رصدخانه

خواجه نصیرالدین‌طوسی (۶۵۳ - ۵۷۹ ه‌.ش) فیلسوف، متکلم، ستاره‌شناس، ریاضیدان، منجم، پزشک و معمار ایرانی ۵ اسفند ۵۷۹ ه‌.ش در توس به دنیا آمد. خواجه نصیرالدین طوسی «زیج ایلخانی» را از روی رصدهای انجام‌شده در رصدخانه مراغه تدوین کرده‌ است. زیج ایلخانی سده‌ها از اعتبار خاصی در بسیاری از سرزمین‌های آن زمان - از جمله در چین- برخوردار بوده است و در سال ۱۳۵۶میلادی (۳۰۰ سال پس از مرگ طوسی) ترجمه و در اروپا منتشر شد. قدیمی‌ترین نسخه این زیج در کتابخانه ملی پاریس نگهداری می‌شود.

دنیای‌اقتصاد: نقشه راه همکاری واحدهای پژوهش و توسعه فناوری ایمیدرو در راستای تقویت اکوسیستم استارت‌آپی کشور با مشارکت مرکز هوشمندی و رصدخانه فناوری و نوآوری صنایع معدنی شریف- ایمیدرو تدوین می‌شود.

مهر: در مراسم بزرگداشت روز ملی فناوری فضایی، از سه سامانه پایش ماهواره‌ای و یک سامانه رصد برخط از رصدخانه خیام با حضور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات رونمایی شد. سامانه‌های «آتش‌‌بان» برای پایش ماهواره‌‌ای آتش فعال و مدیریت آتش‌‌سوزی، «کرانه» برای رصد رودخانه‌ها، تالاب‌‌ها و بدنه‌های آبی کشور، «آفاق» برای پایش گرد و غبار و آلودگی هوا و همچنین سامانه «کیهان» برای رصد آنلاین آسمان و داده‌‌گیری از اجرام سماوی از طریق رصدخانه خیام سازمان فضایی رونمایی شد.

مهر: بوستر موشکی که اسپیس‌ایکس در سال ۲۰۱۵ میلادی به فضا فرستاد، اکنون در مسیری قرار دارد که طبق پیش‌بینی‌ها در ۴ مارس ۲۰۲۲ میلادی با سطح ماه برخورد می‌کند.

روح‌اله حاتمی: ویلیام جان‌ویلز مساح بریتانیایی بود که در اصل به‌عنوان یک پزشک جراح آموزش دیده بود. ویلز به‌عنوان جانشین فرماندهی گروه اعزامی و بدفرجام بورک و ویلز شناخته می‌شود؛ گروهی که از آن به‌عنوان اولین سفر اکتشافی از جنوب تا شمال استرالیا یاد می‌شود و هدف از آن رسیدن به خلیج کارپنتاریا در شمال بود. همه افراد این گروه به جز یک سرباز ایرلندی درنهایت در طول این سفر نافرجام جان سپردند.

سيتنا: مسوولان آزمایشگاه و رصدخانه معروف چین روز سه‌شنبه اعلام کردند که چین سریع‌ترین انتقال سریع جهان را برای ارتباطات بی‌سیم تراهرتز کشف کرده است که ۱۰ تا ۲۰ برابر بیشتر از شبکه‌های ۵G است!این آزمایشگاه فناوری پیشرفته در نانجینگ، مرکز استان جیانگ سو در شرق چین، با یک سیستم ارتباطی بی‌سیم پیشرفته ۳۶۰-۴۳۰ گیگاهرتز که توسعه داده شده است، به سرعت ۱۰۰ تا ۲۰۰ گیگابیت بر ثانیه دست یافته است. ‌

روح اله حاتمی : شارلوت سینتیا بارنوم (Charlotte Cynthia Barnum) ریاضیدان، فعال اجتماعی آمریکایی و نخستین زنی بود که توانست از دانشگاه ییل دکترای ریاضیات دریافت کند. او متولد ۱۷ می‌۱۸۶۰ در فیلیپستونِ ماساچوست در خانواده یک کشیش بود. تحصیلات عالیه در خانواده وی امری مهم به شمار می‌رفت. دو عموی او در ییل پزشکی خوانده بودند و پدرش هم دانش‌آموخته الهیات همان دانشگاه بود. بارنوم پس از فارغ‌التحصیلی از دبیرستانی در نیوهیون کنتیکت وارد کالج وسر شد و در سال ۱۸۸۱ تحصیلاتش را در آنجا به پایان برد.

