آرشیو اخبار : تاريخ و اقتصاد
-
پیش‌زمینه نهادهای دموکراتیک
نویسنده: دارون عجم اوغلو / مترجم: علی ارومیهایشکست شیلی در پیش‌نویس قانون اساسی جدید (باوجود حمایت گسترده رای‌دهندگان)، نتیجه قابل پیش‌بینی مجوز دادن به احزاب و ایدئولوگ‌ها برای رهبری این روند است. همان‌طور که تاریخ سوسیال‌دموکراسی شمال اروپا نشان می‌دهد، نهادهای دموکراتیک با ارائه آنچه رای‌دهندگان عادی از دولت انتظار دارند و می‌خواهند، ساخته می‌شوند. الگوهای مناسب زیادی برای کمک به کشورهای در حال توسعه و صنعتی وجود دارد تا بتوانند نهادهای دموکراتیک بهتری بسازند؛ اما تلاش‌های ناموفق شیلی برای نگارش پیش‌نویس قانون اساسی جدید، درسی دارد برای اینکه بدانیم باید از چه چیزهایی اجتناب کرد. -
از ماشین بخار تا هوش مصنوعی
عیسی عبدیجهان به سرعت چهره عوض می‌کند. در قرون گذشته، اسب چهارنعل می‌تازید، فاصله‌های دور را با مشقت در می‌نوردید و ماه‌ها و سال‌ها سپری می‌شد تا از مبدایی به مقصدی برسد، اما دیری نپایید که با اختراع ماشین بخار، تاریخ سرعت گرفت. اسب تبدیل به اسب آهنی شد و به تدریج جای خود را به قطار و طیاره داد. زمان کوتاه‌تر و سال‌ها به ماه و ماه به روز تبدیل شد. بدین‌سان ساعت‌ها هم از شکل سنتی و مکانیکی به قالب ساعت‌های دیجیتال درآمدند. دقیقه‌ها و ثانیه‌ها در چراغ راه‌ها و... مهم و معنادار شدند. واحد زمان دقیق و مهم شد و کارها هم سنجش‌پذیر و ظریف! سرعت زمان با برآمدن رایانه‌ها و... شتاب بی‌سابقه‌ای پیدا کرد و زمان و مکان در هم تنیده و فشرده شد. دوره‌بندی و تفکیک متعارف تاریخی به هم خورد؛ زمان تاریخی دیگری برآمد که با قرون گذشته… -
بلوچستان و برنامه‌های استعماری بریتانیا
به دنبال خیزش صنعتی غرب و نیاز آنها برای دستیابی به مواد اولیه و بازار مصرف کالاهای تولیدی‌شان، توجه غربی‌ها به مناطق شرق و جنوب شرقی ایران معطوف شد و این مناطق که از یک طرف به منزله دروازه ارتباطی شرق و غرب و از طرف دیگر به‌عنوان حائلی برای سایر مستعمره‌های غرب و به‌ویژه انگلیس شناخته می‌شد، میدان تاخت‌وتاز و عرصه قدرت‌طلبی استعمارگران رقیب قرار گرفت. -
صندوقچه عدالت
عیلامیها از نخستین اقوامی به شمار میروند که دارای نظام حقوقی نانوشتهای بودند که سراسر قلمرو آنها را در بر میگرفت؛ سرزمین گستردهای که از خوزستان و سواحل خلیج‌فارس و لرستان و پشتکوه گرفته تا سرزمین بختیاری و ایلام امروزی را شامل می‌شد. در گستره جهانی نیز حدود 2هزار سال پیش از میلاد مسیح مجموعه قوانین موسوم به «ارنامو» تالیف و تدوین شد که احتمال می‌رود نخستین مجموعه قوانین مکتوب جهان باشد. -
روش‌های دستگیری
محمد احمدآبادیدر حکومت قاجار کلانتر، کدخدا، داروغه، سردمدار، عسس، گزمه و... از مناصبی بودند که تا سال‌های میانی حکومت ناصرالدین‌شاه و قبل از تشکیل پلیس به شیوه نوین، عهده‌دار نظم و امنیت در کشور بودند. آنها برای کشف جرائم و دستگیری مجرمان تلاش می‌کردند، ولی به‌دلیل نبود تخصص‌های لازم و آموزش و امکانات اولیه همیشه در این کار ناکام بودند. -
