روز سوم مرداد ماه انتشارات ثالث میزبان رونمایی و جشن امضای کتاب «ارنست نولته: سیمای یک تاریخ‌اندیش» بود. در این نشست دکتر مرتضی مردیها استاد دانشگاه و دکتر شروین وکیلی پژوهشگر تاریخ و علوم اجتماعی به بیان دیدگاه‌های خود در رابطه با اندیشه نولته و اهمیت این اثر پرداختند. روز گذشته بخش نخست این نشست یعنی سخنرانی دکتر مرتضی مردیها در نقد هایدگر و مکتب فرانکفورت به چاپ رسید. آنچه در ادامه می‌آید سخنرانی دکتر وکیلی در ارتباط با اهمیت نولته‌خوانی در ایران است.

وکیلی ابتدا به شماری فیلم در ژانرها و سطوح مختلف اشاره کرد که اخیرا تماشا کرده بود و از این رهگذر کوشید تا فضای هالیوودی شکل گرفته علیه آلمان را برای مخاطبان ترسیم کند.

در دوره قاجاریه علاوه بر القاب اختصاصی که به افراد مهم و شاخص اعطا می‌شد، شاهزادگان، درباریان، رجال سیاسی و کارگزاران عالی‌رتبه دولت ملقب به القابی با پسوند «السلطان»، «السلطنه»، «الدوله»، «الملک»، «الممالک»و. . . بودند. این پسوندها از نظر اهمیت و ارزش در مراتب مختلفی قرار داشتند. در میان مضاف‌ها، نام‌هایی چون «آصف»، «مشیر»، «مجد»، «ظهیر»، «رکن»، «اعتماد»، «امین»، «شجاع»، «شعاع» و «حشمت» اهمیت بیشتری داشتند؛ اما نحوه ترکیب مضاف با مضاف‌الیه در درجه و مرتبه لقب موثر بود. مثلا لقب نصرالله خان نائینی از مصباح‌الملک به مشیرالملک و سرانجام به مشیرالدوله ارتقا یافت و این نشان‌دهنده برتری «مشیر» بر «مصباح» و «الدوله» بر «الملک» بود.

جنگ جهانی اول از روز اول اوت ۱۹۱۴ آغاز شد و تا سال ۱۹۱۸ ادامه یافت. در این جنگ حدود 10 میلیون نفر کشته شدند. طی جنگ جهانی اول، نیروهای متحد یعنی بریتانیا، فرانسه، صربستان و امپراتوری روسیه که بعدها ایتالیا، یونان، پرتغال، رومانی و ایالات متحده هم به آنها پیوستند با نیروهای مرکزی، یعنی آلمان و اتریش و مجارستان (که بعدها ترکیه عثمانی و بلغارستان هم به آنها ملحق شدند) جنگیدند. ازجمله دلایل آغاز جنگ جهانی اول می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- رقابت اتریش و روسیه در بالکان یکی از علل آغاز جنگ جهانی اول بود.

10مرداد ماه 1331 بنا به دستور دکتر محمد مصدق نخست‌وزیر وقت، اشرف پهلوی خواهر دوقلوی شاه وقت، ایران را ترک کرد و روانه اروپا شد. دکتر مصدق با مداخله بستگان و نزدیکان شاه در امور کشور شدیدا مخالف بود. وی بارها در جلسات شورای وزیران و در مصاحبه‌های مطبوعاتی و سخنرانی‌های خود گفته بود که هیچ عاملی بیش از مداخله و اعمال نفوذ اصحاب نام و متنفذان در معاملات دولتی و انتصابات و اموری نظیر اینها مردم را عصبی و آماده عصیان نمی‌کند. این مداخلات همه قشرها به‌ویژه طبقه فقیر و متوسط را خشمگین می‌سازد.

المپیک تابستانی ۱۹۳۶ که به‌طور رسمی با نام «بازی‌های المپیاد یازدهم» شناخته می‌شود از اول اوت تا ۱۶ اوت ۱۹۳۶ میلادی در شهر برلین، آلمان و با حضور 3963 ورزشکار زن و مرد از ۴۹ کشور جهان و در ۱۹ رشته ورزشی برگزار شد. این بازی‌ها به دست هیتلر افتتاح شد. طی مسابقات المپیک تابستانی برلین تعدادی از دوندگان سیاهپوست آمریکایی نیز به دریافت مدال المپیک نائل شدند. روزنامه‌های آمریکایی بردن مدال ازسوی دوندگان سیاهپوست و دریافت مدال ازسوی مقامات عالی‌رتبه آلمان و همچنین تشویق آنها از طرف تماشاگران آلمانی را ردیه‌ای بر فرضیه نژادپرستی نازی‌ها دانستند که اشتباه از آب درآمد.

همان‌طور که امروز فروش خام نفت، گاز و مواد معدنی را نقد می‌کنند، انتشار خاطرات به‌صورت خاطره صرف را هم باید نقد کرد؛ چراکه این هم نوعی خام‌فروشی است. حال چقدر این فروش خام لازم است و تا کجا؟ به‌نظرم به احوالات سیاسی و فرهنگی جامعه برمی‌گردد. اکنون شاهدیم که خاطرات را بدون ارزش افزوده قابل ملاحظه می‌فروشند. درحالی‌که باید اینها را با پژوهش اعتبارسنجی کرد و صحت و سقم آنها را بررسی کرد. آفت‌‌های زیادی مترتب خود خاطره است. بن‌مایه تاریخ شفاهی از خاطره گرفته می‌شود؛ اما خاطره‌ای که حاصل یک مصاحبه فعال است و با تحقیق و پژوهش اعتبارسنجی می‌شود که چقدر از آن درست و چقدر غلط است.

جامعه اشکانی بیشتر بر کشاورزی و دامداری مبتنی بود و همچنین بر تجارت که بین اجزای مختلف این امپراتوری ارتباط و تعادل به‌وجود می‌آورد. در آنچه تعلق به کشاورزی دارد مساله عمده آبیاری بود که حفر قنات دشواری آن را در اراضی کم آب نشان می‌داد و برخی از حفاری‌های ناحیه مرغیان نشان داده است که در اراضی کم‌آب شرق فلات در این دوره هم مثل دوره پیش‌تر کوشش‌های قابل ملاحظه‌ای برای توسعه کشاورزی باید انجام شده باشد. در نواحی شوش عیلام هم یک قطعه شعر یونانی که در حدود سال‌های 7-32 (ق. م) در زیر مجسمه زاماسپ نام، ساتراپ آنجا کنده شده است، برمی‌آید که اقدام در جهت بهبود وضع آبیاری در آنجا نیز به نظر اهمیت و تحسین تلقی می‌شده است.

روز دهم مرداد سال 1301 ه. ش محله «تازه آباد» انزلی آتش گرفت. ظاهرا یکی از خانه‌های این محله آتش گرفته و آتش به سرعت به خانه‌های مجاور نیز سرایت کرده بود. در جریان این اتفاق 35 خانه طعمه آتش شد. مسوولان محلی در محل حادثه حاضر شدند اما به دلیل اینکه وسایل لازم و مناسب را برای اطفای حریق نداشتند از روس‌ها به این منظور کمک گرفتند و به کمک وسایل موجود در کشتی جنگی روسیه که در انزلی پهلو گرفته بود، کار اطفای حریق پس از سه ساعت به پایان رسید. چون این دومین آتش‌سوزی متوالی در انزلی بود، نظمیه در مورد احتمال عمدی بودن آن بررسی‌هایی را انجام داد و در این رابطه دو نفر نیز بازداشت شدند.