9 چالش آبی در کشور

وی افزود: نکته‌ای که باید به آن توجه کرد آن است که با توجه به جمعیت کشور، هر یک هکتار زمین در قالب بحث تامین غذا و مباحث مرتبط با اقتصاد، برای ۱۰ نفر است اما هر هکتار زمین در شاخص‌های بین‌المللی برای تامین غذای ۲۵ نفر است.مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران تصریح کرد: اگر آینده‌نگری داشته باشیم، باید بتوانیم در هر یک هکتار، غذا و امنیت غذایی ۲۰ نفر را تامین کنیم که این مساله در شاخص‌های بین‌المللی یک بحث بسیار مهم است.

حاج رسولی‌ها بیان کرد: در حال حاضر در کشور با یک فرصت و یک تهدید مواجه هستیم و باید با توجه به این فرصت و تهدیدها به این شاخص به سرعت نزدیک شویم. تاسیسات زیربنایی کشور، سدها و... فرصت‌هایی هستند که در کشور وجود دارند.وی ادامه داد: در کنار این فرصت با تهدید کاهش منابع آب در کشور مواجه هستیم. وقتی به کتاب‌ها مراجعه می‌کنیم در مقاطع مختلف متوسط بارندگی در کشور حدود ۲۷۵ تا ۲۸۰میلی‌متر بوده است، اما به مرور زمان این عدد به ۲۴۰ میلی‌متر و در ۱۰ سال اخیر نیز به ۲۱۰ میلی‌متر رسیده و اکنون سرانه آب کشور یک سرانه بحرانی است. مشاور وزیر نیرو ادامه داد: در سال جاری این تهدید بحرانی‌تر شده است. بارندگی که در کشور تا این لحظه شاهد آن هستیم ۹۰ میلی‌متر است و حدود ۴۰درصد نسبت به سال گذشته و ۴۵درصد نسبت به میانگین کمتر است.

حاج رسولی‌ها ادامه داد: مساله دیگری که در این زمینه وجود دارد، عدم تناسب در بارندگی‌ها است. در این راستا در حوزه ارومیه شرایط مثبت است و اما در حوزه خلیج‌فارس، ایلام، بندر عباس و خوزستان شاهد کاهش ۴۶درصدی بارندگی نسبت به سال گذشته هستیم.  وی گفت: در استان خوزستان میزان بارندگی‌ها نسبت به سال گذشته ۵درصد کاهش و نسبت به میانگین دراز مدت حدود ۵۲درصد کاهش داشته است.مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران گفت: ورودی به سدها در سال گذشته در کل کشور تقریبا ۱۴ میلیارد متر مکعب بود که این عدد امسال به حدود ۱۰میلیارد متر مکعب رسیده و کاهشی حدود ۲۷ درصد دارد. این عدد در استان خوزستان حدود ۳۴ تا ۳۵ درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشته است. حاج رسولی‌ها با بیان اینکه هیچ‌وقت آب را در کشور به عنوان یک نهاده تلقی نکرده‌ایم، گفت: همیشه آب به‌عنوان یک کالای رایگان در اختیار گذاشته شده است و این مساله باعث می‌شود هیچ انگیزه‌ای برای صرفه‌جویی در مصرف آب وجود نداشته باشد.

وی اظهار کرد: در ابتدای دولت دوازدهم یکی از محورهای اصلی این بود که چرا مقوله آب را همیشه به صورت جزیره‌ای پیگیری می‌کنیم. اکنون فرصت‌ها را از دست داده‌ایم و باید در زمینه مدیریت منابع آب، مباحث کارشناسی را در مجامعی که آب را به صورت یک مساله واحد نگاه می‌کنند، مطرح کنیم.همچنین استاندار خوزستان با بیان اینکه انتقال آب نباید بر اساس حجم منابع صورت گیرد گفت: هرگونه انتقال باید با در نظر گرفتن کیفیت آب مناطق پایین دست انجام شود.غلامرضا اظهار کرد: در حال حاضر کیفیت پایین آب در شهرهای خرمشهر، آبادان و اهواز باعث زیان به محصولات کشاورزی و کاهش تولید و کیفیت آنها شده است. استاندار خوزستان بیان کرد: سابقه خوزستان در بحث کشاورزی و همچنین تعداد زیاد کشاورزان در استان باعث شده تا بحث آب در این استان با کارشناسی بیشتری دیده شود و کارشناسان استان در برابر نظر مرکز سر خم نکرده و اظهارات علمی و کارشناسانه ارائه دهند.وی ادامه داد: باید بدون کاهش سطح زیر کشت و کاهش حوزه کشاورزی خود را با شرایط موجود آب در کشور تطبیق داد.

