۵۸ میلیون نفر زیرچتر گرمای گاز

مقایسه‌ای کوتاه بین این آمارها، تا حدود زیادی جایگاه این حامل انرژی در کشور را مشخص خواهد کرد. اگر چه کشور ایران با داشتن 61/29 تریلیون مترمکعب و با سهم 16 درصد، دومین دارنده منبع گازی جهان محسوب می‌شود، اما لزوم توجه به تولید و گسترش گازرسانی در تمامی‌سطح کشور، امری است که نیازمند سرمایه‌گذاری و ایجاد زیرساخت‌های فراوان است. در این راستا شرکت ملی گاز با در اختیار داشتن این میزان سهم در سبد حامل‌های انرژی کشور از جایگاه مهمی ‌در داخل و خارج از کشور برخوردار است؛ به گونه‌ای که حوزه فعالیت این شرکت زمینه‌هایی چون پالایش، انتقال، توزیع و مدیریت مصرف گاز طبیعی را در بر می‌گیرد.
تولید و پالایش گاز طبیعی
به تناسب افزایش مصرف در داخل کشور و همچنین متناسب با افق‌های ترسیمی‌در سند چشم‌انداز توسعه (پیش‌بینی حضور پررنگ ایران در بازار جهانی گاز)، همواره ظرفیت تولید، پالایش و نم‌زدایی گاز طبیعی در ایران از روند رو به رشدی برخوردار بوده و با در نظر گرفتن طرح‌های توسعه‌ای پیش‌بینی می‌شود این روند همچنان ادامه داشته باشد.
شرکت ملی گاز تا پایان سال ۱۳۸۳ ظرفیت پالایش ۳۸۳ میلیون مترمکعب گاز در روز را داشت که این میزان در سال ۱۳۸۷ به ۴۹۸ میلیون مترمکعب در روز رسید.
در حال حاضر نیز بدون بهره‌برداری از طرح‌های توسعه‌ای، شرکت گاز توانایی پالایش روزانه حدود 500 میلیون متر مکعب گاز را دارد.
طرح‌های توسعه ای
شرکت ملی گاز ایران هم‌اکنون مدیریت و بهره‌برداری از هفت شرکت پالایشی مستقل و اختصاصی گاز طبیعی را بر عهده دارد و پیش‌بینی می‌شود با اجرای طرح‌های توسعه‌ای تا سال 1404 تعداد آنها به دو برابر کنونی افزایش یابد. همچنین پیش‌بینی می‌گردد در صورت تحقق طرح‌های توسعه‌ای پالایشی در پایان سال 1404 مجموع ظرفیت پالایش این شرکت به بیش از 1200 میلیون مترمکعب در روز برسد.
تکمیل پالایشگاه بید بلند دو و توسعه فازهای ۱۵ تا ۲۴ پارس جنوبی از جمله طرح‌های توسعه‌ای است که این شرکت دنبال می‌کند.
انتقال گاز طبیعی
انتقال گاز طبیعی از مبادی تولید و پالایشگاه‌ها تا مراکز و مصرف‌کنندگان نهایی در بخش‌های مختلف از دیگر فعالیت‌هایی است که از حساسیت و اهمیت بالایی برخوردار است.
مجموع خطوط فشار قوی انتقال گاز در کشور هم‌اینک بالغ بر 30 هزار کیلومتر است که توان انتقال آن روزانه بالغ بر 500 میلیون مترمکعب است و پیش‌بینی می‌شود در افق چشم‌انداز سال 1404 این مقدار به حدود 65 هزار کیلومتر بالغ گردد.
در همین راستا شرکت انتقال گاز ایران به عنوان یکی از شرکت‌های تابعه شرکت ملی گاز ایران، با بهره‌مندی از امکانات وسیع اجرایی، خدمات پشتیبانی و ماشین‌آلات متنوع تمام پروژه‌های عمومی ‌را در زمینه‌های مهندسی، طراحی بنیادی و طراحی تفصیلی به ویژه در ارتباط با طراحی و اجرای خطوط انتقال گاز، شبکه‌های تغذیه و توزیع، ایستگاه‌های تقلیل فشار گاز در دامنه‌های مختلف از جمله ایستگاه‌های صنایع بزرگ و نیروگاه‌ها را در سراسر کشور انجام می‌دهد.
خطوط انتقال فشار قوی گاز
شرکت ملی گاز ایران در زمینه ایجاد خطوط انتقال فشار قوی گاز طبیعی طرح‌های مهم توسعه‌ای را در دست اجرا دارد که از جمله آن می‌توان به خط لوله سراسری ششم اشاره کرد.
این خط به طول 625 کیلومتر و قطر 56 اینچ، ظرفیت انتقال 95 میلیون مترمکعب گاز طبیعی در روز را دارد.
خط لوله سراسری ششم با ۵ ایستگاه تقویت فشار گاز در مسیر عسلویه-بیدبلند-اهواز و با سرمایه‌ای معادل ۱/۱ میلیارد دلار در حال احداث است.
خط لوله سراسری هفتم نیز که از عسلویه-سرخون-ایرانشهر می‌گذرد، 902 کیلومتر طول و به قطر 42 و 56 اینچ است که ظرفیت انتقال 110 میلیون متر مکعب گاز در روز را دارد. این خط با حداکثر 10 ایستگاه تقویت فشار گاز و با سرمایه‌گذاری 2/2 میلیارد دلار در حال احداث است.
