ضربان قلب و سلامتی بدن
اندازه‌‌‌گیری‌‌‌ها در واقع به ما چه می‌‌‌گویند؟
بیایید به رقم ضربان قلب در حالت استراحت ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه برگردیم. دکتر دیوید کالپپر، متخصص پزشکی خانواده می‌‌‌گوید: محدوده سالم بسته به عواملی مانند سن، جنسیت، سطح تناسب اندام و سلامت کلی می‌تواند متفاوت باشد. ورزشکاران و افرادی که بسیار تناسب اندام دارند ممکن است در حالت استراحت زیر ۶۰ ضربان در دقیقه داشته باشند، در حالی که نوزادان و کودکان خردسال اغلب ضربان قلبشان بالای ۱۰۰ ضربان در دقیقه است که با افزایش سن به تدریج کاهش می‌‌‌یابد.
اگر ضربان قلب شما زیر ۶۰ ضربان در دقیقه است، ممکن است اکنون به خاطر تناسب اندام در سطح ورزشکاری به خود تبریک بگویید. اما قدری درنگ کنید. کالپپر می‌‌‌گوید: برادی‌‌‌کاردی یا ضربان قلب آهسته‌‌‌تر از حد طبیعی، همچنین می‌تواند ناشی از مشکلات سیستم الکتریکی قلب، کم‌‌‌کاری تیروئید یا سایر شرایط پزشکی باشد. همچنین، برخی از داروها - به‌ویژه آنهایی که برای درمان فشار خون بالا و برخی بیماری‌‌‌های قلبی استفاده می‌‌‌شوند - می‌توانند ضربان قلب را به عنوان یک عارضه جانبی کاهش دهند.
سبک زندگی شما نیز می‌تواند بر ضربان قلب تاثیر بگذارد. محرک‌‌‌ها می‌توانند تغییرات چشمگیری ایجاد کنند. دکتر الیجا بهر، مشاور و متخصص قلب در کلینیک مایو لندن می‌‌‌گوید: کافئین اثرات آدرنالین را بر قلب افزایش می‌دهد، به این معنی که مصرف زیاد چای، قهوه یا نوشیدنی‌‌‌های انرژی‌‌‌زا می‌تواند باعث افزایش موقت ضربان قلب شود، اگرچه این اثر ممکن است به مرور زمان با افزایش تحمل کاهش یابد. نیکوتین موجود در سیگار می‌تواند به طور موقت ضربان قلب را افزایش دهد و با استفاده طولانیمدت، به مشکلات مزمن قلب و گردش خون منجر شود. همچنین الکل، بسته به فرد و میزان مصرف، می‌تواند ضربان قلب را افزایش یا کاهش دهد. در درازمدت، مصرف زیاد مشروبات الکلی می‌تواند بر عضله قلب و ضربان قلب و سلامت کلی قلب تاثیر بگذارد.
حالت‌‌‌های احساسی مانند استرس، اضطراب یا هیجان نیز می‌توانند باعث افزایش کوتاه‌مدت ضربان قلب شوند و استرس مزمن ممکن است به بی‌‌‌نظمی‌‌‌های طولانیمدت ضربان کمک کند. اما اگر تحت فشار خاصی نیستید، تپش قلب می‌تواند نگران‌‌‌کننده باشد. بهر می‌‌‌گوید: اگر بدون هیچ دلیل مشخصی افزایش ضربان قلب ظاهر شود، می‌تواند به دلیل بیماری قلبی زمینه‌‌‌ای باشد و باید بررسی شود. بدیهی است که اگر ضربان قلب باعث سرگیجه یا غش شود، فوریت بیشتر است.
ورزش چطور؟ همان‌طور که جالینوس متوجه شد، در حالی که شما واقعا در حال ورزش هستید، ضربان قلب شما افزایش می‌‌‌یابد زیرا قلب خون را به ماهیچه‌‌‌ها و ریه‌‌‌های شما پمپاژ می‌کند. اخیرا یک مطالعه تایید می‌کند که ورزش قلبی عروقی (و یوگا) می‌تواند ضربان قلب را در حالت استراحت در طول زمان کاهش دهد، اما به نظر می‌رسد مزایایی برای سلامت قلب ناشی از انجام تمرینات قدرتی نیز وجود دارد، اگرچه مکانیزم آن کمتر شناخته شده است. حتی ورزش‌‌‌های آرام‌‌‌تر، مانند تای‌چی و چی‌‌‌گونگ، ممکن است کمک‌کننده باشند. ورزش همچنین می‌تواند با کارآمدتر کردن گردش خون و خود قلب، ریکاوری ضربان قلب شما (HRR) را بهبود بخشد. بررسی اخیر مطالعات نشان می‌دهد که HRR احتمالا یک شاخص خوب برای سلامت کلی قلب است.