سیدسجاد موسوی: جمله معروف یکی از روسای قبایل سرخ‌پوست آمریکا در اواخر قرن نوزدهم میلادی اینچنین نقل می‌شود «هنگامی که آخرین ماهی دریا صید شد و آخرین درخت جنگل قطع و آخرین قطره آب آلوده و آخرین ذرات هوا مسموم شد، آنگاه درخواهید یافت که پول خوردنی نیست.»

ايسنا: وزیر بهداشت با بیان اینکه هفته آینده منتظر خیز سنگین تر موارد بستری بیماری در کشور هستیم، گفت: هفته جاری و هفته آتی نقشه کشور به مراتب قرمزتر و حتی به سمت سیاهی خواهد رفت.

برترین ها: محققان مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونین یک سیاه‌چاله کلان جرم در حال حرکت را شناسایی کردند.

برنا: سعید نمکی از ورود ویروس کرونایی انگلیسی به ایران خبر داد.

خبر آنلاین: وزیر بهداشت گفت: رصدخانه وزارت بهداشت به صورت برخط تمام وقایع مربوط به مدیریت کرونا در کشور را لحظه به لحظه ثبت می‌کند.

مهر: مسئول مرکز نجوم و رصدخانه حرم مطهر سیدعلاءالدین حسین (ع) شیراز، گفت: به احتمال زیاد یکشنبه ۴ خرداد عید سعید فطر خواهد بود.

مهر: محققان بزرگترین انفجار در کهکشان را کشف کرده اند. این انفجار مربوط به ابرسیاهچاله ای بزرگ در فاصله ۳۹۰ میلیون سال نوری از زمین است.

دور تا دور آرامگاه حلقه زده‌اند،‌ گروهی به زاری و گروهی ذکرگویان. پسری آن گوشه تکیه داده سر در گریبان به آرامگاه خیره و در دنیایی دیگر! دختر می‌پرسد تازه فوت کرده؟ می‌گویم نه اینقدر نزدیک،‌ در قرن سوم هجری او را در اینجا دفن کرده‌اند‌؛ او سلطان العارفین است همان که می‌گفتند «نهایت میدان روندگان که به توحید درآیند، بدایت میدان بایزید است». او که از کودکی وادی حق گزید و ۳۰ سال دور از خانه و مادر عبادت می‌کرد تا بار دیگر به بسطام درآمد. دختر متعجب از این شیدایی هواداران شیخ می‌ایستد و بعد گشتی در…

ايسنا: با نزدیک شدن به روز هالووین در آمریکا، ناسا عکسی از خورشید با ظاهری ترسناک را با کاربران به اشتراک گذاشت.

مهر: گرائم گیبسون نویسنده سرشناس کانادایی و شریک زندگی مارگارت آتوود، در ۸۵ سالگی درگذشت.

ايسنا: دبیرکل حزب ندای ایرانیان گفت: احزاب باید رصدخانه دولت‌ها شوند و نام احزاب باید تن‌ها را بلرزاند.

دنیای اقتصاد: رئیس‌جمهور با حضور در رصدخانه اطلاعات نظام سلامت کشور مستقر در وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی دستور آغاز استقرار پرونده الکترونیک نظام سلامت در کشور را صادر کرد.

۲۸ اردیبهشت امسال ۹۷۱ سال از زادروز فیلسوف و منجم مشهور ایرانی؛ خیام نیشابوری گذشت. حکیم عمر خیام در سال ۴۲۷ ه.ش در شهر نیشابور و در دوره‌ای به دنیا آمد که ترکان سلجوقی بر خراسان، ناحیه‌ای وسیع در شرق ایران، تسلط داشتند. وی در زادگاه خویش به آموختن علم پرداخت و نزد عالمان و استادان برجسته آن شهر از جمله امام موفق نیشابوری، علوم زمانه خویش را فراگرفت و چنان‌که گفته‌اند بسیار جوان بود که در فلسفه و ریاضیات تبحر یافت. از جمله فعالیت‌های ارزنده نجومی خیام می‌توان ایجاد رصدخانه بزرگ ری، نیشابور و…

۱۵ اردیبهشت سال ۶۳۸ ه.ش عملیات ساخت رصدخانه مراغه آغاز شد. رشید‌الدین فضل‌الله همدانی درباره علت ساخت این رصدخانه نوشته است: «...منگوقا‌آن از پادشاهان مغول به کمال عقل و کیاست و ذکای ذهن، امتیازی تمام داشت تا غایتی که بعضی اشکال اقلیدس را حل کرده بود. رای عالی و همت بلند او اقتضای آن کرد که رصدی در عهد همایون او بنا کنند. فرمود تا جمال‌الدین محمد بن‌طاهربن محمد زیدی بخاری به آن مهم قیام کند و بعضی اعمال آن برایشان مشتبه شد.

