شماره روزنامه ۵۹۹۵
|

آرشیو اخبار : تاریخ اقتصاد

  • گروه تاریخ اقتصاد- طبق اسناد آمریکایی، در سال 1914 جمعیت ایران بیست میلیون نفر بود که در سال 1919 به یازده میلیون نفر کاهش یافت. یعنی حدود 8 الی ده میلیون نفر از مردم ایران از گرسنگی و بیماری‌های ناشی از کمبود مواد غذایی و سوءتغذیه مردند. در اسناد آمریکایی مدارک مستندی درباره این تراژدی بزرگ انسانی وجود دارد. 40 درصد از مردم ایران طی دو سه سال قلع‌و‌قمع و نابود شدند. تنها در سال 1956 بود که ایران توانست به جمعیت 20 میلیونی سال 1914 برسد. عجیب‌تر از همه نقش بریتانیا در این فاجعه است. قحطی بزرگ در زمانی اتفاق افتاد که سراسر ایران در اشغال نظامی انگلیسی‌ها بود.

  • عبدالمهدی رجایی- بی‌شک یکی از بزرگمردان عرصه اقتصاد اصفهان حاج محمدحسین کازرونی بود. درباره او و رسیدنش به ثروت افسانه‌ای شایعات زیادی هنوز هم بین مردم شهر می‌پیچد. اینکه او در ابتدای کار وقتی از شیراز به اصفهان آمد «طبق کش» بود و در کوچه و خیابان جنس می‌فروخت و. . . کازرونی پیش از مشروطیت با تاسیس شرکت اسلامیه و مسعودیه، با هدف ترویج کالاهای وطنی، وارد فعالیت ‌اقتصادی شد. در عهد مشروطیت از فعالان مشروطیت اصفهان به خصوص در دوره نخست مشروطه بود. او از سوی تجار به عضویت انجمن ولایتی در آمد و نیز انجمن تجار اصفهان به همت او پایه‌گذاری شد.

  • گروه تاریخ اقتصاد- بخش دوم (پایانی) از مقاله غلامرضا گودرزی را می‌خوانید که در شماره پیشین بخش اول آن با عنوان « دوره قاجار و تغییر ساختارهای اقتصادی» منتشر شد؛ در اینجا ادامه گزاره‌های کلی ساختارها، پسرفت ها و پیشرفت های داخلی این دوران مطرح و بررسی شده است: خانواده‌ گسترده، واحد اصلی گروه‌های مختلف، دارای سازمان سلسله مراتبی در جامعه بود. معمولا سن و جنس در کسب اقتدار و اختیار نقش داشت. مردان و حتی پسران، صاحب اختیار بودند و بر زنان فرمان می‌راندند. مانند بسیاری از جوامع پیش مدرن، افراد یا خانواده‌های قدرتمند، از جمله آنهایی که در سلسله مراتب حکومتی، مذهبی و ایلاتی صاحب قدرت بودند، گروهی پیرو و مدافع داشتند که رابطه‌ آنها از نوع مناسبات ارباب - رعیتی بود.

  • پانزدهم ژانویه سال 946 میلادی (25 دی‌ماه) احمد دیلمی (معزالدوله) بغداد را تصرف کرد، المستکفی بیست و دومین خلیفه عباسی را برکنار کرد و با این اقدام حکومت سراسر ایران بار دیگر در دست ایرانیان قرارگرفت و تجدید حاکمیت ملی که مردانی چون ماکان و مرداویز از مازندران و دیلمان، بابک خرمدین از آذربایجان، سیستانی‌ها ازجمله صفاریان، خراسانی‌ها به ویژه سامانیان و. . . در راهش تلاش کرده و جان‌باخته بودند به تحقق پیوست. علی، احمد و حسن دیلمی پسران بویه از پیروان و دستیاران «مرداویز» قهرمان ملی بودند که آرزوها و اندیشه‌های وی را دنبال کردند.

