واردات و صادرات دی ماه کاهشی شد
انجماد تجارت در اول زمستان
نبض تجارت در ماه نخست زمستان کند شد. بر اساس جدیدترین آمار اعلام شده از تجارت خارجی کشور، ارزیابی‌ها حاکی از آن است که صادرات دی‌ماه نسبت به‌ماه قبل (آذرماه) با افت 425میلیون دلاری روبه‌رو بوده و واردات نیز کاهش 381میلیون دلاری را تجربه کرده است. تعطیلات ژانویه می‌تواند در این روند کاهشی تجارت خارجی نقش داشته باشد. بازارهای بین‌المللی فعالیت خود را در این بازه زمانی کاهش می‌دهند و در نتیجه این موضوع می‌تواند در روند تجارت‌جهانی نیز تاثیرگذار باشد.
اما در مجموع، تجارت 10ماهه امسال نسبت به سال گذشته روند افزایشی داشته و صادرات و واردات در دی‌ماه امسال نسبت به سال گذشته نیز رشد ارزشی را نشان می‌دهد. همچنین ۱۲ میلیارد دلار کالای اساسی در این مدت با ارز ترجیحی وارد شده است. علاوه‌بر این 5میلیون تن کالای اساسی در گمرکات منتظر طی‌کردن روند ترخیص هستند. البته آمارهای اعلام‌شده از سوی گمرک با آمارهای اعلامی از سوی متولیان تجارت خارجی کشور اعم از وزیر صمت و رئیس سازمان توسعه تجارت، متفاوت است. اخیرا این دو مقام مسوول خبر از رسیدن صادرات کشور به 40میلیارد دلار داده‌اند. ادعایی که حالا با اعلام این آمار از سوی رئیس‌کل گمرک رد می‌شود. هرچند هدفگذاری وزیر صمت برای افزایش صادرات تا 40 میلیارد دلار تا پایان سال، با توجه به آنچه در تجارت خارجی در حال وقوع است، محقق خواهد شد و احتمالا تا پایان سال1400، صدور کالا از مرز 40میلیارد دلار عبور خواهد کرد.
رشد تجارت 10ماهه
رئیس‌کل گمرک ایران در نشست خبری روز گذشته خود با اصحاب رسانه از صادرات 38 میلیارد و 763میلیون دلاری و واردات 41میلیارد و 473میلیون دلاری در 10ماهه امسال خبر داد. خبری که نشان می‌دهد در این بازه زمانی، صدور کالاها رشد 38درصدی را نسبت به مدت مشابه سال گذشته ثبت کرده و واردات نیز رشد 34درصدی ارزش را تجربه کرده است. همچنین به گفته وی، در این 10ماه، 100میلیون تن کالا از کشور خارج شده و در ازای آن 33میلیون دلار کالا به کشور وارد شده است، در نتیجه رشد وزنی 7درصدی در صادرات و افزایش وزنی 17درصدی در واردات 10ماهه رقم خورده است.
تجارت خارجی ایران بر اساس آمارهای اعلام شده از سوی علیرضا مقدسی، در 10ماهه امسال به 80میلیارد و 236میلیون دلار رسیده که وزنی معادل 133میلیون تن دارد. تراز تجاری کشور نیز بر مبنای آمارهای اعلامی، به نفع واردات بوده و منفی 2میلیارد و 710میلیون دلار ثبت شده است. در این بازه زمانی، عمده مبادی وارداتی به ترتیب کشورهای امارات، چین، ترکیه، آلمان و سوئیس بوده‌اند و عمده مقاصد صادراتی نیز چین، عراق، ترکیه، امارات و افغانستان هستند.
افت تجارت در ماه دهم
اگرچه در10ماهه امسال نشانه‌های بهبود تجارت خارجی دیده می‌شود، اما وضعیت در‌ماه دهم (دی‌ماه) به گونه دیگری رقم خورده است. در نخستین‌ماه زمستان، صادرات و واردات هم به لحاظ ارزشی و هم به لحاظ وزنی نسبت به آذر امسال کاهش داشته‌اند. در دی‌ماه 1400 صادرات کشور ارزشی معادل 3 میلیارد و 619 میلیون دلار و وزنی معادل 7 میلیون و 663 هزار تن داشته است. این در حالی است که در آذرماه 1400 ارزش کالاهای صادرشده به 4میلیارد و 44میلیون دلار می‌رسید و وزن آن نیز 8 میلیون و 597هزار تن بود. اما در دی‌ماه سال گذشته ارزش صادرات 2میلیارد و 951میلیون دلار بوده که وزنی معادل 9میلیون و 278هزار تن داشته است. ماه دهم سال98 نیز کالاهای صادرشده ارزشی معادل 3میلیارد و 592 میلیون دلار و وزنی معادل 11میلیون و 772هزار تن داشته‌اند.
بر اساس برآوردهای صورت‌گرفته، صادرات کشور در دی‌ماه امسال نسبت به ماه گذشته با افت بیش از 10درصدی روبه‌رو بوده است، اما نسبت به دی‌ماه سال گذشته رشد بیش از 22درصدی و نسبت به دی‌ماه سال 98 نیز رشد 07/ 0درصدی را تجربه کرده است.
