب به مغز در حال رشد نوجوانان را نیز بروز دهد. این در حالی است که برخی از مواد شیمیایی موجود در آئروسلهای سیگار الکترونیکی میتوانند باعث آسیب DNA شوند.
با این حال یکی از مهمترین نگرانیهای جامعه پزشکی در مورد استفاده از این نوع سیگارها خطر بیماریهای ریوی، بیماری قلبی و سرطانهاست که برخی مطالعات از بروز این بیماریها حکایت دارند. از طرفی تحقیقات موسسه بهداشت استرالیا نشان میدهد ارتباطی قوی بین کشیدن سیگار الکتریکی و رفتارهای سیگار کشیدن با استفاده از محصولات سنتی دخانی وجود دارد بهطوری که جوانانی که ویپ میکشند سه برابر بیشتر احتمال دارد سیگار هم مصرف کنند. تحقیقات همچنین نشان میدهد که بسیاری از کاربران سیگار الکترونیکی به استفاده همزمان از محصولات تنباکوی معمولی (دوکاربر) نیز ادامه میدهند که این افراد در مقایسه با افرادی که صرفا از محصولات تنباکوی معمولی استفاده میکنند، خود را در معرض سطوح بالاتری از مواد شیمیایی سمی قرار میدهند.
این گزارش در بخش دیگری به این موضوع پرداخته که تبلیغات گستردهای روی این نوع سیگارها شده که آن را روشی برای ترک تنباکو معرفی میکنند، اما در واقع تحقیقات این موضوع را رد میکنند و شواهد جدی وجود ندارد که نشان دهند ویپها روشی مناسب برای ترک سیگار بوده باشند و اگر هم در مواردی محدود چنین موضوعی صحت داشته باشد، عوارض بلندمدت دیگری را در پی دارد. نکته مهم آن است که بسیاری از بیماریها مانند سرطان در نتیجه استفاده از این سیگارها، زمان زیادی طول میکشد تا ایجاد شوند و این موضوع ممکن است این تلقی را ایجاد کند که این ماده خطری به همراه ندارد، اما باید گفت تنباکو نیز دقیقا مشابه این عمل میکند اما بر کسی پوشیده نیست که چه عوارضی برای سلامتی مصرفکننده به همراه دارد. در واقع باید گفت محصولات سیگار الکترونیکی خط اول درمان برای ترک سیگار نیستند و بسیاری از محصولات دیگر برای ترک سیگار در دسترس هستند که ایمن و موثر شناخته شدهاند.
جوانان مضرات ویپها را نمیدانند
موسسه قلب آمریکا نیز در تازهترین گزارش خود نوشته ویپینگ در حال حاضر محبوبترین راه برای نوجوانان برای استفاده از تنباکو و نیکوتین است. طبق نظرسنجی ملی دخانیات جوانان در سال ۲۰۲۳، ۱۰درصد (یک میلیون و ۵۶۰هزار نفر) دانشآموزان دبیرستانی و ۴.۶درصد (۵۵۰هزار نفر) از دانشآموزان دبیرستانی مصرف فعلی سیگار الکترونیکی را گزارش کردهاند. بسیاری از این افراد معتقدند سیگارهای الکترونیکی و سایر محصولات از این دست ایمن هستند. برخی حتی نمیدانند که این نوع سیگارها حاوی نیکوتین هستند، در حالی که یک غلاف مایع از قبل پر شده در یک سیگار الکترونیکی میتواند به اندازه یک بسته کامل سیگار حاوی نیکوتین باشد. به گفته یک جراح عمومی در ایالات متحده، قرار گرفتن در معرض نیکوتین در دوران نوجوانی میتواند باعث اعتیاد شود و به مغز در حال رشد آسیب برساند، اما هیچ مسیر ایمنی برای محافظت از کودکان در برابر این خطر رو به رشد وجود ندارد.
