کارنامه چهار شرکت نفتی در سال 94

سید فواد نبوی: صنعت نفت ایران همزمان با ورود به دوران پسا تحریم با تحکیم دیپلماسی انرژی به دنبال توسعه پایدار و بازگشت پویایی به ارکان مختلف این صنعت است. صنایع نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی ایران سال ۹۴ را با امید به بازگشت به روزهای خوش گذشته به پایان می‌رسانند و باتوجه به شرایط جدید سیاسی و اقتصادی به وجود آمده در کشور همگان بر این باورند که سال آینده با توجه به علاقه مندی بزرگان صنعت نفت جهان برای حضور دوباره در کشورمان می‌توان فصلی جدید در راه سرمایه‌گذاری و توسعه را متصور بود.

دیپلماسی انرژی ایران این روزها در اوج اقتدار قرار دارد و در واپسین روزهای سال ۹۴ باید گفت که امسال افزون بر مذاکره با ده‌ها کشور و شرکت بین‌المللی، با برگزاری موفق اجلاس GECF و نیز همایش معرفی قراردادهای جدید صنعت نفت IPC در کنار برگزاری دوازدهمین همایش بین‌المللی صنعت پتروشیمی ایران IPF راه برای توسعه در بخش‌های مختلف صنعت نفت در دوران پسا تحریم هموار شده است. برگزاری موفق همایش‌های بین‌المللی، همگام با سیاست‌های دولت تدبیر و امید و تحرک ایجاد شده در روند دیپلماسی انرژی کشور، نوید بخش آینده‌ای روشن برای صنایع نفت،گاز،پالایش و پتروشیمی ایران است.

کارشناسان انرژی اعتقاد دارند که برگزاری این همایش‌ها همزمان با مذاکرات موفق ایران و کشورهای عضو گروه ١+٥ زمینه را برای گسترش تعامل بیشتر میان ایران و کشورهای دارای دانش و فناوری روز جهان تسهیل کرده است و پیش بینی می‌شود این رویدادهای بزرگ بین‌المللی دستاوردهای خوبی را در مسیر توسعه صنعت نفت کشورمان به دنبال داشته باشد. همچنین آغاز دوباره صادرات نفت خام ایران و رفع موانعی که به دلیل تحریم وجود داشت چشم انداز مطلوبی را برای افزایش صادرات طلای سیاه فراهم آورده است. این نکته را نباید فراموش کرد که امروز کارشناسان اعتقاد دارند که آینده صنعت نفت و بخش‌های مختلف زیر مجموعه آن در ایران چشم‌انداز بسیار خوبی دارد و با همکاری و تعامل میان همه متولیان امر می‌توان یک بار دیگر جهش تولید را رقم زد.

گفتنی است که توسعه صنعت نفت نیازمند جانی تازه و جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید است و در این میان میدان‌های مشترک نفت و گاز ایران در طول عمر خود با همسایگان چالش‌های گوناگونی را به خود دیده است، وجود نزدیک به ٣٠ میدان نفت و گاز مشترک لزوم توجه و نگاهی ملی و استراتژیک به بهره‌برداری از این منابع خدادادی را بیش از پیش نشان می‌دهد. در این میان، ایران در ١٤ میدان نفتی و گازی با همسایگان جنوبی خود شریک است و این در حالی است که خلیج‌فارس بیش از٥٠ درصد از ذخایر نفت و گاز جهان را در خود جای داده و همین امر لزوم سرمایه‌گذاری‌های جدید را از سوی کشورمان اجتناب ناپذیر کرده است. تحلیلگران انرژی اعتقاد دارند که قطری‌ها طی سالیان گذشته در برداشت از میدان مشترک گازی (پارس‌جنوبی) گوی سبقت را از ایران ربوده‌اند و با سرمایه‌گذاری گسترده حجم قابل توجهی از این مخزن را برداشت کرده‌اند اما با برنامه ریزی‌های انجام شده و همزمان با تکمیل فازهای جدید پارس جنوبی تا چند سال دیگر ایران دیگر در برداشت گاز از این میدان مشترک از همسایه جنوبی خود عقب نخواهد ماند.