در عین حال واردات نیز با ارزش 4 میلیارد و 530 میلیون دلار در دی‌ماه امسال، از واردات آذرماه عقب ماند. وزن کالاهای وارد شده به کشور در این ماه به 2میلیون و 881 هزار تن رسیده است. این در حالی است که در آذرماه امسال 4میلیارد و 911میلیون دلار کالا با وزن 3میلیون و 579هزار تن کالا به کشور وارد شده بود.
در‌ماه دهم سال گذشته 3میلیون و 233هزار تن کالا به ارزش 3میلیارد و 781میلیون دلار از مرزهای رسمی به ایران وارد شده بود. همچنین در دی‌ماه سال98 نیز واردات کالا وزنی معادل 3میلیون و 634 هزار تن و ارزشی معادل 4میلیارد و 243میلیون دلار داشته است.
واردات در نخستین‌ماه زمستان با کاهش نزدیک به 8درصدی نسبت به آذر امسال روبه‌رو بوده است، اما ارقام وارداتی حکایت از این دارد که ورود کالا در دی‌ماه امسال نسبت به دی‌ماه سال گذشته رشد نزدیک به 20درصدی و نسبت به دی‌ماه 98 افزایش نزدیک به 7درصدی را ثبت کرده است. تراز تجاری کشور در این‌ماه به منفی 911میلیون دلار رسیده و حجم تجارت کشور در‌ماه دهم ارزشی معادل 8میلیارد و 149میلیون دلار داشته است. وزن کالاهای مبادله‌شده در این‌ماه به 10میلیون و 544 هزار تن می‌رسد.
رشد ۵۶درصدی واردات کالاهای اساسی
مقدسی درخصوص واردات کالاهای اساسی نیز گفت: ۵میلیون تن میزان کل کالاهای اساسی موجود در گمرکات و بنادر است که اقدامات ترخیص آنها در حال انجام است.
وی افزود: در حال‌حاضر ۲۶ قلم کالا به‌عنوان کالای اساسی تعریف شده است که در فهرست کالاهای اساسی قرار دارد و از این تعداد ۷ قلم کالا مشمول ارز ترجیحی است و مابقی مشمول ارز نیمایی می‌شود. به گفته رئیس‌کل گمرک ایران، تا ابتدای بهمن ماه، واردات کالاهای اساسی که مشمول ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی شدهاند، ۲۱ میلیون تن و به ارزش ۱۲ میلیارد دلار بوده است.
وی ادامه داد: میزان واردات کل ۲۶ قلم کالاهای اساسی مشمول ارز ترجیحی و نیمایی تا ابتدای بهمن‌ماه امسال، ۲۵میلیون تن به ارزش ۱۵میلیارد دلار بوده است که نسبت به مدت مشابه، ۲۶درصد به لحاظ وزنی و ۵۶درصد به لحاظ ارزشی افزایش داشته است.
افزایش کنترل در گمرک با استقرار دستگاه‌های ایکس‌ری
مقدسی با بیان اینکه رسالت گمرک تلاش برای تسهیل تجارت است، تاکید کرد: در کشور ۱۶۰گمرک وجود دارد که این تعداد با ایجاد مناطق جدید رو به افزایش است و این مبادی بیشتر به نیرو و امکانات نیاز دارد. وی با تاکید بر اینکه استفاده از دستگاه‌های ایکس‌ری رسیدگی به امور گمرکی را تسهیل می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند، عنوان کرد: قیمت هر دستگاه حدود ۱۲۰میلیارد تومان است که هزینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پشتیبانی را نیز به‌دنبال دارد، به همین دلیل با اولویت‌بندی بر اساس حجم مبادلات ایکس‌ری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها مستقر شدند. به گفته رئیس‌کل گمرک، در ۱۷گمرک عمده و مهم کشور ۱۸دستگاه ایکس‌ری کامیونی، ۱۸ دستگاه با استفاده از ظرفیت سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی و پنج دستگاه خودرویی مسقر شدهاند و تا ۱۸ماه آینده ۱۸دستگاه دیگر ساخته و مستقر خواهند شد تا کنترل‌ها افزایش یابد.
اتصال گمرک به سامانه جامع تجارت در نیمه نخست ۱۴۰۱
رئیس‌کل گمرک اظهار کرد: سامانه جامع تجارت تمام دستگاه‌های مربوط به تجارت را برای همسان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی اطلاعات و تکمیل مراحل فعالیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در کنار یگدیگر قرار می‌دهد تا تسهیلگری صورت بگیرد. وی با تاکید بر اینکه بخشی‌نگری کمکی به تجارت کشور نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند، عنوان کرد: گمرک ایران نیز با ۶ تکلیف احصا شده در این زمینه در نیمه اول سال۱۴۰۱ به سامانه جامع تجارت متصل خواهد شد.
