گروه بنگا‌ه‌های اقتصادی- زهرا مجتهد: قیمت سنگ‌آهن با افت شدید روبه‌رو است و دلیل آن کاهش تقاضای چین برای تامین مواد در شرکت‌های فولادسازی چینی و همچنین عرضه زیرقیمت سنگ‌آهن از سوی شرکت‌های استرالیایی برای کاهش بیشتر قیمت در سطح بین‌الملل است؛ از این رو کسب‌وکار صادرکنندگان سنگ‌آهن در داخل کشور با مشکل روبه‌رو است. از طرفی دولت نیز برای جلوگیری از خام‌فروشی در نظر دارد برای صادرات این محصول تعرفه بگذارد. البته این امر هنوز مسکوت مانده است. در این حالت بسیاری از صادرکنندگان به صادرات محصولات معدنی دیگر مبادرت ورزیده‌اند و تولیدکنندگان نیز در شرایط نامطلوبی در زمینه فروش این محصول قرار دارند.

کیوان جعفری طهرانی عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران بازار سنگ‌آهن ایران در حالی در رکود به‌سر می‌برد که علاوه‌بر تاثیر مسائل خارجی بر این بازار، تصمیمات اتخاذ شده از سوی دولت برای این صنعت نیز بر این رکود بیشتردامن زده است. بحران بازار سنگ‌آهن در داخل کشورطی یک‌سال ونیم اخیر به واسطه کاهش قیمت‌های جهانی به‌دلیل کاهش تقاضای چینی‌ها بیشتر و بیشتر شد و با تغییر دولت نیز پیگیری بحث وضع عوارض صادراتی برای فعالان در این حوزه نیز شدت گرفت. تداخل تصمیم دولت با افت شدید قیمت جهانی سنگ‌آهن اوضاع بازار را به مرحله‌ای رساند که بسیاری از تاجران سنگ‌آهن متحمل دموراژهای سنگین شدند.

کامران وکیل دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان مواد معدنی ایران در خصوص وضع عوارض صادراتی و عواقب آن تاکنون مطالب بسیاری گفته شده و بررسی‌های فراوانی به انجام رسیده است. آنچه به طور اختصار و منتج از تجربیات گذشته قابل توجه است آثار منفی ناشی از اتخاذ این سیاست در سنوات گذشته بر محصولات صنایع پایین دستی سنگ‌آهن ازجمله کنسانتره و گندله است، چنانکه دولت در سال 1389 و با هدف ممانعت از بروز کمبود در بازار داخلی اقدام به وضع عوارض 50 درصدی برای صادرات گندله و 35 درصدی برای کنسانتره کرد و همزمان قیمت این دو محصول را برای فروش به کارخانه‌های داخلی به صورت دستوری و کمتر از نرخ های رایج بازار جهانی تعیین و اعلام کرد.

مسعود رازفر مدیرعامل شرکت مادشیمی استفاده از منابع طبیعی خدادادی از جمله معادن و بالاخص سنگ آهن به‌عنوان یکی از مواد معدنی استراتژیک در کل کشورهای صاحب این منابع، کشورها را به سمت برآوردهای اقتصادی با دقت بالا و ارزیابی شرایط کلی ورود به عرصه تولید و رقابت سوق داده است. بنابراین با توجه به مزیت‌های نسبی موجود منطقه‌ای و شرایط اقتصادی هر مملکتی سیاست‌هایی روی این تولید استراتژیک وضع می‌شود. بسته به میزان نیاز و قیمت‌های تمام‌شده محصولات تولیدی از معدن تا محصولات صنعتی وابسته به سنگ‌آهن، تعریف ورود به زنجیره ارزش در هر منطقه از دنیا یا هر موقعیت از یک کشور تعریف و توجیه خاص خود را پیدا می‌کند.

نصرت آبادی مدیرعامل شرکت جم کانسار در مورد رویکرد متفاوت دولت و بخش خصوصی در اخذ عوارض سنگ‌آهن و متعاقب آن مواردی که مطرح است از قبیل کاهش قیمت سنگ‌آهن، اصرار دولت به جلوگیری از خام‌فروشی با وضع تعرفه‌های گمرک، تغییر رویکرد صادرکنندگان به صادرات مواد معدنی غیر فلزی و مشکل تولیدکنندگان و معدنکاران در فروش سنگ‌آهن هر چند هر یک از موارد مطرح شده جداگانه نیازمند کار کارشناسی و بحث و تبادل نظر می‌باشند ولی به صورت کلی مواردی به شرح زیر به نظر اینجانب می‌رسد. 1- در ابتدای امر باید همه ما به این باور برسیم که یکی از چالش‌ها و معضلات اصلی صنعت معدن ایران عدم توجه، توسعه و سرمایه‌گذاری مناسب در حوزه فرآوری، توسعه صنایع معدنی و ایجاد ارزش افزوده ناشی از صنایع پایین دستی مواد معدنی است.

محمدرضا جمالی زاده کارشناس بازار فولاد و سنگ آهن تفکر حاکم بر ادبیات معدنکاری در ایران پرداخت هرگونه عوارض یا پرداختی مستقیم به غیر از مخاطب اول خود را نمی‌پذیرد. وصول هرگونه عوارض از محل دادوستد ماده معدنی، مشابه مقاومت منفی برای وصول مالیات از مودیان مالیاتی است و شاید به مراتب پیچیده‌تر و هزینه برتر. این موضوع می‌تواند موجد فساد گسترده‌تری در تعاملات بخش

غیر دولتی با دولت به حساب بیاید که ساده‌ترین آن کتمان کاری است.

معدنکارهای ایرانی جدا از نوع ماده معدنی مورد استخراج، میزان استخراج محل معدن یا ارزش ماده معدنی

استخراج شده همگی با چالش پرداخت بهره مالکانه روبه‌رو بوده‌ و آنها حتی‌المقدور سعی کرده‌اند از پرداخت این‌گونه هزینه‌ها سر باز بزنند.