شیب صعودی مصرف فرهنگی در ایران

گروه فرهنگ و هنر: اگرچه اهمیت هنر و تولید آثار هنری عمدتا به‌واسطه تحلیل متن و آثار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آنها قابل‌توجه است، اما تردیدی نیست که میزان فروش، در نهایت مهم‌ترین شاخص ارزیابی وضعیت مصرف فرهنگی و اقتصاد هنر در جوامع مختلف است.این در حالی است که به‌واسطه حجم گسترده استقبال عمومی از سینما در مقایسه با سایر انواع هنرها و ابزارهای فرهنگی، می‌توان گفت که «میانگین میزان فروش فیلم‌های اکران شده در یک بازه زمانی مشخص» نشان‌دهنده نوسان مصرف فرهنگی کشور است.

از این رو دنبال کردن نمودار فروش فیلم‌ها در ایران نه‌تنها امکان مشاهده و تحلیل وضعیت استقبال مردمی از سینما را فراهم می‌کند، بلکه به‌نوعی می‌تواند نمایانگر ابعاد و مختصات مصرف فرهنگی کشور در بازه‌های زمانی مشخص باشد.اما در کنار فروش فیلم‌های سینمایی می‌توان و باید از وضعیت فروش در بازار کتاب به‌عنوان دیگر شریان‌ اصلی مصرف فرهنگی در کشور توجه کرد.

نکته قابل‌توجه آن است که با توجه به قرار گرفتن بخش بزرگی از جامعه ایرانی ذیل طبقه متوسط، عموما مصرف فرهنگی این قشر به‌عنوان نمونه بررسی می‌شود. برهمین اساس است که فروش گالری‌ها که معمولا به آثار نقاشی، عکس، مجسمه‌سازی و ... مربوط است و دیگر انواع بازارهای فرهنگی در این گزارش مورد بررسی قرار نمی‌گیرد. همان‌طور که گفته شد، انتظار می‌رود که بر اساس یک گزارش توصیفی از وضعیت فروش در بازار فیلم‌های سینمایی و کتاب بتوان درک و دریافتی شماتیک از وضعیت مصرف فرهنگی کشور به دست داد؛ چنان‌که می‌گویند: مشت نمونه خروار است.در این گزارش براساس نمونه‌های آماری قابل‌تحلیل و به‌صورتی خلاصه وضعیت مصرف سینما و کتاب مورد توجه قرار می‌گیرد.

کتاب

بازار کتاب مردادماه اما تغییر چندانی با ماه‌های گذشته در امسال ندارد. عمده کتاب‌های پرفروش در جایگاه اول تا دهم ثابت و لایتغیر هستند. به‌رغم اینکه در روزهای ابتدایی ماه گذشته، با فروش گسترده کتاب‌هایی تازه صدر جدول پرفروش‌ها تغییر کرد، اما مردادماه دوباره بازار کتاب را به روال روزها گذشته برگرداند.

نگاهی به آمار فروش کتاب‌ها در کتابفروشی بزرگ تهران (شهرکتاب‌ها، فروشگاه‌های نشر افق، نشر چشمه، نشر ثالث، نشر امیرکبیر، مولی و جیحون) به‌عنوان نمونه آماری، نشان‌دهنده افزایش نسبی تعداد کتاب‌های فروش رفته است؛ اما عنوان کتاب‌های پرفروش مانند گذشته در اختیار چند کتاب مشهور و پرفروش ماه‌های اخیر است؛‌ بی‌شعوری، صدسال تنهایی و ...

تعداد کتاب‌های پرفروش فروش رفته در جدول پنج‌گانه کتاب‌ها که بیش از ۹۶۰ جلد است، در قیاس با همین شاخص ماه گذشته، نشان‌دهنده افزایشی ۱۶ درصدی است .

سینما

در مردادماه سال‌جاری فروش فیلم در کل سینماهای کشور به ۶ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان رسیده است که این رقم در مقایسه با سال گذشته که فروش سینماها چهار میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان بود، افزایش قابل‌توجهی را نشان می‌دهد.

به بیان دقیق‌تر می‌توان گفت که بر اساس اطلاعات و آمارهای موجود، سال گذشته ۹۱۰ هزار نفر در مردادماه مخاطب فیلم‌ها بودند که امسال این تعداد به یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر افزایش پیدا کرده است. افزایش بیش از ۲۰درصدی مخاطبان سینما در مردادماه در قیاس با سال گذشته، بسیار چشمگیر و قابل‌توجه است؛ چرا به فاصله یک سال مخاطبان سینما در یک بازه زمانی بیش از ۲۰ درصد افزایش پیدا می‌کند؟

علی سرتیپی، کارشناس و پخش کننده فیلم در این باره معتقد است یکی از دلایل اصلی اضافه شدن پردیس سینمایی کورش است که از شهریور سال گذشته در چرخه اکران قرار گرفت و فروش خوب «نهنگ عنبر» و «دوران عاشقی» که مخاطبان زیادی را به سینماها کشانده‌اند.

با این وجود اکران فیلم سینمایی محمد(ص) رسول‌الله از امروز نیز به احتمال بسیار بخش بزرگی از جامعه ایرانی را به سینماها خواهد کشاند. از همین رو می‌توان پیش‌بینی کرد که بازار سینمای ایران دست کم تا یک ماه آینده شیب صعودی خود را حفظ خواهد کرد.

شیب صعودی مصرف فرهنگی در ایران