مقدمات ضرورت طرح یک نظریه انحطاط برای تمدن اسلامی، در نیمه دوم سده هشتم با تاملات ابن خلدون فراهم میشود. به دیگر سخن، ابن خلدون در کوشش نظری و اساسی خود برای طرح مشکل دوره اسلامی به طرح پرسش مشکل زوال و انحطاط جوامع اسلامی پرداخت. تا زمان نوشته شدن مقدمه ابن خلدون وضع انحطاط مورد توجه اهل نظر قرار نگرفت. در واقع ابنخلدون نخستین اندیشمندی بود که مقوله «انحطاط» را همچون مفهومی اساسی در نظام فکری خود به کار گرفت.