معامله بزرگ در هالیوود چه تاثیری بر آینده سینما میگذارد؟
انقلاب خاموش نتفلیکس
نگرانیها زمانی شدیدتر شده که اتحادیه نویسندگان نیز به جمع معترضان پیوسته و در بیانیهای هشدار داده که تمرکز بیسابقه قدرت در یک پلتفرم استریم، نهتنها رقابت را از بین میبرد بلکه آینده تولیدات سینمایی و معیشت داستاننویسها را تهدید میکند. وقتی تولید، توزیع و پخش جهانی زیر کنترل یک شرکت قرار بگیرد، آزادی خلاقیت و رقابت واقعی از بین میرود. آنها این ادغام را تهدیدی مستقیم برای عدالت در دستمزد، سهم عادلانه از خلق اثر و تنوع تولیدات دانستند؛ هرچند که نتفلیکس میگوید این ادغام برای تقویت داستانگویی است.
همچنین اتحادیههای دیگری مانند انجمن کارگردانان و اتحاد جهانی سینماداران نیز ابراز نگرانی کردهاند و سینماداران نگراناند که نتفلیکس با قدرت آرشیوی جدید خود، اکرانهای سنتی را محدود کرده و جریان به سینما رفتن را کوچکتر از همیشه کند. برخی مدیران سینما میگویند این معامله ضربه نهایی به سالنهای نمایش خواهد بود.
یکی دیگر از دلایل این نگرانی میتواند نگاهی باشد که تد ساراندوس مدیر نتفلیکس به هوش مصنوعی برای استفاده در تولیدات دارد؛ چیزی که جای نیروی کار انسانی را میگیرد و برای هنرمندان بخشهای گوناگون نگرانی ایجاد میکند. او گفته است که هوش مصنوعی مولد (Generative AI) صرفا ابزاری برای کاهش هزینهها نیست، بلکه فرصتی بزرگ برای ارتقای کیفیت خلاقیت در سینما و تلویزیون به شمار میرود. ساراندوس به پروژههایی اشاره کرد که در حال حاضر از ابزارهای هوش مصنوعی در فرآیندهایی چون پیشتصویرسازی، طراحی نما و جلوههای ویژه، حتی در تولیداتی با بودجه محدود بهره میبرند.
همچنین باید به مساله بسیار مهم میزان مخاطبان نیز اشاره کرد. نتفلیکس که در یک دهه از یک شرکت اجاره DVD به بازیگر اصلی رسانه تبدیل شده، حالا با اضافهشدن ۱۲۸میلیون مشترک HBO، تعداد مشترکانش را به حدود ۴۶۰میلیون نفر رسانده است. این یعنی عملا بزرگترین جامعه مصرفکننده محتوا در تاریخ صنعت سرگرمی در اختیار یک شرکت واحد قرار گرفته است!
نکته جالب توجه واکنش تحلیلگران سیاسی و رسانهای این حوزه است؛ چراکه برادران وارنر فقط یک مجموعه سینمایی نیست؛ بخشی از مهمترین شبکههای خبری آمریکا، مانند CNN، در ساختار آناند. همین مساله باعث شده هر دو جریان سیاسی آمریکا نسبت به این معامله حساس شوند. جمهوریخواهان هشدار دادهاند که سهم بیش از ۳۰درصدی نتفلیکس در بازار استریم غیرقانونی و انحصارگرایانه است. دموکراتها نیز پیشتر گفته بودند فروش وارنر به برخی خریداران خارجی تهدیدی برای امنیت رسانهای آمریکا است، زیرا مشخصا معلوم نیست که چه روایتی از نظر سیاسی از طرف نتفلیکس درباره آمریکا به جهانیان مخابره خواهد شد و چه بازتابهایی خواهد داشت؟
از شرق آسیا تا اروپا و آمریکای لاتین، سازندگان مستقل نگراناند که نتفلیکس از این پس تعیین کند چه داستانی ساخته شود و چه داستانی «ارزش تولید» ندارد. از سوی دیگر، افزایش حضور تولیدکنندگان کرهای، ژاپنی، ترک و هندی در پروژههای جهانی نتفلیکس نشان میدهد این شرکت برای ساختن «امپراتوری محتوا» برنامهای جهانی در سر دارد. برنامهای که از طرف یک شرکت بزرگ برای همه دنیا ساخته خواهد شد و طبیعتا این نوعی از انحصار در دیدگاه، رویکرد و زیباییشناسی و خلاقیت را در پی خواهد داشت. نتفلیکس رویکرد تازهای در دنیای سرگرمی و سینما ایجاد کرد اما این رویکرد با نگاه سنتی و کلاسیک هالیوودی که سالیان درازی برای مردم آمریکا و جهان جذاب و ویژه بود تفاوت دارد.