کتابخانه مصدق
دکتر مصدق موقعی که در مدرسه علوم سیاسی تدریس می کرد کتابخانه شخصی خود را به آنجا بخشید. کتابخانه آن مرحوم حاوی مقداری کتاب‌های چاپ سنگی ایران و هند بود. دیگر کتاب‌های حقوقی بود که از اروپا تهیه کرده بود. این قسمت حاوی دوره منشورات حقوقی دالوز Dalloz و سیری Sirey و نظایر آنها بود. همه آن کتاب‌ها به مهر اهدایی او و به رنگ سرخ ممهور شده بود. -
دغدغه مورخان برای فهم گفتمان‌های معاصر
عیسی عبدیامروز فشردگی فزاینده زمان و مکان بر کسی پوشیده نیست. روشن است که سرعت زمان آن‌قدر بالاست که غفلت از روند کلی تحولات جهان به منزله حصرکردن خود در یک روایت بومی و طفره از روایت‌های نوین و امتناع از گفت‌وگو است. قطار زمان در گستره کلان، فارغ از قلمروهای متفاوت فرهنگی، سیاسی و اجتماعی شتابان پیش می‌رود. فرقی نمی‌کند که یک جامعه در کجا ایستاده یا چه رویکردی به عصر دیجیتال داشته باشد. -
گچ‌کاری به جای مرمت !
آثار تاریخی در معرض نوعی تلقی و نگاه دوگانه قرار دارند؛ از یکسو نسبت این آثار با گردشگری و ارزآوری، مدیران و کارشناسان نهادهای مرتبط را بر آن می‌دارد که طرح‌های توسعه را تدارک ببینند و پیش ببرند و از سوی دیگر ناآگاهی یا نادیده‌انگاری که بلایی ساختاری است باعث شده است که این طرح‌ها یا روی کاغذ بمانند یا در مرحله اجرا دستخوش اعوجاج شوند. طی ماه‌های اخیر چند بنای کهن به شیوه‌ای مرمت شدند که به جای حفاظت از زیبایی و استحکام بنا بیشتر خیال طنزپردازان را در نگارش متن‌های طنزآمیز تقویت کردند؛ ضمن اینکه صدها بنای دیگر که متعلق به دوره‌های تاریخی و باستانی هستند در سراسر کشور به حال خود رها شده‌اند؛ از جمله خانه چند تن از رجال مطرح معاصر، بازار تهران، بازار اصفهان و... -
ابتهاج؛ سیمای یک بوروکرات عمل‌گرا
ابوالحسن ابتهاج، ۶اسفند۱۳۷۷ در سن 99سالگی در لندن درگذشت. او از دی‌ماه۱۳۲۰ به مدت هفت سال مدیرعامل بانک ملی و نیز پایه‌گذار و مدیرعامل سازمان برنامه طی سال‌های ۱۳۳۳ تا ۱۳۳۷ بود. ابتهاج در سال1329 پس از برکناری از ریاست بانک ملی به‌عنوان سفیر ایران در فرانسه منصوب شد؛ هرچند تمایلی به این پست نداشت و به‌دلیل اختلاف نظر با مقامات وزارت خارجه پس از دو سال در دوران دولت مصدق از سفارت عزل شد. با توجه به شهرت بین‌المللی که تا آن موقع کسب کرده بود، به او پیشنهاد شد که به صندوق بین‌المللی پول برود. -
خانواده مصدق در سوئیس، صرف خورش با غوره دزدی!
در نوشاتل مانند دیگر شهرهای اروپا میوه‌های نارس یا رسیده باغچه‌ها اغلب زیر درختان مجاور پیاده‌روها می‌ریزد و عابران به آن توجه نمی‌کنند. از سوی دیگر، در سوئیس چیدن میوه نارس به‌ویژه انگور جرم است و مجازات دارد. روزی مادر قصد داشت برای ناهار پلوخورش بادمجان درست کند. در آن موقع نیازمندی آشپزخانه را که شامل گوشت، سبزیجات، میوه و نان و غیره بود از دکان‌های نزدیک خانه می‌خریدیم.