غلامعلی رحیمی - مهدیه علوی*
قیمت گاز طبیعی در بازارهای جهانی در پی تداوم بحران اقتصادی و در نتیجه تضعیف تقاضا از یک روند کاهشی طی ماه آوریل برخوردار بود.

بر این اساس، قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار انگلیس (NBP) طی دوره 8 الی 15 آوریل 2013 به میزان 92 سنت (4/7 درصد) کاهش یافته و از حدود 22/11 دلار در هر میلیون بی تی یو تا کمتر از 30/10 دلار رسیده است. قیمت تک محموله LNG در بازار جنوب شرق اروپا نیز طی دوره مذکور از یک روند کاهشی برخوردار بوده و از 90/12 دلار در تاریخ 8 آوریل تا کمتر از 80/12 دلار در هر میلیون بی تی یو در تاریخ 15 آوریل کاهش یافته است؛ همچنین قیمت تک محموله LNG در بازار شمال شرق آسیا طی دوره مذکور از یک روند کاهشی برخوردار بود و با 25 سنت کاهش (65/1 درصد)، از حدود 15/15 دلار تا کمتر از 90/14 دلار کاهش یافته است.
قیمت‌های تک محموله گاز طبیعی در بازار آمریکا نیز طی هفته منتهی به ۲۴ آوریل به دلیل کاهش مصرف گاز طبیعی آمریکا به میزان ۹۵/۰ درصد و افزایش تولید گاز طبیعی معادل ۸۱/۰ درصد طی هفته منتهی به ۲۴ آوریل و همچنین افزایش سطح ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا معادل ۳۰ میلیارد فوت مکعب در هفته منتهی به ۱۹ آوریل، از یک روند کاهشی برخوردار بود.
بر این اساس قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار هنری هاب از حدود 38/4 دلار در تاریخ 19 آوریل، با 13 سنت (96/2 درصد) کاهش تا کمتر از 25/4 دلار در تاریخ 24 آوریل کاهش یافته است. همچنین قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار نیویورک از یک روند کاهشی برخوردار بوده و از حدود 56/4 دلار در تاریخ 19 آوریل، با 7 سنت (53/1 درصد) کاهش تا کمتر از 49/4 دلار در هر میلیون بی تی یو در تاریخ 24 آوریل کاهش یافت. همچنین قیمت تک محموله گازطبیعی در بازار شیکاگو طی دوره مذکور از یک روند کاهشی برخوردار بوده و از حدود 47/4 دلار تا کمتر از 42/4 دلار در هر میلیون بی تی یو کاهش یافت.
قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بورس آمریکا (آتی‌های ماه اول برای تحویل در ماه مه) طی دوره ۱۹ الی ۲۶ آوریل از یک روند کاهشی برخوردار بوده و از حدود ۴/۴ دلار در هر میلیون بی تی یو تا کمتر از ۱۵/۴ دلار کاهش یافت. همچنین قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بورس لندن (ICE) برای تحویل در ماه مه، از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از ۱۷۸/۱۰ دلار در تاریخ ۱۹ آوریل تا کمتر از ۰۱/۱۰ دلار در تاریخ ۲۶ آوریل کاهش یافت.
مصرف گاز طبیعی آمریکا در هفته منتهی به 24 آوریل 2013 نسبت به هفته قبل از آن به میزان 95/0 درصد کاهش یافته است که در این میان مصرف بخش‌های نیروگاهی با 1/6 درصد کاهش همراه بوده، درحالی که مصرف بخش صنعت و خانگی و تجاری به ترتیب به میزان 6/0 درصد و 92/1 درصد افزایش یافته است. میزان کل تقاضای گاز طبیعی در مقایسه با هفته منتهی به 17 آوریل در حدود 13/1 درصد کاهش نشان می‌دهد. طی دوره 17 الی 24 آوریل، میزان واردات گاز طبیعی آمریکا از طریق خط لوله از کانادا و واردات LNG به ترتیب به میزان 27/0 درصد افزایش و 9/0 درصد کاهش یافته است. واردات گاز طبیعی از کانادا و واردات LNG در مقایسه با میزان مشابه سال قبل به ترتیب در حدود 18/3 درصد افزایش و 44/45 درصد کاهش نشان می‌دهد. تولید بازاری گاز طبیعی آمریکا طی دوره مذکور حدود 81/0 درصد افزایش داشته که در مقایسه با میزان مشابه سال قبل معادل 38/2 درصد بیشتر است.
بر اساس گزارش موسسه بیکر، تعداد دکل‌های حفاری چرخشی گاز طبیعی آمریکا در هفته منتهی به ۱۹ آوریل ۲۰۱۳ در حدود ۳۷۹ دکل بوده است که در مقایسه با هفته قبل از آن به میزان ۲ دکل افزایش نشان می‌دهد. از سوی دیگر، تعداد دکل‌های حفاری در بخش نفت (که شامل تولید گازهای همراه نفت نیز می‌شود) طی دوره مذکور به میزان ۱۶ دکل کاهش یافته و در سطح ۱۳۷۱ دکل فعال قرار گرفته است.
بر اساس برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر زیر زمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا طی هفته منتهی به 19 آوریل 2013 در حدود 1734 میلیارد فوت مکعب بود که نسبت به هفته قبل از آن بیش از 30 میلیارد فوت مکعب افزایش یافته است. این ذخایر به میزان 807 میلیارد فوت مکعب کمتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 19 آوریل 2012 بوده و به میزان 94 میلیارد فوت مکعب (1/5 درصد) کمتر از متوسط 5 سال گذشته (2012- 2008) است. میزان متوسط ذخایر زیرزمینی گاز طبیعی آمریکا طی 5 سال گذشته در حدود 1828 میلیارد فوت مکعب بوده است. در منطقه شرق، میزان ذخایر طی هفته منتهی به 19 آوریل 2013 نسبت به هفته قبل از آن به میزان 21 میلیارد فوت مکعب افزایش یافته و در سطح 686 میلیارد فوت مکعب قرار گرفته است و به میزان 100 میلیارد فوت مکعب (7/12 درصد ) از متوسط 5 سال گذشته این منطقه کمتر است.
ذخایر در منطقه تولیدی (آلاباما، آرکانزاس، کانزاس، لوئیزیانا و....) به میزان ۵۳ میلیارد فوت مکعب کمتر از متوسط ۵ سال گذشته این منطقه یعنی ۷۶۷ میلیارد فوت مکعب بوده و نسبت به هفته قبل از آن به میزان ۱۱ میلیارد فوت مکعب افزایش یافته و در سطح ۷۱۴ میلیارد فوت مکعب قرار گرفته است. سطح ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی منطقه تولید به میزان ۳۲۷ میلیارد فوت مکعب (۴/۳۱ درصد) از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۱۹ آوریل ۲۰۱۲ کمتر است. سطح ذخایر زیرزمینی گاز طبیعی منطقه غرب آمریکا طی هفته منتهی به ۱۹ آوریل ۲۰۱۳ نسبت به هفته قبل از آن به میزان ۲ میلیارد فوت مکعب کاهش یافته و در سطح ۳۳۴ میلیارد فوت مکعب قرار گرفته است که معادل ۵۹ میلیارد فوت مکعب بالاتر از متوسط ۵ سال گذشته این منطقه است. به طور کلی سطح ذخایر زیر زمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا که معادل ۱۷۳۴ میلیارد فوت مکعب است در محدوده تاریخی ۵ سال گذشته قرار دارد.
*کارشناسان موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی ( www.iies.org )