حال این نگرانی وجود دارد که با خرید کمپانی برادران وارنر بهعنوان یکی از قدیمیترین، پولسازترین و مهمترین کمپانیهای هالیوودی چه اتفاقی بر سر آن جریان بزرگ سینمایی خواهد آمد؟! به همین دلیل مدیران استودیوهای سنتی از دیزنی تا پارامونت با ترس به آینده مینگرند. اگر نتفلیکس با این حجم از دارایی همچنان رشد کند، سوال بعدی این است تد ساراندوس میخواهد بعد از بلعیدن وارنر، چه بخرد؟ و آینده سینما را چگونه بازنویسی کند؟
گزارشهای جدید حاکی از آن است که دیوید و لری الیسون از نزدیکان دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا در حال بررسی گزینهای تهاجمیتر هستند و میخواهند یک پیشنهاد خصمانه ارائه کنند؛ پیشنهادی که به باور آنها، با وجود قیمت ۳۰ دلار نقد برای هر سهم، ارزشی بالاتر از طرح نتفلیکس دارد. روزنامه نیویورک پست گزارش داده است که الیسونها نسبت به روند توافق اولیه «خشمگین» هستند و اکنون خود را برای یک حمله متقابل آماده میکنند. آنها امیدوارند با اتکا به ابزارهای حقوقی و مالی، یا با هدف قراردادن مستقیم سهامداران وارنر برادرز دیسکاوری، مسیر این رقابت را تغییر دهند. بر اساس اظهارات یک منبع آگاه، مدیران پارامونت و اسکایدنس معتقدند روند توافق کنونی مهندسیشده بوده و رابطه نزدیک مدیرعاملهای دو شرکت زمینهساز تصمیمگیری ناعادلانه شده است. این منبع اضافه میکند که آنها شرط میبندند سهامداران زمانی که از جزئیات روند مطلع شوند، واکنش تندی نشان خواهند داد.
در سوی دیگر، این تحولات تنها در حوزه تجاری باقی نمانده و به سطح سیاسی نیز رسیده است. به گزارش والاستریت ژورنال، برخی از مشاوران نزدیک رئیسجمهور ترامپ نسبت به معامله نتفلیکس ابراز نگرانی کردهاند. این نگرانیها، بهویژه باتوجهبه سلطه نتفلیکس بر بازار استریمینگ، پرسشهایی درباره نحوه عبور این ادغام از سد بررسیهای وزارت دادگستری مطرح کرده است.
پیشتر نیز گزارشهایی منتشر شده بود مبنی بر اینکه رئیس بخش ضد انحصار در وزارت دادگستری دولت ترامپ در حال برنامهریزی برای آغاز یک تحقیق چندساله و گسترده درباره جایگاه نتفلیکس در بازار استریمینگ است. گفته میشود مقامات دولتی نسبت به ادعای نتفلیکس مبنی بر اینکه فعالیتهای اخیر این شرکت در زمینه لابیگری با موضوع وارنر برادرز مغایر قوانین ضد انحصار نیست، قانع نشدهاند. این مجموعه واکنشها باعث شده برخی ناظران احتمال دهند که آینده معامله بسیار نامشخص است.
علاوه بر این، اکنون گزارش شده که مخالفت با این ادغام جنبهای دوحزبی پیدا کرده و برخی جمهوریخواهان و دموکراتها بر سر مخالفت با معامله نتفلیکس با یکدیگر همنظر شدهاند. این همسویی کمسابقه بر پیچیدگی شرایط افزوده و نشان میدهد توافق نهایی با مقاومتهایی جدی روبهروست.
در روزهای اخیر بسیاری از سینماگران مطرح نسبت به این ماجرا واکنش نشان دادند. جین فوندا، بازیگر معروف، خرید کمپانی برادران وارنر توسط نتفلیکس را یک معامله تجاری فاجعهبار خواند که تمامی صنعت سرگرمی را تهدید میکند. جین فوندا این معامله ۸۲.۷میلیارددلاری را یک تحول «فاجعهبار» خواند که صنعت خلاق سینما را به نابودی تهدید میکند. فوندا در این مورد نوشت: خبر اینکه شرکت برادران وارنر دیسکاوری پیشنهاد خرید را پذیرفته، نشانه نگرانکننده از ادغامی است که کل صنعت سرگرمی و عموم مردمی که از آن منتفع میشوند و متمم اول قانون اساسی را تهدید میکند.
او در ادامه نوشت: اشتباه نکنید، این فقط یک معامله تجاری فاجعهبار نیست که میتواند منجر به نابودی صنعت خلاق ما شود. این بحران قانون اساسی است که با بیتوجهی آشکار دولت به قانون تشدید شده است.
فوندا همچنین از قدرت حاکم، از وزارت دادگستری و نهادهای نظارتی ایالتی خواست از جایگاه قانونی خود استفاده کنند تا از کسب امتیاز سیاسی که بر تولید محتوا یا تضعیف آزادی بیان تاثیر میگذارد، خودداری کنند. این بازیگر سرشناس یادآوری کرد که «مسوولیت آنها دفاع از حقوق ماست، نه معامله برای پر کردن جیبهایشان.»