موضوع دیگری وجود دارد که دانشمندان به طور فزاینده‌‌‌ای در مورد آن هیجان‌‌‌زده هستند و آن تغییرپذیری ضربان قلب (HRV) است. دکتر مارکو آلتینی، دونده سرعتی، دانشمند و متخصص تمرین ضربان قلب می‌‌‌گوید: اندازه‌‌‌گیری ضربان قلب در حالت استراحت و HRV اول صبح یا در طول شب می‌تواند نشانه‌‌‌های مفیدی از پاسخ استرس بدن به ما ارائه دهد. او با اشاره به این نکته که عدد بالاتر همیشه بهتر نیست، اظهار کرد: این بسیار مهم است که محدوده بهینه خود را تعیین کنید و مراقب زمان‌‌‌هایی باشید که از آن محدوده خارج می‌‌‌شوید.
به طور کلی اگر ما سالم باشیم و به خوبی با منابع مختلف استرسی که تحت آن قرار داریم، چه جسمی یا روانی، کنار بیاییم، میزانHRV ما به سرعت بعد از ورزش عادی می‌شود. از طرف دیگر، اگر چیزی درست نباشد و ما بیش از آنچه باید تحت استرس باشیم، شب یا صبح روز بعد ضربان قلب ما همچنان کمی افزایش می‌‌‌یابد و HRV ما سرکوب می‌شود. اگر در حال برنامه‌‌‌ریزی یک تمرین سنگین بودید، مثلا یک دویدن با سرعت بالا یا یک جلسه ورزشی سنگین، این علامت شماست که تا زمانی که در فرم بهتری قرار بگیرید، شدت فعالیت خود را کم کنید.
آلتینی می‌‌‌گوید: ممکن است تاثیر منفی برخی از عوامل استرس‌‌‌زا – مانند مصرف الکل – را روی بدن‌‌‌مان کمی واضح‌‌‌تر ببینیم، یا ممکن است بتوانیم یک بیماری آتی را کمی از قبل تشخیص دهیم و به ما این امکان را می‌دهد که انتخاب‌‌‌های بهتری برای سلامتی خود و دیگران داشته باشیم. به عنوان مثال، مطالعات نشان می‌دهد که هیدراتاسیون تاثیر مثبتی بر ضربان قلب و HRV دارد، در حالی که کیفیت پایین خواب تاثیر منفی دارد. آگاهی بیشتر از این اثرات می‌تواند به شما در رفع آنها کمک کند.
بنابراین اگر می‌‌‌خواهید از آنچه در بدنتان می‌‌‌گذرد و نحوه تاثیرگذاری سبک زندگی‌‌‌تان بر آن آگاه باشید، سنجش ضربان قلب و HRV می‌توانند ابزار مفیدی باشند. اندازه‌‌‌گیری هر دوی آنها هرگز ساده‌‌‌تر از این نبوده است. اما شاید پروفسور اندرو فلت، متخصص در آموزش HRV، باید حرف آخر را در این رابطه بزند: ردیابی ضربان قلب مفید و هوشیارانه است اما ضروری نیست. در نهایت، استفاده صحیح از آن شما را به بسیاری از رفتارهایی که در راستای سلامتی خود باید انجام دهید، سوق می‌دهد. متوجه خواهید شد که باید ورزش روزانه انجام دهید یا کمتر بی‌‌‌تحرک باشید، خواب باکیفیت را در اولویت قرار دهید، خوب غذا بخورید، سیگار را ترک کنید، الکل را محدود کنید، استرس را مدیریت کنید، روابط خوب را تقویت کنید و زمان استراحت دوره‌‌‌ای را بودجه‌‌‌بندی کنید. این یک ابزار اصلاح رفتار برای سلامتی است، اما نمی‌توانیم بگوییم که استفاده از آن برای همه ضرورت دارد یا خیر.
