کم‌بیمگی چالش اصلی بیمه‌های آتش‌سوزی

گروه بنگاه‌ها - لیلا اکبرپور: ظهر جمعه چهارم اردیبهشت ماه امسال مجتمع کشت و صنعت جهان خبرساز شد. این مجموعه با قدمت قریب ۵۰ سال و وسعت ۸۰ هکتار مشتمل بر چند کارخانه است که باغ میوه‌ای نیز درکنار خود دارد. کارخانه برگ چین سبز، جهان ستاره آریا، گلین ماکارون، لواشک گلین و گلچین درخشان برخی کارخانه‌های این مجموعه هستند. انبار شرکت برگ‌چین سبز بیش از ۱۱ میلیارد تومان چای درخود داشت که ظهرجمعه چهارم اردیبهشت سال ۹۴ دچار حریق شد.

حریق نیازمند سه عامل گرما، اکسیژن و کالای سوختنی است و طبق گزارش سازمان آتش‌نشانی از حادثه فوق اتصال سیم برق سقف انبار چای و ریزش مواد مذاب روی مواد سوختنی (کالا‌های موجود در انبار) علت آتش‌سوزی بوده است. هرچند گفته می‌شود کارخانه مجهز به سیستم کپسول آتش‌نشانی برای خاموش کردن حریق بوده اما آتش مدت زمان کمی تمام انبار را در شعله‌هایش می‌گیرد و به سرعت گسترش می‌یابد، به‌طوری که از ۸ ایستگاه آتش‌نشانی برای خاموش کردن آن به مجموعه کشت و صنعت جهان می‌آیند. در اثر این سانحه دو ساختمان انبار و تمام موجودی آن ازبین رفته و کمی از چای باقی مانده به علت خاموش کردن آتش با آب هدر می‌رود.بهرام کریم‌لو صاحب مجموعه کشت و صنعت جهان که نزدیک ۵۰ سال برای آن زحمت کشیده است بخش عمده‌ای از سرمایه خود را در آتش می‌بیند و پس از بررسی و برآورد خسارات، زیان ناشی از آتش‌سوزی را به مسوول بیمه ۴۰میلیارد تومان اعلام می‌کند.

پوشش بیمه‌ای و کم‌بیمگی

چای موجود درانبار برگ‌چین سبز تحت پوشش بیمه آتش‌سوزی بیمه آسیا با خطرات اصلی سیل، توفان و طغیان بود.سرمایه بیمه‌نامه ۱۱میلیارد تومان بود که بیمه آسیا تمامی آن را طی دو فقره به‌صورت ۵۰ درصد پیش‌پرداخت و ۵۰ درصد درپایان بررسی‌های انجام شده به بیمه‌گذار پرداخت کرد و بیمه‌گذار نیز مراتب تشکر و قدردانی خویش را از مدیریت عامل و سایر مدیران در رسیدگی دقیق خسارت به‌صورت کتبی اعلام کرده است. فرامرز خجیر معاون فنی بیمه‌های اموال شرکت بیمه آسیا دراین خصوص به خبرنگار ما گفت: دو انبار در کنار هم بودند که چند میلیارد تومان کالا درآنها بود اما بیمه‌نامه فقط ۱۱ میلیارد تومان سرمایه داشت و متاسفانه نتوانست تمام زیان مجموعه کشت و صنعت جهان را جبران کند. ضمن آنکه ساختمان انبارها نیز فاقد پوشش بیمه‌ای بوده است. خجیر توضیح داد: این مجموعه باید تمام ساختمان‌ها و ماشین آلات و از همه مهم‌تر کارکنان خود را تحت پوشش بیمه قرار دهد، بیمه تمام خطر و پوشش بیمه‌ای مسوولیت کارفرما درقبال کارکنان به اندازه ارزش سرمایه‌ها برای این مجموعه ضروری است که اینک با مشاوره گرفتن از کارشناسان بیمه آسیا مقرر شد هنگام اخذ بیمه‌نامه به موارد مذکور توجه شود.معاون فنی بیمه‌های اموال بیمه آسیا با بیان اینکه بیمه‌نامه این شرکت را یکی از نمایندگان بیمه آسیا صادر کرده بود، متذکر شد: بعد از بازدید از کارخانه برای بررسی پرونده خسارت با مدیرعامل و مدیران این مجموعه جلسات متعددی داشتیم و همین همکاری و جلسات موجب شد خسارت با دقت کافی مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.