یکی از واحدهای علمی رصدخانه، کارگاه بزرگ ریخته‌گری آلات و ابزارهای رصدی و نجومی بود که در غرب برج رصدخانه قرار داشت. از آنجا که خواجه طوسی هر مسوولیتی را به فراخور استعداد و توانایی‌های علمی هر شخصی به او واگذار می‌کرد، مسوولیت طراحی و ساختن ابزار و آلات نجومی را به ریاضی‌دان، اخترشناس و مهندس نامدار مسلمان «موید‌الدین محمد بن برمک عرضی دمشقی» واگذار کرد. فرزند دانشمند وی هم به نام «شمس‌الدین عرضی» در امر ساختن آلات رصد، کمک‌کار و دستیار پدر بود.

دنیای اقتصاد: تماشای عکسی مربوط به بیش از ۵۰ میلیون سال قبل می‌تواند اتفاقی عجیب و حتی بعید باشد، اما حالا تقریبا اغلب ما این کار عجیب و غریب را انجام داده‌ایم. انتشار تصویر جنجالی و خبرساز از یک سیاهچاله، باعث شد که این تجربه جالب و منحصربه‌فرد را در خاطراتمان ثبت کنیم؛ اتفاقی که سال‌های سال تنها درباره آن صحبت و نظریه‌پردازی می‌شد، اما هرگز عملی نشده بود. در نهایت شب پنج‌شنبه برای اولین بار تصویری از یک سیاهچاله به اسم کهکشان M۸۷ به کمک تلسکوپی به اندازه کل کره زمین منتشر شد. این سیاهچاله در فاصله ۵۰۰…

خواجه نصیرالدین طوسی فیلسوف، متکلم، فقیه، ستاره‌شناس، دانشمند، اندیشمند ریاضیدان و منجم ایرانی چهارم اسفند ۵۷۹ ه.ش به دنیا آمد. او طراح و بنیان‌گذار رصدخانه مراغه است. علامه حلى از شاگردان برجسته خواجه که از بزرگ‌ترین علماى مذهب تشیع است درباره خصوصیات اخلاقى استادش مى‌گوید: خواجه بزرگوار در علوم عقلى و نقلى تصنیفات بسیار دارد و در علوم اسلامى بر طریقه مذهب شیعه کتاب‌ها نوشت. او شریف‌ترین دانشمندى بود که من در عمرم دیدم.جرجى زیدان، مورخ و روزنامه‌نگار لبنانی درباره خواجه چنین مى‌نویسد: علم و…

مهر: تعطیلی دولت آمریکا سبب شده گردهمایی و اجلاس های علمی نیز لغو شود و دانشمندان نتوانند فعالیتی کنند.

۱۵ اکتبر سال ۹۸۷ ه.ش رصدخانه دیلمی ایران به مدیریت ابوسهل کوهی طبری آغاز به کار کرد. ابوسهل کوهی، ریاضیدان و ستاره‌شناس ایرانی سده دهم میلادی/ چهارم هجری و اهل مازندران بود. او کتابی درباره نواقص مسائل ارشمیدس نوشت و اولین بار اقدام به محاسبه نصف‌النهار کرد. به گفته محققان «کوهی علاوه برآنکه منجمی دقیق و زبردست بود، در ریاضیات، به خصوص هندسه مقامی شامخ داشت.

ايسنا: در سال ۲۰۱۵ ناسا اعلام کرد که یک سیارک ۲۰۰۰ فوت(۶۰۷ متری) به نام "کدو تنبل بزرگ"(Great Pumpkin) را که با نام مستعار "مرده" شناخته می‌شود کشف کره است.

گروه بنگاه‌ها: بانک تجارت به پاسداشت خدمات پروفسور یوسف ثبوتی، فیزیکدان و منجم سرشناس ایرانی نام یکی از شعب خود در استان زنجان را به شعبه پروفسور ثبوتی تغییر داد.

ايسنا: امروز ۲۶ تیر ماه زادروز "ژرژ لومتر" کشیش، فیزیکدان و اخترشناس بلژیکی است که در بسط نظریه "مهبانگ" نقش داشت. به همین دلیل "گوگل" امروز لوگوی خود را به افتخار این دانشمند، به عکس انیمیشنی از وی تغییر داد.

خواجه نصیر طوسی ۱۱ تیر ماه سال ۶۵۳ در بغداد چشم بر جهان فرو بست. این فیلسوف و ریاضیدان بزرگ ایرانی بناکننده رصدخانه مراغه و صاحب زیج ایلخانی است. خواجه نصیرالدین طوسی یکی از قربانیان نخستین حمله مغول‌هاست.