تاثیر 10‌برابری سرمایه‌گذاری در بهینه‏‏‏‏‏‌سازی

حمایت از قیمت واقعی انرژی

حسینعلی محمدحسینی مدیر برنامه‌‌‌‌‌‌ریزی تلفیقی شرکت ملی گاز در میزگردی تخصصی در حاشیه نمایشگاه بین‌المللی نفت گفت: بررسی روند ۲۰‌ساله کشورها نشان می‌دهد این شاخص همواره نزولی بوده‌است، اما در کشور ما با توجه به اینکه همه نگاه‌ها به سمت افزایش عرضه بوده، همچنان به فکر افزایش تولید انرژی هستیم و بر همین اساس شدت مصرف انرژی بالا رفته‌است که جز ایران تنها عربستان در این دسته قرار می‌گیرد. به گفته مدیر برنامه‌‌‌‌‌‌ریزی تلفیقی شرکت ملی گاز ایران از نگاه اقتصادی یک واحد سرمایه‌گذاری در بخش بهینه‌‌‌‌‌‌سازی مصرف انرژی، معادل ۱۰ واحد سرمایه‌گذاری در بخش تولید انرژی است؛ «به بیان واضح‌‌‌‌‌‌تر اگر یک دلار در بخش بهینه‌‌‌‌‌‌سازی سرمایه‌گذاری کنیم، معادل ۷ تا ۱۰ دلار سرمایه‌گذاری برای تولید نفت و گاز است. شرکت ملی گاز ایران با این نگاه برنامه‌های مفصلی برای بهینه‌‌‌‌‌‌سازی مصرف انرژی در کشور دارد تا بتواند چالش بهینه‌‌‌‌‌‌سازی مصرف گاز را که از مشکلات شرکت ملی گاز است برطرف کند.»

به گفته او تکالیفی برای تامین منابع بودجه ‌سال‌۱۴۰۱ از سوی دولت به شرکت ملی گاز ایران ابلاغ شده‌است. محمدحسینی معتقد است هرگونه تغییر در قیمت فروش گاز طبیعی منابع بودجه‌را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، «در عین‌حال با توجه به اینکه باید از تولید داخل حمایت کنیم، در بحث خوراک گاز ممکن است حمایت‌هایی شود، البته حمایتی که مبتنی بر عقلانیت باشد و نه رانت خوراک، بر همین اساس بحث‌های مختلفی شده‌است تا سال‌آینده به سمت و سویی برویم که در عین حمایت از صنایع منابع تبصره‌۱۴ را محقق کنیم.» مدیر برنامه‌‌‌‌‌‌ریزی تلفیقی شرکت ملی گاز ایران اروپا در پاسخ به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» درباره افتتاح واحدهای پتروشیمی در شمال‌‌‌‌‌‌شرق کشور درحالی‌که افت فشار در آن منطقه زیاد است گفت: کاملا درست است، نقطه ضعف شبکه گازرسانی شمال‌شرق کشور است.

البته باید به این نکته توجه داشت که در همان منطقه واردات سوآپ گازی دوبرابر شده‌ و برنامه‌هایی برای افزایش حجم گاز مصرفی در شمال‌‌‌‌‌‌شرق کشور تعریف شده‌است. ناگفته‌‌‌‌‌‌نماند شرکت ملی گاز صرفا ملزومات شبکه گازرسانی را اعلام می‌کنیم و موافقت‌اصولی با وزارت نفت است. محمدحسینی در تشریح این موضوع گفت: در واقع قیمت ۱۲‌هزار‌تومان به ازای هر مترمکعب در صادرات را باید با قیمت ۵‌هزار‌تومان سقف فروش به صنایع داخلی مقایسه کرد و با توجه به شرایط باید دید چه کاری برای کشور مناسب است؛ در واقع اکنون گاز حدود ۶ تا ۷‌هزار‌تومان به ازای هر مترمکعب ارزان‌تر از صادرات به بخش داخلی عرضه می‌شود. او با بیان اینکه در کشورهای دیگر تعیین قیمت گاز بر اساس عرضه و تقاضاست، گفت: برای نمونه یک شرکت خصوصی گاز وارد می‌کند و این مصرف‌کننده است که برای تولید خود باید ببیند خرید با چه قیمتی دارد و این موضوع قیمت را همسو با قیمت‌های جهانی پیش‌می‌برد که انگیزه‌‌‌‌‌‌ای برای بهینه‌‌‌‌‌‌سازی مصرف سوخت در بخش‌های تجاری و صنایع می‌شود، این در حالی است که در ایران قیمت دستوری تعیین می‌شود و انگیزه‌‌‌‌‌‌ای برای بهینه‌‌‌‌‌‌سازی مصرف باقی نمی‌‌‌‌‌‌ماند.

