احیای حاکمیت ملی
پانزدهم ژانویه سال ۹۴۶ میلادی (۲۵ دی‌ماه) احمد دیلمی (معزالدوله) بغداد را تصرف کرد، المستکفی بیست و دومین خلیفه عباسی را برکنار کرد و با این اقدام حکومت سراسر ایران بار دیگر در دست ایرانیان قرارگرفت و تجدید حاکمیت ملی که مردانی چون ماکان و مرداویز از مازندران و دیلمان، بابک خرمدین از آذربایجان، سیستانی‌ها ازجمله صفاریان، خراسانی‌ها به ویژه سامانیان و. . . در راهش تلاش کرده و جان‌باخته بودند به تحقق پیوست. علی، احمد و حسن دیلمی پسران بویه از پیروان و دستیاران «مرداویز» قهرمان ملی بودند که آرزوها و اندیشه‌های وی را دنبال کردند.
پانزدهم ژانویه سال 946 میلادی (25 دی‌ماه) احمد دیلمی (معزالدوله) بغداد را تصرف کرد، المستکفی بیست و دومین خلیفه عباسی را برکنار کرد و با این اقدام حکومت سراسر ایران بار دیگر در دست ایرانیان قرارگرفت و تجدید حاکمیت ملی که مردانی چون ماکان و مرداویز از مازندران و دیلمان، بابک خرمدین از آذربایجان، سیستانی‌ها ازجمله صفاریان، خراسانی‌ها به ویژه سامانیان و... در راهش تلاش کرده و جان‌باخته بودند به تحقق پیوست. علی، احمد و حسن دیلمی پسران بویه از پیروان و دستیاران «مرداویز» قهرمان ملی بودند که آرزوها و اندیشه‌های وی را دنبال کردند. بوئیان «شیعه اثنی عشری» را با ناسیونالیسم ایرانی درآمیختند تا میهن آنان درجهان اسلامی ماهیتی کاملا مستقل داشته باشد؛
همان گونه که آیین زرتشت ستون ناسیونالیسم ایرانی در دوران ساسانیان بود. احمد از سوی برادر خود علی دیلمی مامور پس گرفتن خوزستان و تصرف بغداد بود که به انجام هر دو ماموریت موفق شد. وی بود که رسمیت عزاداری تاسوعا و عاشورا را اعلام داشت.
تاریخ‌نگاران اروپایی ۱۵ ژانویه ۹۴۶ میلادی ـ فتح مقر خلیفه عباسی را [پس گرفتن ناحیه ای‌که پایتخت امپراتوری باستانی ایران در آنجا قرار داشت] برای ایرانیان به‌عنوان روزی بزرگ ثبت کرده‌اند ـ روزی درخشان همانند روزی که کوروش ایجاد امپراتوری ایران را اعلام داشت و روزی که اشکانیان مقدونی‌های اشغالگر (جانشینان اسکندر) را به مدیترانه ریختند. مقدونی‌ها «سلوکیه» را در کنار دجله ساخته بودند تا از آنجا بر آسیای غربی حکومت و نظارت کنند که اشکانیان پس از بیرون راندن آنان از آسیا، تیسفون (مدائن ـ واقع در ۳۶ کیلومتری جنوب بغداد امروز) را در سوی دیگر دجله ساختند و دو دولت اشکانی و ساسانی ایران حدود هزار سال از این شهر بر امپراتوری پهناورشان حکومت کردند و مانع پیشروی اروپاییان (رومیان) در آسیا شدند. هر دو دودمان خطر نزدیک بودن به مرز رقیب (امپراتوری غرب = روم) را تحمل کردند و پایتخت را از تیسفون به یک شهر مرکزی انتقال ندادند.
بغداد در دسامبر سال ۱۵۳۴ از دست ایران خارج شد و موقتا به دست سلطان سلیمان امپراتور عثمانی افتاد که خود را خلیفه مسلمین می‌خواند و بغداد را برای اثبات ادعای خود لازم داشت. دولت صفویه ایران بعدا بغداد را از عثمانی‌ها پس‌گرفت و در آنجا یک پادگان ثابت به وجود آورد و یک واحد نظامی نیرومند مستقر ساخت. جنگ متناوب ایران و عثمانی بر سر بغداد دو قرن طول کشید و در زمان نادرشاه مصالحه صورت گرفت؛ ایران از دعاوی خود بر بغداد دست کشید و عثمانی حاکمیت ایران بر ایروان (پایتخت کنونی ارمنستان) و همه قفقاز جنوبی را به رسمیت شناخت.
برگرفته از سایت روزنامک
ارسال نظر