تورم نرخ محصولات کشاورزی

مترجم: رفیعه هراتی

معمولا تصور می‌شود درد مشترک چیز خوبی است. بنابراین طرفداران تقسیم درد خوشحال خواهند شد که درد رانندگانی که برای پر کردن باک بنزین متوجه جیب خالی خود می‌شوند با درد خریدارانی که چرخ‌دستی‌های سوپرمارکت‌ها را پر می‌کنند برابر شده است. همانطور که قیمت نفت بالا مانده است، در پایان معاملات شیکاگو در ۲۳ اوت، قیمت گندم نیز به بالاترین حد خود رسید یعنی بیش از ۵/۷ دلار در هر پیمانه برای تحویل در ماه دسامبر.

قیمت‌های فزاینده پیمانه‌ها و بشکه‌ها بی‌ارتباط نیستند. قیمت محصولات کشاورزی مثل قیمت نفت و فلزات طی یکی دو سال گذشته به شدت افزایش یافته است. گذشته از گندم، قیمت ذرت، برنج و جو از سال ۲۰۰۵ بیش از ۳/۱ افزایش یافته است. قیمت غذا در سرتاسر جهان آنقدر سریع در حال افزایش است که اصطلاح جدیدی برای توصیف قیمت فزاینده مواد اولیه صبحانه و مواد مطلوب برای شام ساخته شده است: اصطلاح تورم نرخ محصولات کشاورزی.

قیمت گندم آخرین بار در واکنش به این خبر افزایش یافت که ممکن است امسال محصولات کشاورزی کانادا به علت آب و هوای نامساعد لطمه خورده باشد. این امر باعث شد کشورهایی که متکی به واردات گندم هستند مثل ژاپن و تایوان به بازاری که عرضه را تضمین می‌کند بگریزند. گرچه تاثیر تغییرات آب و هوایی در تابستان به کانادا روشن نیست، اما در مورد فشار زیربنایی آن بر قیمت‌ها تردیدی نیست.

تقاضا برای غلات فقط برای تغذیه انسان و دام در حال افزایش نیست بلکه برای پر کردن باک‌های بنزین نیز در حال فزونی است. در مقایسه با سال ۲۰۰۰ از ذرت سه برابر بیشتر برای تولید اتانول در آمریکا استفاده می‌شود. دستگاه‌های تقطیر که سوخت‌های زیستی تولید می‌کنند یک‌پنجم موجودی ذرت آمریکا را می‌بلعند. تقاضا برای انرژی پاک‌تر موجب تقاضا برای پرورش ذرت می‌شود. اینک کشاورزان برای حفظ توازن با صنعت شکوفای سوخت زیستی به تولید ذرت بیشتر روی آورده و تولید را از گندم و سویا برگردانده‌اند و باعث افزایش قیمت این محصولات شده‌اند.

در راس این فشار‌ها، ثروت رو به افزایش در کشورهای فقیر به ویژه هندوچین، قیمت‌ها را افزایش داده است. به طور طبیعی واکنش کشاورزان در سرتاسر جهان به صورت افزایش تولید بار کشت در زمین‌های نیمه‌بایر خواهد بود. این اتفاق در حال وقوع است.

شورای بین‌المللی غلات تخمین می‌زند سال آینده تولید جهانی غلات به ۶۶۰۱میلیون تن خواهد رسید که این میزان ۹۰میلیون تن بیش از تولید سال گذشته است. با وجود این هنوز تقاضا بیش از عرضه خواهد بود. محصول گندمی که به دلیل آب و هوای نامساعد کانادا آسیب دید احتمالا ۶۰۷میلیون تن بود در حالی که تقاضا بالای ۴/۶میلیون تن بود و عواقب آن مستقیما بر فهرست غذا تاثیر دارد. همان‌طور که قیمت غذات افزایش می‌یابد، قیمت دیگر محصولات کشاورزی که برغلات به عنوان ورودی متکی هستند نیز افزایش می‌یابد. همچنان که هزینه نگهداری طیور و دام بالا می‌رود قیمت تخم‌مرغ، گوشت مرغ و دیگر گوشت‌ها نیز بالا می‌رود. حتی زیر کشت قرار دادن زمین‌های جدید نیز به پایین آوردن قیمت غذا کمک نمی‌کند. زیرا یارانه‌های سخاوتمندان تضمین می‌کند که تولید سوخت زیستی عملا سودده است و احتمالا این صنعت به موجودی‌های جدید غلات چنگ می‌اندازد تا برج‌های تقطیر خود را پر کند.

تورم محصولات کشاورزی می‌تواند برای بانک‌های مرکزی نیز مشکل ایجاد کند.

در بسیاری از کشورها میزان تورم محصولات کشاورزی که بانک‌ها هنگام تصمیم‌گیری درباره سیاست پولی به دقت زیر نظر می‌گیرند، قیمت غذا و انرژی را مستثنا می‌کند. هر دوی آنها برای ایجاد شوک، ناپایدار و آسیب‌پذیر هستند. همان‌طور که بانک‌های مرکزی برای کنترل تقاضا تلاش می‌کنند، برای واکنش نشان دادن نسبت به نوسان قیمت به وجود آمده توسط نوسان عرضه تمایلی ندارند.

اما حداقل در برخی کشورها غذا در شاخص قیمت مصرف‌کننده تاثیر زیادی دارد.

در آمریکا غذا فقط ۱۴درصد از ارزش شاخص قیمت مصرف‌کننده را دارد اما در چین این میزان ۳۳درصد و در هند ۴۶درصد است. در برخی کشورها افزایش قیمت غذا، آشکارا سطح تورم را به طور کلی افزایش می‌دهد. در ادامه، اگر قیمت غذا بالا بماند و اگر مصرف‌کنندگان برای کالاهای دیگر کمتر خرج کنند، دیگر بخش‌های اقتصاد آسیب خواهند دید. این دلیل خوبی است که مسوولان بانک‌های مرکزی و دیگران امیدوار باشند که درد تورم محصولات کشاورزی چندان گسترده نمی‌شود.