خجیر ادامه داد: مالک مجموعه مدیری کارآفرین و خبره در حوزه فعالیت خود است لیکن از مزایای بیمه چندان اطلاعی نداشته است و این نشان می‌دهد حتی فعالان اقتصادی از مزایای بیمه شناخت کافی ندارند که بیانگر این است که باید ارتباط و تعامل بهتر بین صنعت بیمه و سایر بخش‌ها ایجاد شود. او شبکه فروش حرفه‌ای و مجرب را عامل اصلی برای صدور بیمه‌نامه‌ای جامع دانست و به موضوع کم‌بیمگی در مجموعه‌های صنعتی به‌عنوان چالش اصلی رشته آتش‌سوزی اشاره کرد و گفت: از آنجا که مجموعه تولیدی و صنعتی الزامی به خرید بیمه ندارند معمولا یا با حداقل سقف تعهدات بیمه می‌خرند یا اصلا پوشش بیمه‌ای ندارند که در این گونه موارد هنگام خسارت متاسفانه سرمایه ملی از بین می‌رود یا مالکان دچار زیان هنگفتی می‌شوند. خجیر پیشنهاد داد: اتحادیه‌ها می‌توانند با برگزاری جلسات و دعوت از کارشناسان بیمه زمینه را برای بهره‌مندی از خدمات بیمه فراهم کنند تا در زمان بروز حوادث خسارت‌ها توسط صنعت بیمه جبران شود.خجیر یادآور شد: آزادسازی تعرفه‌ها و رقابت با ابزار قیمت بدون نگاه فنی و کارشناسی و ارزیابی دقیق از ریسک موجب شده که سهم صنعت از رشته آتش‌سوزی در پرتفوی بیمه‌گران کمتر از ۵ درصد باشد که حکایت از نداشتن پوشش بیمه‌ای یا کم‌بیمگی در صنعت کشور دارد.وی گفت: در حوزه آتش‌سوزی آزادسازی نرخ‌ها، حق بیمه‌ها را به شدت کاهش داد و طبیعی است در بازه زمانی بلند‌مدت نسبت خسارت این رشته افزایش می‌یابد و بیمه‌گران در ایفای تعهدات خود با مشکل مواجه می‌شوند.