از سوی دیگر عراقی‌ها و نیز دیگر همسایگان جنوبی در بحث برداشت از مخازن مشترک نفتی در یک دهه گذشته با سرمایه‌گذاری عظیم و آوردن غول‌های نفتی جهان در حال سبقت گرفتن از ما هستند و ایران هنوز نتوانسته سرمایه‌گذاری قابل توجهی را در این مخازن و نیز در دریای خزر انجام دهد ولی در دوران پساتحریم، توسعه این میدان‌ها دور از ذهن نیست و سرمایه‌گذاری‌های جدید می‌تواند جانی تازه به میدان‌های مشترک ببخشد. با روی کار آمدن دولت تدبیرو امید اولویت اصلی به توسعه میدان‌های مشترک داده شده و برای این میدان‌ها تدابیر ویژه‌ای اندیشیده شده است، لزوم سرعت بخشیدن به فرآیند اجرای پروژه‌های در دست اجرا واقع در میدان‌های مشترک در خشکی و دریا اهمیت خاصی را داراست و کارشناسان انرژی امیدوارند که سرمایه‌گذاری‌های کلان ارزی و ریالی در بخش‌های گوناگون صنعت نفت میدان‌های مشترک را نیز از وضع فعلی خارج کند.

باید این نکته را مورد توجه قرار داد که کسب جایگاه نخست اقتصادی منطقه و تعامل با جامعه بین‌الملل از نکات کلیدی سند چشم انداز توسعه به شمار می‌رود و امروز صنعت نفت یکی از ارکان تاثیرگذار برای تحقق این سند به شمار می‌آید، زیرا این صنعت به لحاظ جایگاه اقتصادی و ارتباط با جامعه بین‌الملل می‌تواند کمک شایانی برای رسیدن به اهداف داشته باشد. اصلاح ساز و کارهایی مانند قراردادهای نفتی، شرایط تحریمی، برنامه ریزی، جذب سرمایه خارجی، برطرف کردن محدودیت‌های منابع مالی و افزایش توان مدیریتی و فنی داخلی از جمله راهکارهای جبران عقب‌افتادگی تولید نفت و گاز در ایران است. به هرحال تعامل با جهان و رویکرد جدید در دیپلماسی انرژی با توجه به دیدگاه‌های دولتمردان و حمایت‌های مجلس به‌ویژه در بحث میدان‌های مشترک یک بار دیگر ایران را می‌تواند به جایگاه واقعی خود در تولید نفت و نیزگاز برساند.


صنعت گاز ایران به دنبال افق‌های جدید

صنعت گاز ایران همسو با صنعت نفت امسال روزهای خوبی را سپری کرد و بهره‌برداری از فاز‌های 12 و نیز 15 و 16 پارس جنوبی نشان داد توسعه پارس جنوبی به‌عنوان راهبرد دولت یازدهم به شتاب در حال انجام است. افزایش تولید و نیز صادرات گاز از دستاوردهای ارزشمند این صنعت بود که در سالی که گذشت محقق شد و نشان داد که ایران به‌زودی یکی از بزرگ‌ترین‌ صادر‌کنندگان گاز جهان خواهد شد. افزون بر افزایش ظرفیت تولید این سوخت پاک در داخل کشور نیز موفقیت‌های خوب دیگری محقق شد به‌طوری که امسال شرکت ملی گاز ایران به رقم بی‌سابقه اجرای پنج هزار پروژه گازرسانی دست یافت و موفق شد عملیات گازرسانی به 2 هزار و ٨٠٠ روستا را در دهه فجر و هفته دولت به بهره برداری برساند.

همچنین شرکت ملی گاز ایران بر اساس آمار منتشر شده به‌طور میانگین امسال روزانه 5/ 22 میلیون مترمکعب گاز صادر کرده است. بر این اساس، افزایش تولید گاز غنی در سال‌های گذشته با توجه به راه‌اندازی فازهای ١٢، ١٥و١٦، ١٧و١٨ پارس‌ جنوبی بوده و متوسط تولید گاز غنی کشور در آبان‌ماه سال ٩٤ به ٧٣٦ میلیون مترمکعب در روز رسیده ‌است. از سوی دیگر برنامه‌ریزی برای آغاز صادرات گاز طبیعی به عراق از دیگر فعالیت‌های شرکت ملی گاز ایران به شمار می‌آید که در این رابطه تکمیل خط ششم سراسری و فاز اضطراری آن (خط لوله چهارمله- نفت‌شهر) به‌صورت جدی دنبال می‌شود و فاز اضطراری خط ششم سراسری ٩٥ درصد پیشرفت دارد.