وحشت از سیاست‌های حمایتی
نشست امسال گروه ۲۰ عملا به فرصتی برای انتقاد از سیاست‌های حمایت‌گرایانه ترامپ تبدیل شد و نیز رهبران اقتصادهای بزرگ نسبت به مجموعه‌ای از موضوعات از جمله احتمال بروز جنگ ارزی و از بین رفتن استقلال بانک‌های مرکزی تحت‌تاثیر شرایط پدید‌آمده، ابراز نگرانی کردند. مقامات مالی و اقتصادی آلمان، ژاپن، آفریقای جنوبی و چند کشور دیگر، سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه ترامپ را رد کردند. البته تلاش‌هایی برای دستیابی به یک بیانیه مشترک که موجب نارضایتی آمریکا را فراهم نکند، انجام شد. گروه ۲۰ معمولا در پایان نشست خود بیانیه‌ای منتشر می‌کند که در آن توصیه‌های مربوط به سیاست‌گذاری به‌طور خلاصه مطرح می‌شود. موضوع مهم در این نشست، فراگیر بودن انتقادها از سیاست‌های تجاری ترامپ بود. معاون رئیس بانک مرکزی آفریقای‌جنوبی در سخنان خود گفت: «بیانات تند ترامپ صرفا یک تهدید نیست و مدتی است این سخنان بر اقتصاد جهان تاثیر گذاشته است. حتی صحبت از اعمال تعرفه و متهم کردن کشورهای دیگر به رویه‌های غیرمنصفانه به کاهش اعتمادها در سطح جهان می‌شود و ابهام‌های عمیق به‌وجود می‌آورد و ما شاهد تاثیر این موضع‌گیری‌ها بر رفتار شرکت‌ها، مصرف‌کنندگان و شاخص‌های اقتصادی بوده‌ایم، حتی قبل از آنکه تعرفه اعمال شود.»
از سوی دیگر وزیر دارایی آلمان ادعای ترامپ درباره دستکاری ارزش یورو از سوی بانک مرکزی اروپا را رد کرد و گفت: «اتحادیه اروپا سیاست‌های بسیار منطقی را دنبال کند و ما در پی دستیابی به موفقیت اقتصادی از طریق کاستن از ارزش یورو و پوند نیستیم.» رئیس بانک مرکزی ژاپن نیز گفت: «افزایش نرخ‌های بهره در آمریکا نشان دهنده استحکام شاخص‌های اقتصادی این کشور است و این افزایش برای اقتصاد آمریکا و اقتصاد جهان مفید است. در واقع استقلال بانک مرکزی یک ضرورت است و بانک‌های مرکزی باید همواره مستقل عمل کنند.»
یکی از عوامل نگرانی اعضای گروه ۲۰ که حاصل سیاست‌های ترامپ است، بروز جنگ ارزی است و بیشترین احتمال مربوط به اقدام چین در پایین آوردن ارزش یوآن است. کارشناسان معتقدند اگر جنگ ارزی رخ دهد شرایط بسیار نگران‌کننده‌تر خواهد شد. در هفته‌های گذشته ترامپ تهدیدهایی علیه شرکای تجاری آمریکا مطرح کرده و چین و اتحادیه اروپا را به دستکاری در ارزش ارزهای خود متهم کرده است. با آنکه استراتژیست‌ها معتقدند هنوز زود است که بتوان با اطمینان گفت کشورها عملا در حال کاستن از ارزش ارزهای ملی خود هستند. اما احتمال انجام برخی اقدامات از سوی ترامپ، در مقابله با آنچه او اقدام عمدی اروپا و چین برای کاستن از ارزش یورو و یوآن توصیف کرده است، وجود دارد و این احتمال سبب می‌شود نگرانی‌ها و ابهام‌های خطرناک در نظام مالی جهان به‌وجود آید. در این میان عده‌ای معتقدند کاهش سریع ارزش یوآن حاصل نیروهای بازار و طبیعی است اما عده‌ای نظری مخالف دارند.
