بزرگترین کانون جمعیتی شمال غرب کشور در معرض آسیب جدی

تدابیر لازم برای نجات دریاچه ارومیه بسیار ضروری است و سازمان محیط زیست طرح های کارشناسی را برای نجات آن در دست مطالعه ،بررسی و اقدام دارد و ایران باید نگران وضعیت فعلی دریاچه ارومیه باشد.

دنیای اقتصاد-تبریز: معاون سازمان محیط زیست در معارفه دکتر محمد حسین حسن زاده عضو کمیته کشاورزی،آب،منابع طبیعی و دریاچه ارومیه خانه توسعه آذربایجان بعنوان مدیرکل جدید محیط زیست آذربایجان شرقی  در سالن سازمان مدیریت و برنامه ریزی در تبریز گفت:دکتر پزشکیان و دکتر عارف، چند نشست خصوصی با حضور افراد و متولیان دخیل در این امر برای نجات دریاچه ارومیه در نهاد ریاست جمهوری برگزار کرده اند.

وی گفت: احیای دریاچه ارومیه باید با اعتبارات ملی و با دغدغه افکار عمومی ملت ایران دنبال شود و امکان نجات آن به تنهایی در سطوح محلی امکان پذیر نیست.

وی گفت:مسئله پخش ریزگرد های ناشی از خشک شدن احتمالی دریاچه ارومیه بیشترین ضرر را به تبریز بزرگترین کانون جمعیتی شمال غرب وارد خواهد کرد بنابراین باید در احیای دریاچه ارومیه متولیان محلی آذربایجان نیز مداوم پای کار باشند.

دبیر کمیته کشاورزی،آب،محیط زیست و دریاچه ارومیه خانه توسعه آذربایجان نیز در حاشیه این مراسم  گفت:طرح ۲۶ بندی راهکارهای کارشناسی نجات دریاچه ارومیه که با برپایی ده‌ها نشست و کار کارشناسی و طرح های تحقیقاتی احصا شده است از سوی خانه توسعه آذربایجان به دولت رفته است.

مهندس مصطفی قنبری تقی آباد افزود:در کنار این اقدامات کارشناسی، پیشنهاد ایجاد صندوق خیریه مردمی برای کمک به احیای دریاچه ارومیه نیز پیشنهاد شده است.

وی افزود:نتایج تحقیقات و مطالعات و نشست های کارشناسی کمیته کشاورزی،آب،محیط زیست و دریاچه ارومیه نشان می‌دهد برای نجات دریاچه ارومیه نیاز به اقدامات علمی و عملی در بعد فرهنگی و اجتماعی و عمران و آبادانی هستیم.

دبیر خانه کشاورز آذربایجان شرقی افزود: مشارکت ذینفعان، توجه به بستر دریاچه ارومیه، تبخیر زیاد، افزایش غلظت آب،تخریب خاک، ریزگردهای فصلی، اصلاح خاک و ترویج کشت درختان و گیاهان شور پسند و اصلاح الگوی کشت همه و همه موضوعات و چالش های پیش روی دریاچه ارومیه است.

وی انتشاراخیر گزارش گروه جغرافیای دانشگاه تهران در باره دریاچه را به فال نیک گرفت و گفت:مهمترین نتایج این گزارش خشک نشدن دریاچه ارومیه است که باید در بعد ملی و محلی برای تحقق این امر مهم تلاش کنیم چرا که نجات دریاچه ارومیه نجات مردم آذربایجان است. در گزارش گروه جغرافیای دانشگاه تهران که نسخه ای هم به خانه توسعه آذربایجان ارسال شده است می‌خوانیم. پژوهش محققان دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران نشان می‌دهد با وجود اینکه تا سال ۲۰۳۰ الگوهای داغ تشدید شونده و نوسانی، در تمام بخش‌های دریاچه ارومیه و در تمام فصول غالب خواهند بود، دریاچه تا سال ۲۰۳۰ به طور کامل خشک نخواهد شد.

عضو هیأت علمی دانشکده جغرافیا و سرپرست این گروه تحقیقاتی در توضیح این دستاورد گفت: شدت و گستردگی فضاییِ خشکی در بخش‌های جنوبی دریاچه بیش از بخش‌های شمالی خواهد بود؛ طوری که آب در قسمت‌هایی از بخش‌های شمالی دائم وجود خواهد داشت.

