پاسخ بانک مرکزی به خبرگزاری رویتر

خبرگزاری رویتر طی خبری که در برخی از رسانه‌های داخلی نیز منتشر گردیده، اعلام نموده است که بانک مرکزی برای اولین بار گزارش رسمی در خصوص تورم را در پایگاه اینترنتی خود منتشر کرده است. همچنین در خبر یاد شده برخی آمارهای غیر واقعی در ارتباط با شاخص قیمت مصرف کننده ارائه و بر مبنای آن تحلیل صورت گرفته است.

در نهایت نیز به تغییر سال پایه در محاسبه شاخص قیمت‌ها انتقاداتی وارد کرده است.

بر همین اساس و در پاسخ به مطالب منتشره، روابط‌عمومی بانک مرکزی مواردی را به شرح ذیل جهت روشن شدن افکار عمومی اعلام کرد:

*بانک مرکزی به طور مستمر و در مقاطع ماهانه، فصلی و سالانه آمار مربوط به شاخص قیمت‌ها را از طریق گزارش‌های ماهانه شاخص قیمت‌ها، نماگرهای اقتصادی، مجله و ترازنامه بانک مرکزی به اطلاع عموم مردم کشور می رساند.

همچنین از سال ۱۳۸۱به بعد آمارهای مزبور به طور ماهانه در سایت بانک مرکزی (به آدرس اینترنتی www.cbi.ir) قرار گرفته است.

*متوسط شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی (CPI) بر مبنای سال پایه ۱۳۸۳، در دوازده ماه منتهی به خرداد ماه سال ۱۳۸۶ نسبت به دوره مشابه سال قبل ۲/۱۴درصد رشد داشته است. مقایسه این رقم با رقم مشابه سال قبل (۶/۸درصد) نشان‌دهنده آن است که رشد شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی افزایش یافته است. افزایش شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در دوازده ماه منتهی به خرداد ماه سال ۱۳۸۶ نسبت به دوره مشابه سال قبل بیشتر ناشی از افزایش شاخص بهای دو گروه اصلی «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» و «مسکن، آب،‌ برق و گاز و سایر سوخت‌ها» بود. به طوری که این دو گروه اصلی به ترتیب ۶/۳۶ و ۳/۳۰درصد از تغییرات شاخص مذکور را به خود اختصاص دادند.

*بررسی تغییرات متوسط شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در دوازده ماه منتهی به هر ماه نسبت به دوره مشابه سال قبل نشان می‌دهد که رشد شاخص CPI از خرداد ماه سال ۱۳۸۴با روندی کاهشی از ۲/۱۵درصد در ماه مذکور به ۶/۸درصد در خرداد و تیر ماه ۱۳۸۵ رسید. اما روند نرخ تورم از مرداد ماه ۱۳۸۵ معکوس شده و با رشد مستمر به ۲/۱۴درصد در خرداد ماه سال ۱۳۸۶رسید.

همچنین نرخ رشد شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در خرداد ماه سال ۱۳۸۶ نسبت به ماه قبل به ۳/۱درصد بالغ گردید که در مقایسه با رشد ۸/۱درصد آن در ماه مشابه سال ۱۳۸۵ از کاهش برخوردار می‌باشد. لذا آمارهای ارائه شده توسط خبرگزاری رویتر صحیح نمی‌باشد.

*تجدید نظر در سال پایه شاخص‌های قیمت و به هنگام سازی سبد اقلام مورد قیمت‌گیری در این شاخص‌ها بر مبنای اطلاعات جدید صورت می‌گیرد و به هیچ وجه به معنی تغییر روش محاسبه شاخص‌های قیمت از جمله نرخ تورم نمی‌باشد. بلکه این عمل بر اصول علمی متکی است و چنانچه مغفول بماند از دقت اندازه‌گیری شاخص‌های اقتصادی و نرخ تورم کاسته خواهد شد. تغییر در سبد اقلام مشمول این شاخص در راستای به هنگام سازی چارچوب اجرای طرح مذکور و از اصول پذیرفته شده علم آمار است که رعایت آن در کلیه طرح‌های‌ آماری لازم و ضروری است.

از آنجا که به علل اقتصادی و پیشرفت فناوری و به بازار آمدن کالاهای مصرفی جدید و همچنین تغییر کیفیت خدمات مصرفی، تدریجا سلیقه و در نتیجه الگوی مصرف خانوارها تغییر می‌‌نماید و خانوارها جهت تنظیم درآمدهای ثابت خود با تغییرات قیمت رخ داده در اقلام مصرفی، سعی می‌نمایند حتی‌‌المقدور اجناس گران‌تر را با اقلام ارزان‌تر جایگزین کنند، لذا با فاصله گرفتن از سال پایه به تدریج ترکیب هزینه‌‌ای خانوارها در سطح اقلام و در گروه‌های شاخص دستخوش تغییر می‌گردد. چنانچه وزن اقلام در سال‌های اخیر با وزن سال پایه آنها اختلاف معنی‌داری پیدا کند، استفاده از وزن‌های سال پایه در سال‌های دورتر، دقت محاسبه شاخص را تقلیل می‌دهد. به این دلیل است که به هنگام‌سازی، وزن اقلام مشمول شاخص قیمت در فواصل زمانی مناسب و تغییر سال پایه محاسبه شاخص، امری ضروری و بدیهی بوده و باعث بالا رفتن دقت شاخص محاسبه شده می‌گردد.

در مجموع، اولا آمارهای مربوط به نرخ تورم توسط بانک مرکزی طی مقاطع مختلف زمانی منتشر و به اطلاع عموم مردم رسانده می‌شود. ثالثا آمار مربوط به شاخص قیمت‌ها از سال ۱۳۸۱ به طور ماهانه بر روی سایت بانک مرکزی وجود دارد و حاوی سری زمانی حدود ۲۰ساله است. ثالثا تجدیدنظر در سال پایه شاخص‌های قیمت مبتنی بر اصول علمی و استانداردهای بین‌المللی صورت گرفته و دیدگاه‌های غیرکارشناسی در هیچ یک از مراحل اجرایی و محاسباتی طرح تجدیدنظر در سال پایه شاخص‌های قیمت دخالتی ندارد. چگونگی مقایسه این شاخص‌ها بر مبنای سال‌های پایه متفاوت نیز از طرق علمی تبیین شده، قابل بررسی و حصول است.