طولانی‌ترین خط لوله‌ای که جزو طرح‌های مهم توسعه‌ای در شرکت ملی گاز است، خط لوله سراسری نهم است. این خط که قرار است به طول ۱۸۶۰ ساخته شود از مبدا عسلویه شروع و به سمت غرب و شمال غرب کشور یعنی دهگلان و بازرگان خواهد رفت.
این خط لوله با 56 اینچ قطر، ظرفیت انتقال 110 میلیون متر مکعب گاز در روز را دارد.این خط با 17 ایستگاه تقویت فشار گاز و سرمایه‌ای معادل 8 میلیارد دلار برای بهره‌برداری در سال 2014 طراحی شده است.
از دیگر طرح‌های توسعه خطوط انتقال فشار قوی گاز می‌توان به خط لوله سراسری دهم و یازدهم نیز اشاره کرد.
خط لوله سراسری دهم که در مسیر کنگان-پتاوه-تیران است، 590 کیلومتر طول دارد و با ظرفیت انتقال 65 میلیون متر مکعب گاز در روز و سرمایه‌ای معادل 635 میلیون دلار در حال اجرا است.
این خط به قطر ۵۶ اینچ بوده و ۴ ایستگاه تقویت فشار گاز در مسیر آن قرار دارند.
خط لوله یازدهم سراسری نیز از دیگر خطوطی است که در برنامه اجرایی قرار گرفته است. این خط با طول 1320 کیلومتر، قطر 56 اینچ، ظرفیت انتقال 110 میلیون متر مکعب گاز را داراست. همچنین در مسیر این خط لوله 12 ایستگاه تقویت فشار گاز نیز ساخته خواهد شد.
از سوی دیگر خط لوله دوم شمال-شمال شرق با سرمایه‌گذاری ۵/۱ میلیارد دلار در آستانه بهره‌برداری و خط لوله سوم آذربایجان نیز با سرمایه‌ای معادل ۸۰۰ میلیون دلار در حال بهره‌برداری قرار دارند.
ایستگاه‌های تقویت فشار
هم‌اکنون ۶۲ ایستگاه تقویت فشار گاز در مسیر خطوط انتقال فشار قوی گاز در سراسر کشور احداث گردیده است. هدف از ایجاد این ایستگاه‌ها بالا بردن توان انتقال گاز طبیعی مورد نیاز در بخش مصارف داخلی و صادرات است.
این در حالی است که تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی‌و تا پایان سال 1357 جمعا 8 ایستگاه در مسیر خطوط لوله وجود داشته است.
بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده از سوی شرکت انتقال گاز ایران، قرار است تا پایان سال ۲۰۲۵ میلادی (۱۵ سال آینده) مجموعا ۱۴۰ ایستگاه فعال در مسیر خطوط انتقال فشار قوی گاز وجود داشته باشد.
احداث خطوط انتقال گاز طبیعی
همچنین عملکرد شرکت ملی گاز نشان می‌دهد که این شرکت تا پایان آذر ماه سال امسال، ۳۱۵۸۹ کیلومتر خط انتقال گاز طبیعی احداث کرده است. این در حالی است که در سال‌های قبل از انقلاب تنها ۲۹۰۰ کیلومتر خط لوله احداث شده بود.
انشعابات
مجموع انشعابات گاز طبیعی کشور تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی‌در سراسر کشور ۵۰۰۰۰ عدد بوده است که این تعداد هم‌اکنون بالغ بر ۷۳۴۶۷۹۴ انشعاب گردیده است. به عبارتی در تمامی‌ سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی‌و به‌رغم تمامی‌ مشکلات موجود از جمله جنگ تحمیلی، تحریم‌های اقتصادی و ... شرکت ملی گاز در زمینه نصب انشعابات جدید گاز طبیعی عملکرد مثبتی را داشته است.
پذیرش مشترکین جدید
مجموع مشترکین گاز طبیعی در سال‌های قبل از انقلاب اسلامی‌ حدود ۴۶۵۰۰ عدد بوده است؛ این در حالی است که هم‌اکنون این تعداد به ۱۱۹۰۸۶۸۷ مشترک افزایش یافته است.
همچنین خانوارهای تحت پوشش گاز طبیعی در سراسر کشور در مجموع شهرها و روستاها به بیش از 15 میلیون خانوار رسیده است که این تعداد تا پایان سال 57 (سال‌های قبل از انقلاب) 51000 خانوار بوده است.از لحاظ جمعیت نیز تا پایان آذر ماه امسال، حدود 58 میلیون و 950 هزار نفر تحت پوشش گاز طبیعی قرار گرفته‌اند که این میزان در سال‌های قبل از انقلاب اسلامی‌ تنها 225 هزار نفر بوده است.
گازرسانی به شهرها و روستاها
تعداد شهرهای گازرسانی شده در حالی تا پایان سال 57 تنها 5 شهر بود که این میزان در حال حاضر به 774 شهر رسیده است. همچنین در حال حاضر 8208 روستا گازرسانی شده‌اند، این در حالی است که تا پایان سال 57 فقط یک روستا گازرسانی شده بود.