مدیریت یکپارچه‌ای در بحث آب در کشور وجود ندارد

مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان نیز گفت: هنوز مدیریت یکپارچه‌ای در بحث آب در کشور وجود ندارد و تا زمانی که گسستگی موجود حل نشود، مشکلات در این زمینه ادامه دارد.محمدرضا شمسایی اظهار کرد: ایران از نظر کشت محصولات کشاورزی رتبه ششم جهان را داشته و ۹۰ درصد محصولات اراضی کشاورزی آن به صورت آبی تولید می‌شود.وی افزود: طبق منابع رسمی، ایران ۷۴ درصد منابع آب تجدیدپذیر خود را مصرف کرده که عمده آن در بخش کشاورزی مصرف شده درحالی‌که طبق میانگین استفاده بیش از ۴۰درصد از منابع آب تجدیدپذیر به معنای بروز بحران آبی است. مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان گفت: بهترین راه مدیریت آب، مصرف حجمی آب از طریق ایجاد تشکل‌ها و واگذاری مدیریت شبکه‌های آبیار و زهکشی به تعاونی‌های کشاورزان است.وی با اشاره به ضرورت مدیریت زه آب‌ها در کشور عنوان کرد: در خوزستان سالانه به‌طور متوسط ۴۰ مترمکعب در ثانیه فقط در حوضه‌های کارون بزرگ و کرخه با زه آب مواجه هستیم که این رقم گاهی به ۹۰ مترمکعب بر ثانیه نیز می‌رسد، بنابراین باید برای موضوع زه‌آب‌ها فکری کنیم.شمسایی همچنین عرضه آب با قیمت واقعی را ضرورت کنونی در بحث آب در کشور بیان کرد و افزود: با واقعی شدن قیمت آب، خریدار دیگر حاضر به تقبل هزینه‌های هنگفت برای انتقال آب به هزار کیلومتر دورتر نمی‌شود.

وی ادامه داد: در برخی کشت‌های صادراتی، هزینه آب صرف شده دو برابر کشت بوده که نشان‌دهنده کشاورزی بدون مدیریت بهینه آب در کشور است. مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان یادآور شد: تغییر اقلیم و خشکسالی، نبود مدیریت پیوسته منابع آب، راندمان و بهره‌وری پایین، عدم وجود تشکل‌های آب، عدم تحویل حجمی آب و کمبود سامانه‌های پایش، واقعی نبودن قیمت آب، نبود الگوی کشت با هدف تامین امنیت غذایی کشور و نبود مطالعات آمایش سرزمین آب محور از جمله مشکلات کنونی و چالش‌های ۹ گانه در بحث آب در کشور است. شمسایی با اشاره به راندمان پایین آب در کشور گفت: ایران در بین کشورهای هم تراز خود بدترین بازدهی را با ۳۲ درصد در سال ۲۰۰۸ داشته و در بهره‌وری نیز به ازای هر مترمکعب ۹/ ۰ کیلوگرم بوده که به مراتب کمتر از متوسط بهره‌وری در کشورهای پیشرفته است.

وی ادامه داد: در بحث پایش اطلاعات در کل کشور نیز مشکل وجود دارد به شکلی که یا آمار و اطلاعاتی وجود ندارد یا این اطلاعات دقت کافی را ندارند درحالی‌که مدیریت بدون اندازه گیری ممکن نیست. مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان عنوان کرد: ۵۵ سال پیش مزارع آزمایشی برای داشتن پایلوت در مباحث مختلف و همچنین مدیریت و برنامه‌ریزی‌های همه‌جانبه در بحث آب و کشاورزی در استان شکل گرفت ولی در چهار دهه اخیر با وجود ضرورت این بحث، هنوز هیچ مزرعه آزمایشی در استان ایجاد نشده است.