لزوم کاهش شدت انرژی

محمدحسینی درباره بخش خانگی توضیح داد و گفت: در بخش خانگی نیز ساختمان‌ها در اروپا برچسب انرژی دقیقی می‌گیرند که این رویه برای خریدار و سازنده انگیزه ایجاد می‌کند، این در حالی است که در کشور ما با وجود مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان، حداقل‌‌‌‌‌‌های مصرف انرژی هم رعایت نمی‌شود. به گفته مدیر برنامه‌‌‌‌‌‌ریزی تلفیقی شرکت ملی گاز ایران، اروپا میانگین شدت انرژی را از سال‌۲۰۰۰ تا سال‌۲۰۲۰ میلادی، حدود ۲۰‌درصد کاهش داد، درحالی‌که تولید ناخالص داخلی در همین دوره افزایش یافته‌است و این دو شاخص از یکدیگر مجزا هستند، درعین‌حال امسال با توجه به شرایط تامین انرژی جهانی در اتحادیه اروپا دستور کاهش مصرف گاز ۱۵‌درصدی نسبت به میانگین سه‌‌‌‌‌‌ساله صادر شده‌است. او درباره تنوع‌‌‌‌‌‌سازی سبد انرژی برای مشترکان خرد به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» گفت: بحث تنوع سبد انرژی کشور یکی از شاخص‌های اصلی امنیت انرژی کشور است.

ما الان به نقطه‌‌‌‌‌‌ای رسیده‌ایم که مخصوصا در شبکه خانگی در بخش شهری و روستایی شدت مصرف زیادی وجود دارد. تکالیف قانونی به شرکت ملی گاز هم بر پایه گازرسانی به سراسر کشور تعریف شده که بسیار حائزاهمیت است، ولی نکته‌‌‌‌‌‌ای که ما روی آن تکیه می‌کنیم استفاده از ظرفیت‌های بهینه‌‌‌‌‌‌سازی است به‌‌‌‌‌‌جای تنوع‌‌‌‌‌‌بخشی به سبد مشترکان خرد، زیرا مبانی سیاستی شرکت گاز بر توزیع به سراسر کشور بنا شده‌است. برنامه‌های این شرکت در دو گروه بهینه‌‌‌‌‌‌سازی مستقیم و غیرمستقیم تدوین شده ‌است. برای مثال ۷ تا ۸‌هزار مگاوات نیروگاه‌های گازی داریم که موافقت اصولی از وزارت نفت و سیکل ترکیبی گرفتند. سیکل گازی راه‌اندازی شده اما سیکل بخار در سرویس وارد نشده که به‌معنای راندمان ۳۰‌درصدی به‌جای ۵۰‌درصدی است، یا نیروگاه‌هایی وجود دارند با ۱۵‌درصد راندمان که دیگر صرفه ندارند و باید از رده خارج شوند. تمام این بی‌‌‌‌‌‌برنا‌‌‌‌‌‌‌‌مگی‌ها بر شدت مصرف تاثیر زیادی گذاشته است.

محمدحسینی با بیان اینکه آمریکا به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده گاز، سالانه بیش از ۹۰۰‌میلیارد مترمکعب گاز تولید می‌کند، گفت: این کشور ۳۸۶ مخزن ذخیره‌‌‌‌‌‌سازی زیرزمینی دارد. روسیه در رتبه دوم تولید نیز ۲۳ مخزن زیرزمینی دارد، آلمان ۴۷، اوکراین ۱۳ و ایتالیا ۱۳ مخزن با ظرفیت و بازدهی بالا دارند اما ما در کشور تنها دو مخزن داریم. به گفته او؛ در واقع مدیریت تولید و مصرف یک‌شبه و یک‌ساله نیست، بلکه به تصمیم‌گیری بلندمدت برمی‌گردد و توسعه یک مخزن حداقل ۶ سال‌زمان می‌برد اما با تمام این مشکلات تمام هم‌‌‌‌‌‌وغم ما افزایش مخازن ذخیره‌‌‌‌‌‌سازی است تا بتوانیم ظرفیت ذخیره‌‌‌‌‌‌سازی را به نُرم جهانی برسانیم تا حداقل ۱۰‌درصد مصرف را پوشش دهد و از ۳‌میلیارد ذخیره‌‌‌‌‌‌سازی در سال‌به ۵/ ۵میلیارد مترمکعب برسیم.