فرش دستباف تبریز، هنری سه هزار ساله
بازاری که راکد است
اسماعیل چمنی با اشاره بر فعالیت ۲۰۰ هزار نفر در حوزه فرش دستباف ادامه داد: شهرستان تبریز دارای هزار کارگاه فعال است که در کل استان به هزارو۵۰۰ کارگاه فعال نیز میرسد که از ۲۰۰ هزار بافنده فرش دستباف، کمتر از ۵۰ هزار نفر در استان، دارای بیمه هستند.
وی افزود: بافندگان فرش دستباف، سربازان واقعی اقتصاد مقاومتی بوده و در کشور، بیشترین اشتغالزایی در حوزه بخشخصوصی مربوط به فرش دستباف و صنایع بافتنیهای دستی است. وی با تاکید بر تاثیر مضاعف شیوع ویروس کرونا در حوزه فرش توضیح داد: شیوع ویروس کرونا و فاصلهگذاری اجتماعی، موجب تعطیل شدن کارگاهها شد و با توجه به فرهنگ مردم برای ایجاد تغییرات در منازل در آستانه سال نو، بسته بودن مغازهها فروش حداقلی برای فرش دستباف را رقم زد.
چمنی گفت: طبق مصوبه ستاد مقابله با کرونا، تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف شامل بیمه بیکاری نبوده و این درحالی است که بیشترین ضربه را این افراد متحمل شدهاند که علاوه بر نبود بیمه از سایر مزایا نیز بهرهمند نشدهاند. وی به عدم صادرات در حوزه فرش دستباف اشاره کرده و افزود: عواملی همچون تحریم، سوق یافتن صادرکنندگان به مشاغل دیگر و بازگرداندن ارز نیما موجب شده است که صادرات در این حوزه کاهش یابد. وی با تاکید بر ضروری بودن تثبیت قیمت ارز، حذف پیمانسپاری ارزی در صادرات فرش، حمایت دولت و بهرهمندی بافندگان و تولیدکنندگان از حق بیمه ادامه داد: با وجود تمام این عوامل، تولیدکنندگان نسبت به صادرات فرش رغبت پیدا کرده که افزایش صادرات، موجب افزایش تولید، اشتغال و بهدنبال آن سفارشپذیری نیز صورت میگیرد. رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف تبریز اظهار کرد: افزایش قیمت مواد اولیه بالطبع، قیمت فرش دستباف را نیز افزایش داده است، از این رو فرش دستباف باید در زمره اولویتهای مجلس و نمایندگان قرار گیرد که به این منظور باید علاوه بر بهرهمندی از حق بیمه، وامهای کمبهره و سرمایههای در گردش نیز در اختیار آنان قرار بگیرد. چمنی ضمن تاکید بر اینکه فرش دستباف، تولید ملی بوده و منبعی برای درآمدزایی در حوزه صادرات است، گفت: متاسفانه جایگاه خاصی برای فرش دستباف تعریف نشده است، به اینگونه که نمایندهای برای فرش دستباف تبریز در شورای گفتوگو بین دولت و بخشخصوصی وجود ندارد. وی توضیح داد: فرش دستباف تنها کالایی است که در ایران ثبت جهانی شده و معیشت اکثر مردم در ایران از این راه تامین میشود اما با این وجود که مهمترین دغدغه مسوولان، اشتغال و حمایت از تولید است، بحثی به میان نیامده این درحالی است که فرش دستباف باید در یکی از ردیفهای اصلی بودجه کشوری جای بگیرد. وی بر لزوم وجود نمایندهای برای فرش دستباف در شورای گفتوگوی دولت و بخشخصوصی اشاره کرده و گفت: محوریت فرش دستباف در دنیا با ایران است و به همین دلیل باید دستگاههای نظارتی ورود کنند. این کارشناس حوزه فرش دستباف، گفت: مواد اولیه، فروش فرشهای دستباف و تولید مطابق با سلیقه بازار از مهمترین عوامل تاثیرگذار در حوزه فرش است که اگر این تولید، مطابق با سلیقه بازار نباشد بر فروش فرشهای دستباف لطمه وارد میکند.
اعظم ستاریفرد ادامه داد: قیمت مواد اولیه را میتوان از عمدهترین مشکلات در حوزه فرش دستباف دانست که در این میان مرغوبیت و کیفیت مواد اولیه نیز قابلتوجه است که متاسفانه اکثر مواد اولیه حالت مصنوعی به خود گرفتهاند. وی با اشاره بر لزوم خارج شدن طرحها از حالت تکراری و تجدیدنظر در سایز فرشهای دستباف توضیح داد: با توجه به کاهش قدرت خرید در جامعه، بافندگان و طراحان فرش دستباف نیز دقت چندانی در تولید و فروش ندارند؛ حتی برخی از طراحان از روی طرح، اقدام به کپیبرداری کرده و طرحهای کوچه و بازاری به وجود میآورند، به اینگونه اگر فروشی صورت نگیرد تولید تولیدکنندگان نیز روی دست آنها خواهد ماند. این کارشناس در حوزه فرش دستباف اظهار کرد: نرخ ارز بر قیمت تمام شده فرش دستباف تاثیر گذاشته و به این دلیل، سود قابلتوجهی برای بافندگان باقی نمیماند. وی اضافه کرد: بهطور تقریبی نزدیک به ۷۰ هزار نفر بافنده فرش دستباف عضو اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف تبریز هستند که این آمار نشانگر تاثیرگذاری این صنف در بازار کار استان است. وی افزود: حدود ۱۰ نفر در کارگاه و ۱۲ نفر در منازل، مشغول فعالیت هستند که سالانه حدود ۷۰ مترمربع تولید صورت میگیرد. این تولیدکننده فرشدستباف با اشاره به نبود صادرات مثل گذشته بهدلیل تحریمهای اقتصادی گفت: متاسفانه در داخل کشور هم بهدلیل قیمت تمام شده بالا و طرحهای ثابت، اکنون فرش ماشینی رقیب فرشدستباف شده است اما اگر راهکار جدیدی را در پیش گرفته و قیمت مواد اولیه کاهش یابد مردم برای استفاده از فرش دستباف که کیفیت و مزایای بسیار بیشتری دارد، رغبت بیشتری خواهند یافت. وی با توجه به شیوع ویروس کرونا و تهیه بستههای معیشتی و بهداشتی افزود: شیوع ویروس کرونا تاثیر خود را در فروش فرش دستباف به خوبی نشان داد چراکه تولیدکنندگان نتوانستند بهدلیل تعطیلی بازار به خصوص شب عید و نیز پایین آمدن قدرت خرید مردم، فرشهای خود را عرضه کنند.