پایان هفته گذشته ترامپ دوبار چین و اروپا را به دستکاری در نرخ برابری ارزهای خود با هدف کسب مزیت رقابتی در برابر آمریکا متهم کرد. پس از سخنان ترامپ، شاخص دلار یک درصد کاهش یافت اما در روزهای اخیر روند رشد این شاخص از سر گرفته شده است. تحلیلگران معتقدند سخنان ترامپ تاثیر پایدار بر ارزش دلار ندارد البته رئیس‌جمهوری آمریکا همچنین از سیاست بانک مرکزی این کشور در بالا بردن نرخ‌های بهره انتقاد کرده است و این یک عامل بزرگ نگرانی برای اعضای گروه ۲۰ است زیرا احتمال آنکه ترامپ بر بانک مرکزی آمریکا فشار وارد کند تا تغییراتی در برنامه‌های این نهاد ایجاد شود یعنی این نهاد نرخ‌های بهره را بالا نبرد، وجود دارد. البته در نشست گروه ۲۰ وزیر دارایی آمریکا به شرکت‌کنندگان اطمینان داد که بانک مرکزی این کشور مستقل باقی خواهد ماند.
بانک مرکزی چین به شکل روزانه نرخ برابری یوآن با دلار را تعیین می‌کند و اجازه می‌دهد یوآن در برابر دلار ۲ درصد پایین‌تر یا بالاتر از آن سطح نوسان کند. استراتژیست‌ها معتقدند چین عمدا ارزش یوآن را پایین نیاورده اما اقدامی هم برای تقویت آن انجام نداده است. ترامپ کاهش ارزش یوآن را به سقوط سنگ تشبیه کرده است و قدرت‌های بزرگ عضو گروه ۲۰ نگران آن هستند که این اظهارنظرها مقدمه اقدامات رئیس‌جمهوری آمریکا برای اعمال فشار بر ارزش دلار باشد. ترامپ و دولت او درباره کاهش اخیر در ارزش یورو، پوند و ین نیز انتقادهایی دارند و این در حالی است که مقامات اروپایی، انگلیسی و ژاپنی هرگونه اقدام برای کاستن از ارزش ارزهای یاد شده را رد کرده‌اند.
در بیانیه پایانی نشست گروه ۲۰ آمده است، رشد اقتصادی جهان همچنان قدرتمند و نرخ بیکاری پایین است. اما اختلاف بین نرخ رشد اقتصادهای مختلف بیشتر شده و نیز ریسک‌های بیشتری در کوتاه‌مدت و میان‌مدت رونق اقتصاد جهان را تهدید می‌کند. افزایش بی‌ثباتی در بازارهای مالی، نابرابری و ضعف ساختاری برخی اقتصادها و احتمال تشدید تنش‌های تجاری، برخی از این ریسک‌ها هستند. کشورهای عضو گروه ۲۰ به نظارت بر تحولات و ریسک‌ها ادامه می‌دهند و در صورت لزوم، اقداماتی برای رفع آنها انجام خواهد شد. اگرچه اقتصادهای نوظهور اکنون بهتر می‌توانند با ریسک‌ها مقابله کنند اما آنها با چالش‌هایی نظیر بی‌ثباتی در بازارهای مالی و خروج سرمایه‌ها مواجهند. کشورهای گروه ۲۰ همچنان از ابزارهای در اختیار خود برای حمایت از رشد متوازن و فراگیر اقتصادی جهان استفاده خواهند کرد. سیاست‌های پولی در آینده نیز از فعالیت‌های اقتصادی حمایت می‌کند و تلاش خواهد شد تا شاخص‌های اصلی اقتصادی با آنچه بانک‌های مرکزی تعیین کرده‌اند سازگار باشد. البته سیاست‌های حمایتی مالی باید منعطف باشد و در مسیر کمک به رشد اقتصاد مورد استفاده قرار گیرد. همچنین هنگام تدوین این سیاست‌ها باید سرمایه‌گذاری با کیفیت بالا در اولویت قرار گیرد و به اقتصادها کمک شود در برابر شوک‌ها و ریسک‌ها مقاوم شوند.
ارسال نظر