در نشست خبری انجمن فولاد آذربایجان مطرح شد؛
اجرای ناقص تالار دوم با تبعیض میان میلگرد و ورق فولادی
دنیای اقتصاد-تبریز: نوید نواده اباذر در جمع خبرنگاران، اظهار کرد: موضوع عرضه ۱۰۰ درصدی رفع تعهد ارزی فولاد در تالار نیما بعد از یک سال طرح در حال عملیاتی شدن است، اما در مجموع به جای راه حل اساسی و تک نرخی کردن دلار، تالار دوم را ایجاد کردند و سازوکاری برای آن تعریف شده است.
وی افزود: بر اساس این سازوکار مقرر شد تالار دوم مثلا با حدود نرخ ۱۰۰هزار تومان به ازای یک دلار فعالیت کند و زنجیره فولاد نیز به این تالار رفت. ابتدا قیمت دلار آزاد با تالار دوم یکسان بود ولی الان قیمت تالار در نهایت ۱۰۲ هزار تومان ولی دلار در بازار آزاد ۱۲۷ هزار تومان مبادله میشود که نشان میدهد حتی اگر هزار تالار جدید هم ایجاد کنیم، باز رانت ۳۰ درصدی بین رفع تعهد ارزی با دلار آزاد ایجاد میشود.
وی تاکید کرد: این نوع اقدامات، مشکل را حل نمیکند زیرا هنوز دستهای نامرئی اقتصاد، سرجای خود هستند. ما مشکلات مربوطه را به وزرای مربوطه گفتیم و همه در جریان هستند و نمیدانیم که صدایمان را باید به کجا برسانیم.
نواده اباذر در خصوص دلیل انتقاد دیگر از راه اندازی تالار دوم، اظهار کرد: ابتدا گفته شد که تمامی مقاطع نهایی زنجیره فولاد باید در این تالار حضور یابند ولی در عمل اینگونه نشد. هدف از اجرای قانون خرید و فروش محصولات فولادی در بورس، جلوگیری از خام فروشی بود، این نیز محقق نشده است.
وی ادامه داد: مشکلات در ایجاد موانع بر سر راه صادر کنندگان به حدی است که با وجود تولید بیش از نیاز ورق گالوانیزه در کشور اما ترکیه واردکننده ۶۰۰ هزار تن ورق گالوانیزه است که سهم ایران از آن فقط ۲۴ تن بوده و این مقدار نیز هنوز مشکل تعهد ارزی دارند.
وی تاکید کرد: مشکل دیگر ما، قیمت گذاری در تالار بورس کالا است. سازوکار اجرایی موجود در قیمت گذاری زنجیره فولاد در بورس مشکل دارد و در آن، عدالت و جهان بینی لحاظ نمیشود.
رئیس انجمن فولاد آذربایجان اظهار کرد: در بخش فولاد ۲ نوع مواد نیمه خام و نهایی داریم که به تخت و طویل تبدیل میشود اما شاهد سیاست گذاری یکسان بین قیمت گذاری این ۲ مواد نوع نیستیم.
وی تاکید کرد: همه تولیدکنند گان و صادرکنندگان دوست دارند که سود کنند ولی نباید این سود از رانت باشد. سود کردن باید از ۲ طریق قوه فکری یا زور بازو و نه امضاهای طلایی نشات بگیرد، زیرا هر راه سومی حرام است.
وی ادامه داد: تنها کشور تنبیه محور برای صادرات و تشویق محور برای واردات، ایران است که با این روند، هیچ حالت خوبی را برای اقتصاد متصور نیستیم و در بهترین نقطه دنیا هم که این قوانین را اجرا کنند، باز هم رانت ایجاد میشود.
نواده اباذر گفت: در بورس کالا هیچ هزینهای برای حمل و نقل دیده نشده است، درحالی که فاصلهها و قیمت تمام شده برای کارخانههای فولادی استان ما با استانی مثل یزد که کارخانجات تولید مواد اولیه نیز در همانجاست، متفاوت است. هر قانونی که اجرا میشود، به نفع واسطه و دلال است.