خروج ۲۳ تن مرغ وارداتی ترکیه بدون مجوز
مقدسی درباره ورود مرغ از ترکیه تصریح کرد: ۲۳تن مرغ معادل ۲۰۰روز در سردخانه مورد تایید سازمان دامپزشکی نگهداری شد تا مجوز آنها برای توزیع در بازار صادر شود؛ اما صدور این مجوز طولانی شد تا در نهایت بدون اطلاع به گمرک از سردخانه موردنظر خارج شدند.
وی افزود: پس از اعلام سازمان دامپزشکی مبنی‌بر اینکه این مرغهای وارداتی قابلیت مصرف ندارند، این میزان کالا از مراکز فروش تهران و شهرهای دیگر جمع‌آوری شد.
رئیس‌کل گمرک با بیان اینکه در این زمینه، گمرک اعلام جرم کرده است، تاکید کرد: ارزش مرغهای وارداتی از ترکیه یک‌میلیارد و ۴۵۵میلیون تومان بوده است.
آخرین وضعیت پرونده کره‌های وارداتی
رئیس‌کل گمرک درخصوص پرونده کره‌های وارداتی گفت: این پرونده در ابتدا به دفاتر ستادی ارجاع شده و هم‌اکنون در محل صدور رای در کمیسیون بدوی رسیدگی به اختلافات گمرکی قرار دارد. این کمیسیون همچون مراجع قضایی درخصوص این پرونده رای خواهند داد. چنانچه بعد از صدور رای اعتراضی در این‌خصوص وجود داشت پرونده به کمیسیون تجدیدنظر ارسال خواهد شد. این کمیسیون متشکل از دستگاه‌های مختلفی است که تصمیم‌گیری در مورد پرونده در آنجا انجام خواهد شد. حتی در مرحله بالاتر امکان اعتراض به دیوان عدالت اداری وجود دارد. سوالی که مطرح است توجه ویژه به این پرونده است. باید توجه داشت که هیچ فشاری در این‌خصوص وجود ندارد و رسیدگی به آن به‌صورت گروهی انجام می‌شود. وی افزود: گمرک نمی‌تواند هیچ زمانی برای اعلام رای درخصوص پرونده اعلام کند چراکه فرآیند پرونده مانند بسیاری از پرونده‌های دیگر توسط تعدادی خبره در کمیسیون در حال رسیدگی است. مقدسی تاکید کرد: فرآیند رسیدگی به پرونده‌هایی از این دست طولانی است، چراکه در چندین مرحله امکان رسیدگی به اعتراض صاحب‌کالا وجود دارد.
طی هفت روز باید وضعیت مجوزهای ترخیص اعلام شود
مقدسی با بیان اینکه درخصوص علل رسوب کالا نکات مختلفی مطرح است، به‌عنوان مثال یا ثبت‌سفارش دریافت نشده و کالا وارد مبادی و بنادر شده یا مدت زمان اعتبار ثبت‌سفارش سپری شده که هر دو فرآیند زمان‌بر است، گفت: همچنین مشکل دیگر درخصوص دپوی کالاها تامین و تخصیص ارز است. تا زمانی که اسناد فروش به خریدار ارائه نشود امکان ترخیص فراهم نیست.
وی افزود: بر اساس مصوبه ستاد اقتصادی دولت باید طی هفت روز مجوزهای ترخیص صادر شود تا فرآیند ترخیص کالا زمان‌بر نباشد.
رئیس‌کل گمرک ایران در پاسخ به سوالی درباره چالش عدم‌ورودی نیروی انسانی به صورت استخدام رسمی جدید در پانزده سال اخیر، گفت: بحران کمبود نیروی انسانی متخصص، ابر‌چالش گمرک است. در یک دهه گذشته توجه ویژه‌ای به بحث توسعه فناورانه در گمرک انجام شده که متاسفانه همین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌موضوع باعث یک غفلت درخصوص نیروی انسانی شد.
رئیس‌کل گمرک همچنین در پاسخ به سوالی درباره کالاهای صادراتی برگشتی گفت: همه کشورها یکسری استانداردهایی برای ورود کالا دارند که صادرکنندگان باید به آنها توجه داشته باشند و این‌گونه مسائل در همه کشور وجود دارد. مقدسی از برنامه جدید گمرک برای ترخیص کالاها به‌صورت ترخیص ۹۰درصدی خبر داد و گفت: پیشنهاداتی وجود دارد که بتواند ۱۰درصد مابقی را نیز برای حمایت از تولید ترخیص کنیم که هنوز پیشنهاد آن قطعی و نهایی نشده است.
این مقام مسوول در ادامه یادآور شد: در بخش کشفیات قاچاق در ۱۰ماهه نخست سال ۲هزار و ۳۲ مورد پرونده قاچاق به ارزش ۲۸هزار میلیارد ریال در گمرکات کشور کشف و ضبط شده است. رئیس‌کل گمرک افزود: در کشفیات انواع مخدر نیز در این بازه زمانی ۱۱۶۱کیلوگرم موادمخدر بوده است.
