شماره روزنامه ۵۹۹۴
|

آرشیو اخبار : تاریخ و اقتصاد

  • در نخستین سال‌های ماموریتم در ایران، صدراعظم که مایل بود درآمد کشور خود را افزایش دهد، زیرا هزینه‌های مسرفانه شاه که دم به دم در تزاید بود چنین افزایشی را ایجاب می‌کرد، سرانجام مصمم شد تشکیلات گمرک ایران را نوسازی کند و اداره امور آن را به دست کارمندان اروپایی که از کشور بی‌طرف بلژیک استخدام شده بودند بسپارد. وی برای ریاست کل گمرک ایران یکی از مستخدمان بلژیکی به نام موسیو نوز 1 را که مقیم تهران بود برگزید و جمعی دیگر از کارمندان بلژیکی را که زیر نظر وی بودند برای تصدی امور گمرکی به بندرهای ایالتی و مراکز تجارتی ایران گسیل داشت.

  • خاندان مجلسی یکی از خاندان‌های برجسته دوره میانی و نهایی صفوی است. دو چهره برجسته آن یکی مرحوم آخوند ملامحمدتقی مجلسی مشهور به مجلسی اول و دیگری فرزندش علامه محمدباقر مجلسی هر دو از رجال علم و عمل در این دوره هستند. مجلسی اول در کتابی که به نام لوامع صاحبقرانی نوشته است، آگاهی‌های مهم تاریخی، مذهبی و اجتماعی در رابطه با روزگار خود آورده است که بخش زیادی از آن می‌تواند در روشن شدن اوضاع اجتماعی این عصر موثر باشد. از جمله اشارات او در این اثر به آتش‌سوزی‌های مکرری است که در آن روزگار دامنگیر استانبول بود.

  • مجلس شورای ملی نوزدهم اردیبهشت 1306شمسی، مصوبه الغای کاپیتولاسیون را اعلام کرد و به همه دولت‌‌هایی که از حق کاپیتولاسیون استفاده می‌‌کردند یک سال وقت داد که در قراردادهای خود تجدیدنظر و این امتیاز را لغو کنند. کاپیتولاسیون، عبارت از نظام قضاوت کنسولی و برخی امتیازات و مصونیت‌‌های قضایی است که به موجب آن، اتباع یک کشور در صورت ارتکاب جرم در کشور موردنظر از شمول قوانین جزایی و مدنی در قلمرو کشور میزبان مستثنی می‌‌شوند. حق کاپیتولاسیون در ایران، اولین بار در معاهده ترکمنچای در سال 1206شمسی در زمان فتحعلی شاه قاجار به روسیه داده شد و بعدها بسیاری از دولت‌‌های دیگر نیز صاحب این امتیاز شده و قضاوت کنسولی خود را بر دستگاه سیاسی و قضایی ایران تحمیل کردند.

  • فردریک شیللر مورخ، فیلسوف و نویسنده بزرگ آلمانی نهم ماه مه سال 1805در 46 سالگی درگذشت. شیللر در دوران کوتاه حیات خویش آثار مهمی پدید آورد. او کتاب «تاریخ جنگ‌های سی‌ساله (اروپا)» را که پر‌از پند و اندرز است در نوامبر 1793 منتشر کرد؛ کتابی که گفته شده است کمک بسیار به اتحاد فعلی اروپاییان کرده است.

    .
  • امریگو وسپوچی دریانورد معروف ایتالیایى نهم مه 1451میلادی در شهر فلورانس ایتالیا به دنیا آمد. وی به سبب علاقه بسیار به دریانوردی از جوانی به شغل ملوانی روی آورد و به درجه ناخدایى رسید. وسپوچی در سفر دوم کریستف کلمب، مکتشف بزرگ هموطنش حضور داشت و نقاطی از آمریکا را کشف کرد. عقیده کاشفان اولیه آمریکا این بود که این سرزمین در ادامه شرق آسیا واقع است؛ ولی وسپوچی در سفرهای بعدی خود به این واقعیت دست یافت که سرزمین مکشوفه جدید، ارتباطی با خاک آسیا ندارد. وی همچنین مصب و محل ریزش آب رودخانه آمازون به اقیانوس اطلس را کشف کرد.

  • بنای تاج محل در 9 ماه مه 1653 پایان یافت. ساخت این بنا بیست سال طول کشیده بود. این بنا به نام ملکه ایرانی شاه جهان، پادشاه هند نام‌گذاری شده است. شاه جهان که پنجمین شاه مغولی بابری هند به شمار می‌رفت، مدت 30 سال حکومت هند را در اختیار داشت. ارجمند بانو بعد از 20 سال زندگی به‌عنوان همسر پادشاه، سرانجام در 7 ژوئن 1631 درگذشت. بنای تاج محل پس از فوت همسر شاه جهان، پادشاه مغول هند در ایالت آگرای این کشور آغاز شد. برای احداث بنای تاج محل، شورایى از بهترین معماران تشکیل و سرانجام طرح استاد عیسی اصفهانی از معماران برجسته ایرانی انتخاب شد و او در این مکان یکی از زیباترین ساختمان‌‌های جهان و از عالی‌‌ترین نمونه‌های معماری اسلامی هند را بنا کرد.

  • مدارس نوینی را که از سده نوزدهم و به‌ویژه همزمان با جنبش مشروطه به راه افتادند، می‌توان به این شیوه دسته‌بندی کرد؛ نخست مدارس دولتی مانند دارالفنون و مدرسه سیاسی و . . . که زبان‌های اروپایی را به صورت اجباری آموزش می‌دادند و برنامه‌های درسی را با همیاری استادان فرنگی پیش می‌بردند. دوم مدارس خصوصی که هر کدام یکی دو درس به فرانسه یا انگلیسی در برنامه خود گنجانده بودند. سوم مدارسی که فرنگیان برپا کردند. همچنین مدارس مذهبی مانند نهادهای آموزشی میسیونرهای آمریکایی و فرانسوی که از زمانه محمدشاه و به تشویق حاجی میرزا آقاسی پا گرفتند.