محل طرح کاد مدیران دولتی
نتیجه تلاش همه دولتها منجر به شکلگیری نهادهای مختلفی شده است که گاه نتیجه کارکرد آنها مثبتاما مقطعی بوده است. درحالحاضر نهادهای دولتی زیادی همچون معاون توسعه روستایی و مناطق محروم رئیسجمهور، معاونت عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزارت کشور، معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار (طرح تکاپو)، سازمان امور عشایر، سازمان تعاون روستایی، صندوق کارآفرینی امید، بنیاد علوی، بنیاد برکت، ستاد جهاد توانمندسازی محرومان، صندوقهای خرد زنان روستایی و عشایری و بسیاری از نهادهای دیگر اعم از دولتی و غیردولتی در این زمینه فعال هستند. این نهادها در نگاه اول برای کمک به توسعه روستایی و همچنین اشتغال روستایی فعال هستند یا بخشی از فعالیت آنها است، اما معمولا بهصورت موردی و بر حسب میزان فعالیت مدیران آن منطقه خدماتی را پوشش میدهند که مسلما مفید بوده اما پراکنده و مقطعی است. نکته دیگر اینکه شاید یکی از دلایل عدم توسعه مناطق مذکور، وجود همین تشکیلات عریض و طویل است که حفظ بقای خود را در دوام وجود مناطق توسعهنیافته و کمبرخوردار میبینند. از سوی دیگر متاسفانه در کشورهای توسعهنیافته یا درحال توسعه معمولا رسم بر این است که در مناطق روستایی و محروم مدیرانی بهکار گماشته میشوند که کمترین کارآیی را دارند. به قول دوستان، طرح کاد خود را میگذرانند و پس از آزمون و خطاهای بسیار، زمانی که کار آزموده میشوند به جاهای دیگر نقل مکان میکنند. اکنون دانشآموختگان بسیاری در مناطق روستایی حضور دارند که اولا دلسوز بوده و ثانیا با کمترین آموزش توانایی انجام و پیگیری صحیح امور را دارند. اما بهدلیل عدم اشتغال رسمی، عملا بهکار گرفته نمیشوند، حتی اگر بهصورت داوطلب تمایل به کمک و بالا بردن سطح رفاه عمومی جوامع خود را داشته باشند. نویسنده با توجه به تجربیات خود در این زمینه هم در بخش دولتی و هم در بخش غیردولتی بر این اعتقاد است که چنانچه اقدامات ذیل بهصورت سیستماتیک و یکپارچه انجام شود به نتایج بهتر و با هزینه کمتر منجر خواهد شد: ۱- ابتدا کلیه دستگاهها و نهادهای عمومی ذیربط با مناطق روستایی و عشایری مشخص شوند. ۲- نهادهای مذکور برنامه خود را در همه ابعاد مرتبط با آن دستگاه، برای هر کدام از این مناطق با اولویت مناطق محروم تعیین کنند. ۳- نهاد اصلی مسوول توسعه روستایی با کمک جوامع محلی، برنامهها را جمع بندی و به فرمانداریها و دهیاریها اعلام کنند. ۴- فرمانداریها و دهیاریها پس از آموزش و اطلاع از تسهیلات موجود اعم از بانکی و غیربانکی، با استفاده از بسیج امکانات محلی و کمک دانشآموختگان داوطلب که دلسوز اما بدون مهارت هستند به وضعیت مناطق خود هم از نظر عمرانی و هم از نظر اشتغال سروسامان دهند.
طبیعتا نهادهای غیردولتی و سازمانهای مردم نهاد هم تکلیف خود را برای کمک به بهبود شرایط مناطق مذکور بهتر میدانند و موثرتر میتوانند در همه زمینهها یاریرسان مردم این مناطق باشند.