میثم ارگانی تاکید کرد: بخش‌های شرقی دریاچه، خشکی شدیدتر و گسترده‌تری را نسبت به بخش‌های غربی تجربه خواهند کرد. همچنین بر شدت و گستردگی خشکی در بخش‌های پیرامونی، میانی و مرکزی دریاچه افزوده خواهد شد، اما میزان این افزایش در بخش‌های پیرامونی و میانی بسیار بیشتر خواهد بود.

وی درباره نتیجه ارزیابی تغییرات دریاچه بر مبنای فصول سال گفت: شرایط دریاچه در فصل زمستان هم از نظر شدت و هم از نظر گستردگی خشکی بهتر از سایر فصول خواهد بود؛ طوری که نسبت به زمستان‌های گذشته تغییر چندانی نخواهد داشت. بعد از زمستان، شرایط دریاچه در فصل بهار بهتر خواهد بود، هر چند شدت و گستردگی خشکی نسبت به گذشته در همین فصل بیشتر خواهد بود. دریاچه در تابستان و پاییز شرایط بدتری را نسبت به فصول دیگر هم از نظر شدت و هم از نظر گستردگی خشکی خواهد داشت و وضعیت پاییز بدتر از تابستان خواهد بود.

ارگانی درباره تصاویر ماهواره‌ای مورد استفاده در این مطالعه توضیح داد: تصاویر ماهواره‌ای سنجنده‌های TM و ETM ماهواره لندست از زمستان ۲۰۰۷ تا پاییز ۲۰۲۲ با استفاده از بانک داده زمین گوگل/ Google Earth Engine جمع‌آوری شد. این پایگاه داده دربردارنده ۶۴ تصویر شامل ۱۶ تصویر به ازای هر فصل است.

استاد دانشگاه تهران درباره مدل‌های به کار رفته در این پژوهش اظهار داشت: ارزیابی صحت عملکرد مدل‌ها نشان از برتری مدل Forest-based forecast در هر دو شاخص Forecast RMSE و Validation RMSE دارد. این موضوع با نظریه این مدل در ارتباط با تغییرات دریاچه ارومیه مطابقت دارد. به این معنی که مدل Forest-based forecast برای پیش‌بینی روند تغییرات پدیده‌هایی مانند دریاچه ارومیه مناسب است که در گذشته از روند تغییرات مشخصی پیروی نکرده و تغییرات فصلی نامنظمی دارند.

عضو هیأت علمی دانشکده جغرافیا همچنین افزود: ما از مدل مکعب فضازمان Space-time cube برای مدل‌سازی روند تغییرات در ابعاد زمانی و مکانی در گذشته و مدل‌های پیش‌بینی مختلف برای پیش‌بینی مکانی-زمانی تغییرات در آینده استفاده کردیم. خروجی مدل‌های پیش‌بینی نیز به صورت مدل‌های مکعب فضازمان است که برای استخراج الگوهای تغییرات مکانی-زمانی از مدل تحلیل‌های مختلف و جدید استفاده شد.

عضو هیأت علمی گروه سنجش از دور و جی آی اس GIS دانشکده جغرافیا در پایان تأکید کرد: عمده مطالعات مرتبط با کاهش شدید آب دریاچه ارومیه به پیامدهای ناشی از کاهش آب، بررسی عوامل مؤثر و احیا و مدیریت آب معطوف بوده و پیش‌بینی روند تغییرات مکانی و زمانی دریاچه در آینده، به‌رغم اهمیت زیاد آن، مورد توجه قرار نگرفته است. در حالی که شناخت روند آتی دریاچه‌ها برای تدوین برنامه‌های مدیریت منابع آب پایدار و کاهش پیامدهای نامطلوب آن ضروری است.

حوضه آبریز دریاچه ارومیه با مساحت ۵۱ هزار و ۸۷۶ کیلومترمربع یکی از ۶ حوضه آبریز اصلی کشور است که روند خشکیدن و کاهش تراز آبی آن از اواخر دهه ۷۰ آغاز شده و سالانه ارتفاع آن حدود ۴۰ سانتی متر کاهش یافته است.

اردیبهشت سال گذشته ۹ راهبرد جدید برای تسریع در نجات این پهنه آبی و استمرار روند فعلی با ۲۳هزار میلیارد ریال اعتبار تصویب شد. دریاچه ارومیه در قالب طرح‌های ستاد احیا قرار است تا به تراز اکولوژیک خود برسد این دریاچه از اواسط دهه ۱۳۸۰ شروع به خشک شدن کرد.