جبران زیان در بیمه عدم‌النفع

کارخانه برگ چین سبز بخشی از مجموعه کشت و صنعت جهان از اردیبهشت ماه امسال درگیر رفع آثار به جا مانده از حادثه آتش‌سوزی و زیان قابل توجهی به آن وارد شده است. با دیدن آثار آتش‌سوزی بر پیکر ساختمان و سوله‌های سوخته خرابی‌ها را می‌توان به وضوح دید اما زیان دیگری در دل آن نهفته است که شاید تنها مالک مجموعه آن را احساس می‌کند.توقف فعالیت‌ها و وقفه در ایفای تعهدات زیان‌های غیرمستقیمی را به فعال اقتصادی تحمیل می‌کند که صنعت بیمه می‌تواند با بیمه‌نامه عدم‌النفع آن را نیز جبران کند اما متاسفانه سهم آن دربازار بیمه کشور ناچیز و تقریبا نزدیک به صفر درصد است.بیمه عدم‌النفع، زیان ناشى از توقف فعالیت براى مدت مشخصى تا زمان شروع فعالیت مجدد واحد تولیدى بیمه‌شده را جبران مى‌کند. این زیان عبارت است از سود خالص موسسه پس از پرداخت هزینه‌هاى سربار یا سایر هزینه‌هاى دیگر که با تعطیل فعالیت هم وجود دارند (نظیر دستمزد کارکنان و کارگران). در صورتى‌که بیمه‌گذار بتواند فعالیت خود را در ساختمان‌هاى موقت یا در کارخانه‌هاى دیگر ادامه دهد، این امر مستلزم صرف هزینه‌هاى اضافى است که ممکن است بر اساس شرایط قرارداد بیمه پوشش بیمه‌اى داشته باشد. هزینه کارشناسان براى برآورد خسارت و تنظیم حساب‌ها نیز جزو پوشش‌هاى بیمه عدم‌النفع است. درضمن، برخى زیان‌هاى تبعى آتش‌سوزى نیز ممکن است جزو تعهدات بیمه‌گر بیمه عدم‌النفع قرار گیرد. به‌طور خلاصه تعهد بیمه‌گر پرداخت سود از دست‌رفته و هزینه‌هاى جارى بر اثر توقف تولید است. سودى که بر اثر توقف تولید در دوره برآورد عدم‌النفع عاید بیمه‌گذار نشده و همچنین مخارج جارى که وى در همین مدت حذف کرده ولى نتوانسته از طریق فروش مجددا کسب کند باید به‌عنوان زیان بیمه‌گذار پرداخت شود. بیمه‌گذار با پرداخت خسارت باید در وضعیتى قرار گیرد که اگر احیانا خسارتى براى او پیش نمى‌آمد در آن وضعیت قرار مى‌گرفت.

شفافیت مالی

معاون فنی بیمه‌های اموال بیمه آسیا در پاسخ به این پرسش که «چرا بخش تولید و صنعت کشور از بیمه عدم‌النفع استفاده نمی‌کند‌؟» متذکر شد: اولین شرط برای صدور بیمه عدم‌النفع وجود صورت‌های مالی شفاف است.او با بیان اینکه سود ازدست رفته و هزینه‌های جاری توسط بیمه عدم‌النفع پوشش داده می‌شود، ادامه داد: سود از دست‌رفته سودى است که بیمه‌گذار در صورت ادامه تولید تحت شرایط عادى احتمالا مى‌توانست به‌دست آورد و حال محروم شده است و همچنین هزینه‌هاى جاری، هزینه‌هایى است که بیمه‌گذار در زمان توقف تولید مى‌پردازد و نمى‌تواند این هزینه‌ها را از راه تولید محصول و فروش آن به‌دست آورد.خجیر با اشاره به اینکه هزینه‌هاى جارى باید قبل از توقف تولید هم وجود داشته باشند، افزود: همان‌طور که می‌بینید بیمه عدم‌النفع نیازمند داده‌های درست از کسب و کار و سود و هزینه‌ها است که معمولا صاحبان شرکت‌ها با ارائه آنها مخالف هستند یا حتی دربسیاری از مواقع صورت‌های مالی از شفافیت کافی برخوردار نیست، به همین دلیل این بیمه با تمام مزایایی که دارد سهمی در پرتفوی صنعت بیمه ندارد.معاون فنی اموال بیمه آسیا درخصوص عملکرد معاونت فنی بیمه‌های اموال در رشته آتش‌سوزی طی ۹ ماه اول ۹۴ گفت: بیمه آسیا در دوره مذکور با صدور ۱۵۱ هزار و ۳۸۰ فقره بیمه‌نامه و رشد ۵/ ۳ درصد نسبت به دوره سال قبل بیش از ۵۶۲ میلیارد ریال حق بیمه تولید کرده است. خجیر افزود: در دوره یاد شده در رشته آتش‌سوزی بیش از ۱۹۶ میلیارد ریال خسارت پرداخت شده که نسبت به دوره قبل از رشد ۸/ ۸ درصدی با نسبت خسارت ۳۵ درصد برخورداراست.

کم‌بیمگی چالش اصلی بیمه‌های آتش‌سوزی