شناسایی دلیل بارش‌های سنگین استانهای جنوبی و شرقی/ تغییر اقلیم یا بارورسازی ابرها؟
در پی بارش‌های سهمگین اخیر در مناطق جنوبی و شرقی کشور بالاخص استانهای هرمزگان، سیستان و بلوچستان و کرمان، شایعاتی در بین آحاد مردم و در فضای مجازی دست به دست می‌شد؛ از جمله اینکه این بارش‌ها نتیجه بارورسازی ابرها در کشور امارات یا تغییر اقلیم است و حتی شایعاتی درباره مشاهده شدن ابرهای بنفش در عمان و امارات مطرح شده است.
«مهدی رهنما» رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا در این زمینه، اظهار داشت: شایعاتی که پیرامون بارش‌های شدید اخیر مناطق جنوبی و شرقی کشور در فضای مجازی و در بین مردم می‌شنویم، مبنای علمی ندارد و بیشتر شبه علم هستند.
رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو افزود: سال‌هاست دولت امارات متحده عربی بر مساله بارورسازی ابرها تمرکز کرده و کار می‌کند و شاید همین موضوع سبب شد تا نخستین نگاه‌ها و شایعات پیرامون همین مساله شکل بگیرد.
وی گفت: رصد منابع خارجی و داخلی در خصوص بارش‌ها در حاشیه جنوبی خلیج فارس حاکی است که اکثر محققین و متخصصین آب و هوا این بارش‌ها را ناشی از مساله تغییر اقلیم می‌دانند. همچنین کشور امارات هم به طور رسمی اعلام کرده است که هیچ‌گونه عملیات بارورسازی در زمان این بارش‌ها انجام نداده است.
پیش‌بینی گرد و خاک از سوی اماراتی‌ها!
رهنما ادامه داد: نکته جالب توجه این بود که حتی اماراتی‌ها روز پیش از شروع بارندگی‌ها، پیش‌بینی باد و گرد و خاک داشتند، نه باران و بر همین اساس، اینکه این بارش‌ها ارتباطی با بارورسازی ابرها داشته باشد از سوی خود اماراتی‌ها نیز تایید نشده است و اکثر متخصصان نیز آن را رد کردند.
رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو اضافه کرد: کارشناسان هواشناسی کشورمان، اما به‌درستی از حدود چند روز قبل وقوع این بحران پیش‌بینی کردند که بارش‌های سهمگینی با ورود این سامانه خواهیم داشت و در استانهای هرمزگان، سیستان و بلوچستان و کرمان هشدار صادر شده بود.
وی خاطرنشان کرد: همین موضوع با وجود وسعت جغرافیایی ایران و کمبود امکانات، نشان از توانمندی بالای کارشناسان و متخصصان ایرانی دارد که در منطقه نیز زبانزد هستند.
این مقام مسوول همچنین در خصوص شایعه دیده شدن ابرهای بنفش رنگ در امارات و عمان در همین ایام، تصریح کرد: این مساله باید راستی‌آزمایی شود که رنگ بنفش مربوط به شکست نور در برخورد با چه نوع ذرات جامد و معلق بوده است.
رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو تاکید کرد: عمده کارشناسان بر این باورند که تغییر اقلیم دلیل اصلی وقوع این بارش‌ها در محدوده خلیج فارس است.
رشد ۱۰ درصدی مخاطرات سیل و طوفان در آسیا
رهنما بیان کرد: گزارش چند روز قبل سازمان جهانی هواشناسی در خصوص وضعیت اقلیمی قاره آسیا در سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد ۸۰ درصد مخاطرات اقلیمی در سال ۲۰۲۳ در سطح آسیا مربوط به سیل و طوفان است که در هم‌سنجی با سال ۲۰۲۲ رشد ۱۰ درصدی داشته است.
سمت و سوی آینده بارش‌ها در ایران
وی گفت: بررسی مدل‌ها حاکی است در دهه‌های آینده بارش‌های فرین بیشتری را در سواحل جنوبی کشور نظیر منطقه مکران تجربه خواهیم کرد.
رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو ادامه داد: در بارش اخیر نیز شاهد بودیم تقریباً اکثر رکوردهای بارشی در مناطق جنوبی استان سیستان و بلوچستان جابه‌جا شد و پیش‌بینی می‌شود بارش‌های بیشتری نیز در پیش باشد.
رهنما در خصوص تاثیر این بارش‌ها بر جبران عقب‌ماندگی‌های آبی در کشورمان، گفت: در سال‌های گذشته، منابع آب زیرزمینی در جای‌جای کشورمان به دلیل حفر چاه‌های متعدد و استفاده بی‌رویه از این منابع، همچنین بروز خشکسالی‌های پیاپی کاهش یافته است. به طور مثال در برخی مناطق شمال خراسان رضوی عمق چاه‌های عمیق از ۶۵ متر به بیش از ۳۰۰ متر افزایش یافته است.
این مقام مسوول اظهار داشت: بارش‌های فعلی هرچند خوب بوده، اما تا جبران عقب‌ماندگی‌های آبی فاصله زیادی داریم و این بارش‌ها در بسیاری مناطق کشور حتی از میانگین سال‌های گذشته کمتر بوده است.
وی گفت: باید چندین و چند سال بارش‌های بالاتر از نرمال در مناطق داشته باشیم تا آثار خشکسالی‌های هیدرولوژیکی جبران شود، این در حالی است که کارشناسان عنوان می‌کنند به دلیل از دست رفتن خُلل و فُرج خاک‌ها ناشی از کمبود یا نبود آب، جایی برای ذخیره آب نیز وجود ندارد و بر این اساس باید توجه بیش از پیش به مدیریت منابع آب و خاکمان داشته باشیم.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