بر اساس این گزارش مهمترین دلایلی که جوانان برای استفاده از سیگارهای الکترونیکی بیان میکنند عبارتند از: استفاده توسط یکی از دوستان یا اعضای خانواده یا طعمهای جذابی مانند نعناع، آبنبات، میوه یا شکلات. برخی نیز اعتقاد دارند این سیگارها نسبت به سایر انواع دخانیات ضرر کمتری دارند یا به کاهش اضطراب و افسردگی کمک میکند. بر اساس این گزارش تقریبا ۹۰درصد از سیگاریها برای اولین بار در سن ۱۸ سالگی یک محصول محتوی تنباکو را امتحان میکنند. اما اگر افراد در سن ۲۶ سالگی شروع به مصرف دخانیات نکنند، احتمالا هرگز شروع نخواهند کرد، بنابراین تمرکز خانوادهها و دولتها باید بر پیشگیری در این مرحله حساس زندگی باشد. مطالعات مرکز قلب ایالات متحده همچنین ارتباط بین ویپینگ و سایر مواد از جمله الکل، داروهای غیرقانونی یا سوءاستفاده از داروهای بدون نسخه و تجویزی مانند مواد افیونی را نشان داده است. حقیقت این است که هیچ محصول تنباکوی «ایمن» وجود ندارد، تنها هنوز از اثرات بلندمدت سلامتی، بهویژه در محصولات جدیدتر اطلاعی در دست نیست.
این در حالی است که متخصصان مراقبتهای بهداشتی باید بتوانند با بیماران خود در مورد مصرف دخانیات از جمله سیگارهای الکترونیکی و محصولات جدیدتر صحبت کنند. آموزش و پرورش نیز باید اطلاعات دقیقتری در این مورد ارائه کند و دانشآموزان را آگاه سازد. در فیلمها و سریالها بهویژه در سالهای اخیر استفاده از ویپ تبلیغ میشود و همه این موضوعات خطرات مهمی برای آینده جوانان محسوب میشوند.
نتایج تحقیقات چه میگوید؟
در ژانویه ۲۰۱۸ موسسه علوم، مهندسی و داروی ایالات متحده آمریکا در گزارشی که حاصل ۸۰۰ مطالعه بود نتایجی را مطرح کرده که خلاصه آن را در ادامه میآوریم:
مطالعات دانشگاه کارولینای شمالی نشان میدهد دو ماده گلیسیرین گیاهی و پروپیلن گلایکول موجود در سیگارهای الکتریکی دو عامل مهم در تولید سموم خطرناک برای سلولهای بدن محسوب میشوند که خطرات بسیار زیادی را برای سلامت بافتهای مغزی و قلب و ریه به همراه دارند. بیماریهای حاد ریوی مانند آسم و سرطان ریه در نتیجه خطرات ناشی از استنشاق گازهای ناشی از استفاده از سیگارهای الکتریکی و وجود طعمدهندههایی مانند دیاستیل و ترکیبات آلی فرار مانند بنزن در اگزوز خودروها بسیار محتمل است.
تحقیقات در مورد رابطه بین ویپینگ و سرطان هنوز نسبتا جدید و در حال ظهور است. از آنجا که دستگاههای ویپینگ تنها حدود یک دهه است که در ایالات متحده به بازار عرضه شدهاند، مطالعات طولانیمدت در مورد اثرات ویپینگ بر خطر سرطان هنوز در دسترس نیست، با این حال نیکوتین با افزایش خطر سرطان مرتبط است و مایعات الکترونیکی اغلب حاوی سطوح مختلفی از نیکوتین هستند. همچنین مشخص شده است که برخی از مواد طعمدهنده مایع الکترونیکی سمیتر از سایرین هستند و به طور بالقوه خطر سرطان را افزایش میدهند.
عوارضی مانند برونشیت مزمن، آسم و کاهش عملکرد ریه و التهاب در ریهها از جمله دیگر اثرات این نوع سیگارها هستند. ریه پاپ کورن یا برونشیولیت انسدادی، یک بیماری نادر اما جدی ریوی است که میتواند ناشی از استنشاق دی استیل باشد. برخی شواهد نشان میدهد که قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی موجود در آئروسل سیگار الکترونیکی میتواند خطر ابتلا به سرطان دهان را افزایش دهد. چند مطالعه نگرانیهایی را در مورد تاثیر استفاده از سیگار الکترونیکی بر سلامت قلب ایجاد کردهاند. یک مطالعه نشان داد که احتمال حمله قلبی، بیماری عروق کرونر و افسردگی در مصرفکنندگان سیگار الکترونیکی بیشتر از افراد غیرمصرفکننده است. اعتیاد به نیکوتین یک نگرانی قابلتوجه برای مصرفکنندگان سیگار الکترونیکی، بهویژه جوانان است. استفاده از سیگارهای الکترونیکی ممکن است منجر به وابستگی به نیکوتین شود که میتواند ترک را دشوار کند و به طور بالقوه خطر انتقال به سیگار را افزایش دهد.