رتبه علمی کشور در آستانه افت به جایگاه نوزدهم

شاهین آخوندزاده در سی و یکمین جشنواره تحقیقات و فناوری علوم پزشکی رازی که صبح امروز دوشنبه ۸ دی ماه در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد، گفت: ما در پژوهش یاد گرفتیم باید خودکفا باشیم. ما یاد گرفتیم صفر تا صد جشنواره رازی را وزارت بهداشت کار را خودمان انجام دهیم.

وی با بیان اینکه یک دهه قبل جشنواره رازی در همین سالن با حضور مرحوم هاشمی رفسنجانی برگزار شد، گفت: ما تصمیم گرفتیم امسال نیز در دانشگاه شهید بهشتی برگزار کنیم چون در جنگ ۱۲ روزه بیشترین شهدای علمی از این دانشگاه بوده است.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با تشریح شیوه انتخاب پژوهشگران در جشنواره رازی گفت: ما در دو گروه کاندیداهای حقوقی و حقیقی را بررسی می‌کنیم.از دو مسیر برگزیدگان این جشنواره انتخاب می‌شود در مسیر اول افراد ثبت‌نام می‌کنند و علاوه بر سیستم فعال، یک سامانه رصد علم سنجی نیز وجود دارد که در سه گروه اعضای هیئت علمی که پتانسیل برگزیده شدن را انتخاب می‌کنیم.

وی از ایجاد کمیته جدید در جشنواره رازی خبر داد و گفت: امسال برای بار اول کمیته جدیدی به نام طرح‌های تحقیقاتی اثرگذار اضافه شده است. در این کمیته تأثیر کار در سطح ملی و بین‌المللی اهمیت بیشتری نسبت به مقاله دارد. در میان برگزیدگان امسال دو طرح تحقیقاتی اثرگذار انتخاب شدند.

آخوندزاده در مورد مشکلات پژوهشگران گفت: برنامه پیشرفت هفتم تکالیف قانونی قرار داده شده است. این برنامه در دولت قبل تصویب شده و دولت چهاردهم باید انجام دهند، ولی بخشی از این اهداف کمی، با شرایط فعلی کشور و امکاناتی که داریم، دور از دسترس است.

وی در مورد رتبه علمی کشور گفت: در بخش رتبه علمی باید به رتبه ۱۴ برسیم یا برای شاخص نوآوری باید به رتبه ۴۲ برسیم. در آخرین رتبه‌بندی‌ها رتبه نوآوری ما ۷۰ است و رتبه علمی ما سال گذشته رتبه هفدهم بود. بنابراین با امکاناتی که داریم، دستیابی به این اهداف سخت است.

معاون تحقیقات و فناوری کشور در مورد رتبه فعلی علمی از نظر انتشار مقالات گفت: سال گذشته رتبه ما هفدهم بود ولی بررسی اخیر نشان می‌دهد که ما در انتهای سال ۲۰۲۵ رتبه ۱۹ را داریم. گرچه امیدواریم ظرف یکی، دو ماه آینده، تا بسته شدن داده‌ها، وضعیت بهتر شود.

وی با تاکید بر اینکه انتشارات علمی کشور افت نداشته است، گفت: ولی کشورهای رقیب از ما جلو زده‌اند. یعنی ما در ۲۰۲۵ تقریباً همان تعداد مقالات ۲۰۲۴ را داریم، ولی دو رتبه افت کرده‌ایم، در حالی که کشورهای رقیب با سرعت از ما جلو زده‌اند. این نشان می‌دهد که اگر حمایت کافی از این حوزه نکنیم، دستیابی به این اهداف سخت‌تر می‌شود.

آخوندزاده با بیان اینکه بر اساس قانون سهم بخش دولتی در سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه ۲ درصد و سهم بخش خصوصی نیز دو درصد است، گفت: در هر دو قسمت ما بسیار عقب هستیم. در دانشگاه‌های علوم پزشکی بسیار تلاش می‌کنیم که بتوانیم سهم بخش خصوصی را تا جایی که می‌توانیم محقق کنیم.

وی با اشاره به دوره قبلی مسئولیت خود در وزارت بهداشت گفت: سال ۹۶ بودجه پژوهشی ۱۳۰ میلیارد تومان، معادل ۲۱ میلیون یورو بود و این ردیف در سال ۱۴۰۴ به ۲۲۰ میلیارد تومان معادل ۱.۴ میلیون یورو رسیده است و اگر من بتوانم ۵۰ درصد آن را امسال بگیرم، کار بزرگی انجام داده‌ام.

وی افزود: با توجه به اینکه مطالعات ما تجربی است و کیت و ماده اولیه با ارز خریداری می‌شود، معادل ارزش ریالی آن بسیار ناامیدکننده است. با این حال، محققین ما با همین اعتبارات این کارها را انجام داده‌اند و واقعاً دست‌مریزاد دارند.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت خاطر نشان کرد: با توجه به مشکلات اقتصادی کشور، ما تلاش کردیم اعتبارات را بیشتر از آن دو درصد، از بخش خصوصی بگیریم. از ظرفیت قانون جهش تولید استفاده کردیم و برای سال ۱۴۰۵ در ارزشیابی‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی برای جذب مالیات از صنعت امتیاز در نظر خواهیم گرفت.

وی خاطر نشان کرد: در حال حاضر بعضی از دانشگاه‌ها در این حوزه وارد شده‌اند. در سال ۱۴۰۳، ۳۸۰ میلیارد تومان بخش پژوهش از صنایع اعتبار گرفته است.