وی اظهار کرد: کارخانه فولاد مبارکه در ۶ ماهه نخست سال ضررده بوده، ولی تولیدکنندگانی مثل ما سودده بودیم، زیرا برای فولاد مبارکه مهم نیست که سودده باشد یا نباشد. قوانین اتخاذ شده برای بورس کالا نیز تعحب آور و خنده دار است مثلا وقتی یک کارخانه تمامی محصول خود را میفروشد، میتواند قیمت را بدون توجه به کیفیت و سایر شرایط بالا ببرد و این موضوع باعث میشود حتی کالایی که کیفیت ندارد به طریق برخی عرضههای ساختگی قیمتش بالا تر از کالای یکسان باکیفیت باشد.
وی با انتقاد از تعدد سامانهها نیز افزود: ما نفسهای آخر خود را در سامانه میکشیم. بیش از ۳۰ سامانه برای فولاد داریم و به تازگی سامانه سینا در مورد بیمه هم راه اندازی شده است که باز هم کارها را پیچیده تر و سخت کردهاند که در این راستا یک تیم سامانه نگر برای آنها راه اندازی کردیم.
رئیس انجمن فولاد آذربایجان شرقی درمورد توسعه فولاد استان و تکمیل زنجیره آن، گفت: بسیاری از پهنههای سنگ آهنی در شمالغرب کشور بخاطر خصولتی و دولتی بودن مغفول ماندهاند. طرح کاداستر خود یک فساد ایجاد کرده و یک روزه میتواند نام پهنه شما را حتی بدون اطلاع شما تغییر دهد.
وی ادامه داد: معمولا پهنهها به نام ایمیدرو، سازمان زمین شناسی، شرکت ملی مس و انرژی اتمی بلوکه شده و بخش خصوصی از این نظر ناتوان است درحالی که این شرکتها نمیتوانند از تمامی ظرفیت خود در این راستا بهره ببرند.
وی افزود: وزیر، مدیرعامل ایمیدرو را مکلف کرده تا در جهت آزادسازی پهنهها به نفع ملت و با نگرش بخش خصوصی گامهایی برداشته شود.
نواده اباذر تاکید کرد: وظیفه ما این است که تا نفسی در بدن داریم به وظیفه انسانی و حقوقی خود عمل کنیم و برای دلیلی که در این صندلی نشسته ایم، بجنگیم. سیستم معیوب انسانها را معیوب میکند اما امید داریم که کشور ما قلههای بزرگتری را فتح میکند ولی نیاز به تصمیم گیری سخت داریم. مثلا در یک اتاق عمل برای نجات مریض به اجبار حتی عضوی از بدن را قطع میکنند و این شرایط برای بهبود اقتصاد کشور ما نیاز است.
وی ادامه داد: پاکدامن تر از دکتر پزشکیان در سپهر سیاسی ایران وجود ندارد و قطعا هر تصمیمی که میگیرد به نفع ایران است. امروز هرکسی که نانی به اسم ملت میگیرد باید جوابگو باشد. متاسفانه قبح اختلاس و دزدی ریخته شده و تا زمانی که جلوی دزدی گرفته نشود و قوانین اصلاح نشود، انتظار بهبود اقتصاد را نباید داشت.
وی گفت: دولتیهای پاک و دلسوز باید افراد دزد را از خود دور کنند و جرئت و جسارت داشته باشند. کوهی از مشکلات اقتصادی داریم ولی باید به سمت ایجاد نظام صحیح اقتصادی مثل عربستان و ترکیه حرکت کنیم.
چالش عرضههای ساختگی در بورس کالا
یعقوب دلال قدیم، عضو هیات مدیره انجمن فولاد آذربایجان نیز اظهار کرد: بازار فولاد به خصوص ورق فولادی مشکلات زیاد دارد. کمبود واقعی نداریم اما با مشکل کم شدن عرضه، عرضههای ساختگی و نمایشی مواجه هستیم و برخی از واحدها در بخشهایی به عنوان مافیایی عمل میکنند.
وی افزود: ما وظیفه داریم تا صدای تولیدکننده واقعی باشیم. در آذربایجان شرقی، اغلب واحدهای تکمیلی و محصولات نهایی فعالیت دارند و حداقل ۳۰ درصد محصولات نهایی در این استان تولید میشود و ۹۸ درصد فولاد استان نیز در دست بخش خصوصی است.