  • تولید ابریشم به عنوان عمده‌ترین کالای صادراتی ایران تا سال ۱۸۶۴ وضع خوبی داشت و در این سال ارزش تولیدات به ۴/۱ میلیون لیره استرلینگ رسید، اما بیماری کرم ابریشمی که از اروپا به ایران سرایت کرد، تولید محصول را به شدت پایین آورد و متعاقب آن سقوط بهای ابریشم خام در بازار جهانی، ارزش کل فرآورده را در سال ۱۹۰۲ به ۲۵۶ هزار لیره استرلینگ کاهش داد. به تدریج و با افت تولید ابریشم در شمال کشور، صادرات تریاک از جنوب رو به فزونی گذارد و در دهه ۱۸۸۰ تریاک با سهم ۲۵ درصدی، نخستین محصول صادراتی ایران شد. در مجموع، کشاورزان به شکل روزافزون به مدار اقتصاد پولی کشیده شدند و کشاورزی ایران در پایان سده ۱۹ دیگر یک کشاورزی معیشتی نبود، بلکه به خوبی در اقتصاد کشور ادغام شده و روابط بازرگانی رشد چشمگیری پیدا کرده بود.

  • تمییز و تشخیص گفت‌وگویی که اصناف در باب قدر بنیچه و سایر امور متعلق به کسب‌وکار خود با یکدیگر داشته باشند با کلانتر است که به هر نحو مقرون به حق و حساب و معمول مملکت باشد از آن قرار به ‏عمل آورند و از هر کس که به رعیت جبری و تعدی واقع شود، بعد از آنکه به کلانتر شکوه نمایند، بر ذمه او است که از جانب رعیت مدعی شده، اگر خود تواند رفع نمود فبها، والا به وکلای دیوانیان عرض نموده، نگذارد که از اقویا بر ضعفا جبر و تعدی واقع شده موجب بددعایی گردد. میرزا سمیعا، تذکره‌الملوک، به ‏کوشش سیدمحمد دبیرسیاقی، تهران: امیرکبیر

    .

  • گروه تاریخ اقتصاد - در سال 1717 میلادی ، جان لاو(1771 - 1629 ) ، اقتصاددان و کارفرمای اسکاتلندی، شرکت لویزیانا را به منظور کمک به اقتصاد فرانسه و رونق تجارت این کشور در دره می‌سی‌سی پی راه اندازی کرد. جان لاو که از قدرت هوش و خلاقیت بالایی برخوردار بود ششمین بانک جهان را هم تحت عنوان بانک عمومی فرانسه در پاریس تاسیس کرد و به منظور توسعه فعالیت های تجاری شرکت خود موفق به کسب اجازه از دربار فرانسه برای چاپ پول و عرضه سهام شد. لاو بر این باور بود که فعالیت‌های اقتصادی می‌تواند با استفاده از پول کاغذی و بدون پشتوانه طلا یا نقره متحول شود!

    .

  • گروه تاریخ اقتصاد- خلاصه گفت‌وگوی نمایندگان مجلس شورای ملی را می‌خوانید در روز سه‌شنبه، 17 آذرماه 1286 شمسی: میرزا ابوالحسن خان: در باب فارس بنده یک نفر هیچ حرفى ندارم. می‌گویم دولت دویست و بیست هزار تومان طلبکار است. امسال هم هنوز چیزى نداده است. تبریز شما که چیزى نمی‌دهد دستى می‌گیرد! چیزی‌که به دولت عاید می‌شود از فارس است و ششصد هزار تومان از فارس در سال باید عاید شود، اگر این هرج و مرج باشد شما مبالغى باید کسر مالیه داشته باشید و آنها طالب هرج و مرج‌اند هنوز امیدواری‌هایی دارند. عرض می‌کنم اگر این طور باشند شما صاحب مملکت نیستید و از فارس قریب دو کرور متضرر مالیه می‌باشید.

جستجوی پیشرفته