شماره روزنامه ۵۹۹۴
|

آرشیو اخبار : تاریخ و اقتصاد

  • همایش فرهنگ و تمدن ایران در دوره سلجوقیان که در سال 1391 برگزار شد. حاصل این همایش مجموعه مقالاتی بود که در قالب دو جلد از سوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شده است و در 24 تیرماه در محل این پژوهشگاه با حضور دکتر اللهیار خلعتبری و دکتر محمدتقی امامی رونمایی شد. این مجموعه به همت اسماعیل حسن‌زاده، صفورا برومند و نیره دلیر گردآوری شده و شامل مقالات مختلفی در باب تاریخ‌نگاری، سیاست، فرهنگ، هنر و معماری، اقتصاد، روابط خارجی، اوضاع اجتماعی و نظامی عهد سلجوقیان است. در فضایی که تاریخ‌نگاری در ایران عمدتا معطوف به پس از مشروطه شده است و به دلایل مختلف از جمله کمبود منابع، دسترسی دشوار به اسناد مربوط و همچنین عدم تازگی، پژوهشگران کمتر به دوره‌های پیشین به‌ویژه قرون میانه پرداخته‌اند، این همایش و…

  • کمبود نقره یکی از مشکلات اساسی اقتصادی بود که گریبانگیر دولت صفوی به‌ویژه در اواخر این دولت بود. این امر دو علت داخلی و خارجی داشت. برخی از علل این رویه که منابع خارجی در مورد آن سکوت اختیار کرده‌اند، ماهیتی خارجی داشتند. جنگ در اروپا و شایعه جنگ قریب‌الوقوع میان ایران و عثمانی‌ها، حجم واردات نقره را از غرب کاهش می‌داد. در همان زمان گسترش راهزنی کاروان‌ها و وخامت اوضاع سیاسی و اقتصادی در ایران، تجار را برآن داشت تا از مسافرت به ایران از طریق امپراتوری عثمانی خودداری کنند. از جمله عوامل دیگر فرمان روسیه بود که در سال 1667 میلادی، در راستای تلاش برای جلوگیری از صادرات شمش صادر شد و بازرگانان ایرانی و دیگر تجار شرقی را از تبدیل پولشان به دوکا و دلارهای شیرنشان برای اهداف صادراتی بازداشت.

  • بانک شاهنشاهی یا همان بانک شاهی نخستین بانک دولتی در ایران بود. این بانک در نتیجه قرارداد 1307ه. ق (1268ه. ش) تاسیس شد. به موجب این قرارداد اداره این بانک به مدت شصت سال به بارون جولیوس رویتر آلمانی تبار که تابعیت انگلیس را داشت، سپرده شد. معافیت مالیاتی این بانک موجب سودآوری آن شده بود و مردم تمایل به خرید سهام و سپرده‌گذاری در آن داشتند. به زودی با استقبال به‌عمل آمده، شعب گوناگون آن در شهرهای مختلف ایران گشایش یافت و شمار آن تا 25 شعبه نیز رسید. در اوایل مرداد ماه 1300ه. ش خبری در مورد با بسته شدن شعبه این بانک در بندرعباس منتشر شد.

  • در جریان یک نقشه حساب شده، شامگاه 6 مرداد ماه سال 1360، هواپیمای بوئینگ 707 به خلبانی سرهنگ بهزاد معزی از فرودگاه مهرآباد خارج شد. این خروج که بدون هماهنگی با باند پرواز فرودگاه صورت می‌گرفت با نقشه قبلی و از کار انداختن رادارها و هواپیماهای جنگنده که امکان تعقیب هواپیما را داشتند صورت می‌گرفت. خلبان معزی که با خطوط هوایی ایران آشنایی داشت و پیش‌تر نیز شاه و خانواده‌اش را به مصر برده بود، این‌بار نیز مسافران مهمی داشت، مسعود رجوی سرکرده منافقین و ابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌جمهوری عزل شده ایران در این پرواز حضور داشتند.

  • مجلس شورای‌ملی درجلسه هشتم مرداد 1290 برای کسی که محمدعلی شاه مخلوع را دستگیر کند یا سرش را بیاورد، یکصد هزار تومان جایزه تعیین کرد. محمدعلی شاه قاجار برای پس گرفتن سلطنت با هزاران مرد مسلح از طریق روسیه و با کمک این دولت به ایران بازگشته بود. محمدعلی شاه که در سال 1872 به دنیا آمده بود، پس از 53 سال عمر به سال 1925 در تبعید درگذشت. سلطنت او که پس از مرگ پدرش، مظفرالدین شاه در سال 1907 آغاز شده بود، در سال 1909 و پس از تصرف تهران به دست مشروطه‌طلبان پایان یافت.

    .
  • ساختمان پستخانه جدید ایران هفتم مرداد 1312 آغاز به‎‌کار کرد. کار ساختن این عمارت شش سال طول کشیده بود. پستخانه تازه ایران با نام «پستخانه جلیله» یک موسسه دولتی بود. در سال 1290 پس از سفر ناصرالدین شاه به اروپا، شخصی به نام گوستاو ریه از کشور اتریش به ایران آمد و اولین نظام‌نامه پست‌ایران را تهیه کرد. با کوشش گوستاو ریه در سال 1817 میلادی ایران به اتحادیه جهانی پست ملحق شد. در سال 1297 ناصرالدین شاه دستور داد تا موسسه پست آن روز به وزارت تبدیل شود و اداره آن را به امین‌الملک، وزیر وظایف و رئیس دارالشورا سپرد.

  • مغولان از دیرباز به اهمیت تجارت و فروش فرآورده‌های خود پی برده بودند. چنگیزخان وضع بسیار مناسبی برای فعالیت بازرگانان به‌وجود آورد، از جمله امنیت کامل کاروان‌های تجاری را حمایت کرد. در این دوره به بازرگانان توجه خاص می‌شد. چنانچه زیانی به بازرگانان می‌رسید آن را جبران می‌کردند. هجوم مغولان به ایران اثری دو سویه بر تجارت گذاشت، از یکسو شهرهای بزرگ تجاری ایران بار دیگر واسطه برقراری پیوندهای بازرگانی شرق و غرب شدند، زیر ایران از نظر سیاسی به کشورهای آسیای مرکزی و شرقی نزدیک شد و عملا به‌عنوان دروازه اروپا در تجارت کل امپراتوری مغول اهمیت یافت.

  • فرانسویان از زمان آقامحمدخان قاجار به فکر تجدید ارتباط با ایران افتاده و دو تن از دانشمندان طبیعی‌دان خود را به‌نام «برونیر» و «اولیویه»با هدف تحقیقات در رشته علوم طبیعی از راه استانبول به ایران اعزام کردند. این دو تن نامه‌ای از «ورنیناک» سفیر فوق‌العاده جمهوری فرانسه در دربار عثمانی برای حاج‌ابراهیم خان اعتمادالدوله صدراعظم ایران آوردند که در آن از تمایل فرانسویان به تجدید رابطه دولتین ایران و فرانسه که پس از انقراض صفویه قطع شده بود، مطرح شده بود. حاج ابراهیم خان به دلیل گرفتاری‌های آقامحمدخان در جنگ‌های داخلی و فتح خراسان، جوابی مبنی بر تمایل متقابل ایران به این امر به نامه مزبور داد و قضیه در همین‌جا خاتمه یافت.