وی ادامه داد: وضعیت بورس نشان میدهد که عرضههای ساختگی برخی واحدها بر این اساس است که قیمت گذاری به نحوی انجام شود تا کسی نخرد و در نهایت یک شرکت ساختگی از آن بخرد که این اقدام باعث شده تا عملا قدرت صادرات نهایی از ما گرفته شده و رانت اساسی شود.
دلال قدیم تاکید کرد: تمامی واحدهای میلگرد کشور ملزم شدهاند تا همه تولیدات خود را در بورس عرضه کنند ولی این قانون برای تولیدکننده ورق فولاد اجرا نمیشود. در هرکجای دنیا، دولت از محصول نهایی بخاطر ارزش افزوده بالا حمایت میکند، اما در ایران اینگونه نیست و کمبود ساختگی ایجاد شده به خرید و فروش محصولات فولادی تولیدکنندگان واقعی لطمه میزند و به افزایش قیمت ورق فولادی و عدم قیمت گذاری واقعی در بورس منجر میشود.
وی ادامه داد: دولت به ایجاد سهمیه و محدودیت روی میآورد اما کارساز نیست. قیمت پایه ورق فولادی در هفته جاری ۴۲ هزار و خوردهای بوده، اما تا بالای ۵۸ هزار تومان هم فروش میرود. در واقع مواد اولیه با نرخ دلار پایین خریداری شده ولی محصول نهایی با دلار آزاد محاسبه میشود که ایجاد رانت را تایید میکند.
وی افزود: ما باید در مقابل مافیا بایستیم و تمامی ۱۰۰ درصد تولیدات را در بورس بیاوریم و این توزیع برای تمامی محصولات نهایی و نه فقط آذربایجان باشد.
این عضو هیات مدیره انجمن فولاد آذربایجان خاطرنشان کرد: پیشنهاد ما، الزام عرضه ۱۰۰ درصدی تمامی کسانی است که در زنجیره فولاد، محصول تولید میکنند و این امر نباید تنها نباید مختص میلگرد و نبشی باشد و اگر تخلفی ایجاد شود نیز بدون تفاوت قائل شدن برای شرکتهای خصوصی و خصولتی همه جریمه شوند.
وی تاکید کرد: خون مردم ایران و فعالان اقتصادی فولاد را در شیشه نکنند. باید دولت و شخص رییس جمهور به این موضوع ورود کند. ما چرا باید ورق فولادی ۵۱۰ دلاری را ۶۵۰ دلار بخریم؟ باید گزارش ماهانه و عمومی به همه مردم داده شود.
وی ادامه داد: سامانه جامع تجارت، اطلاعاتی کافی میدهد که یک شرکت خامفروشی کرده و نباید اجازه رانت داده شود. باید نام واحدهای کم عرضه اعلام شده و ممنوعیت فروش خارج از بورس برای همه اعمال شود.
دلال قدیم گفت: واحدهای ورق ساز درباره حجم واقعی تولید و میزان عرضه پاسخگو نیستند، ولی واحدهای میلگرد پاسخگو هستند که باید این دوگانگیرفتار رفع شود. چند سال است که رانت در بازار ورق داریم.
وی ادامه داد: قیمت پایه برای میلگرد در بورس کالا کشور، یک مورد است درحالی که مواد اولیه ما از جنوب و شرق کشور آورده میشود و قطعا هزینه حمل و نقل آن نسبت به واحدی که در محل مستقر است، بالاتر خواهد بود که این موضوع نیز رانت ایجاد کرده است.
وی افزود: از وزیر اقتصاد درخواست کردهایم تا اجازه دهند در استان، بورس کالا توسط بخش خصوصی ایجاد شود و انحصار را بشکنیم همانگونه که در جوامع غربی هم بخش خصوصی بورس ایجاد میکند.
وی با تقدیر از نگاه مثبت مدیریت ارشد آذربایجان شرقی به بخش خصوصی و تلقی صنعت فولاد به عنوان بخش پیش برنده برنامه های توسعه ای گفت: انصافا شخص آقای استاندار با انجمن ما همراهی کامل دارد و با برگزاری هر نشست ضروری با وزارتخانه ها و سازمان های مرکزی، پیگیری جدی نیز دارد.
بخشنامه ناقص تالار دوم
غلامرضا سروی، عضو هیات مدیره انجمن فولاد آذربایجان نیز اظهار کرد: چندین سال است که از وزارت صمت ضربههایی میخوریم که از دشمنان نخوردهایم. بانک مرکزی ما را در حالتی قرار داده که راه پیش و پس نداریم.
وی افزود: در تمامی کشورهای دنیا از صادرکنندکان محصول نهایی حمایت میشود ولی در ایران از واردکنندگان گوشت تا لباس و لوازم آرایشی حمایت شده و در نتیجه تولیدکننده محصول نهایی را سرکوب و صادرکننده آن را ضعیف کردهایم.
وی ادامه داد: بخشنامه ناقصی ابلاغ شده تا تالار دوم ایجاد شود که اجازه ورود کل زنجیره فولاد را در تالار نمیدهند تا دوستان و آشنایان سود بیشتری داشته باشند. در کالای محصول نهایی در بورس هم هر روز سرکوب میشویم. عرضههای مهندسی شده وجود دارد و ۸۰درصدی که برای عرضه میماند، پشت پرده تحویل میدهند و قیمت اولیه را بالا میبرند.
لغو صدور کارت بازرگانی یکبار مصرف با تعهدنامه بانکی
حسین نائب درختان، دیگر عضو هیات مدیره انجمن فولاد آذربایجان نیز گفت: مشکلات واحدهای فولادی در شمالغرب کشور بسیار زیاد است. وزارت صمت هر ۶ ماه، یک بخشنامه مهندسی شده ابلاغ میکند. تا اخر اسفند ۱۴۰۳ کارخانجات مجاز به صادرات باید در سامانه نیما عرضه یا واردات کنند اما از فروردین امسال بخشنامه جدید ابلاغ شده تا هر کسی کارت بازرگانی دارد، میتواند صادرات کند و درباره بازگشت ارز هم تعهدی گرفته نشده و در هفت ماه اخیر نیز فقط حدود ۶۰ درصد مبالغ برگشت داده شده است.
وی ادامه داد: بر اساس این سازوکار، محصولات نهایی ارزان تر از نیمه نهایی و خام در کشورهای اطراف به فروش رفت و ارز آن نیز به ایران بازنگشته است. درخواست کردیم تا جلوی کارتهای یکبار مصرف بازرگانی گرفته شود و بر اساس قانون ۱۳۷۶ تعهدنامههای بانکی از آنها دریافت شود.
وی افزود: در یک ماه اخیر از تمامی بازرگانانی که تازه کارت گرفتند، ضمانتنامه بانکی گرفته شده است. خواهش داریم که از تمامی شرکتهای خصولتی و وابسته حتما ضمانتنامه دریافت شود که از این طریق، رانت در بخش فولاد از بین میرود در غیراینصورت این سناریو با بخشنامه جدید مواجه میشود.
نائب درختان گفت: عرضه در بورس الزامی است به شرط اینکه عرضه و قیمت گذاری مهندسی نشود. مثل سال ۱۳۹۶ کسانی که مواد اولیه از بورس کالا میگیرند ملزم به ارائه محصولات نهایی و نیمه نهایی در بورس باشند. سامانه تجارت و سامانه مودیان خرید و فروش ما را مشخص میکند و تمامی نهادهای تعزیراتی و امنیتی میتوانند آنها را رصد کرده و گرانفروشی را پیدا کنند.
وی تاکید کرد: بورس فعلا در ایران منبع رانت اقتصادی است البته تا یک ماه قبل بود و امروز در تالار دوم تا حدودی گشایش ایجاد شده است. میخواهیم همچون دولت چین، ایران نیز برای صادرکنندگان محصولات نهایی، مشوق صادراتی درنظر گرفته شود. تا وقتی که یارانه برای شرکتهای خاص باشد، هیچگاه رانت و فساد ریشه کن نمیشود.
