گمانه‌زنی‌ها از احتمال خروج آمریکا از توافق تدارکات دولتی WTO حکایت دارند
تنش تعرفه‌ای آمریکا و اروپا
به دنبال تنش‌های ۱۶ ساله دو سوی اقیانوس اطلس، دولت آمریکا می‌گوید قصد دارد تعرفه واردات هواپیما از اروپا را از ۱۰ به ۱۵ درصد افزایش دهد، تصمیمی که فشارها بر بروکسل را در رابطه تجاری با واشنگتن افزایش خواهد داد. هرچند اداره نماینده تجاری آمریکا مدعی شده است درهای مذاکره برای حل اختلافات تجاری میان دو طرف باز خواهد بود، اما در صورتی که طرف اروپایی این اقدام را با تعرفه‌های مشابه تلافی کند، اقدامات شدیدتر را علیه اروپا در دستور کار قرار خواهد داد. به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای‌اقتصاد»، قرار است تعرفه‌های بالاتر واردات هواپیما از اروپا از ۱۸ مارس سال‌جاری به اجرا درآید. خبرگزاری رویترز نوشته است اقدام دولت آمریکا در تشدید تنش‌های تعرفه‌ای با اتحادیه اروپا درحالی است که با توجه به امضای فاز اول توافق تجاری با پکن به نظر می‌رسد خیال او از جنگ‌تجاری با چین راحت شده است. بر این اساس، رئیس‌جمهوری آمریکا در روزهای گذشته مدعی شد مصمم است کسری تجاری بیش از یک هزار میلیارد دلاری با اتحادیه اروپا را مرتفع سازد، ادعایی که نگرانی‌ها را درخصوص آغاز جنگ‌تجاری ویرانگر دیگری در اقتصاد جهان شعله‌ور کرده است، اقتصادی که درحال‌حاضر نیز وضعیتی رکودی را تجربه می‌کند. در این رابطه هر چند مقامات اروپایی از تمایل خود برای مذاکره با آمریکا به منظور حل اختلافات میان دو طرف سخن می‌گویند، اما اظهار می‌کنند به زورگویی‌های آمریکا تن نخواهند داد.
ایرباس، غول هواپیماسازی اروپا در بیانیه‌ای در این خصوص اعلام کرده است این اقدامات دولت آمریکا به خطوط هوایی این کشور که اکنون با بحران کمبود هواپیما روبه‌رو است صدمه خواهد زد و تلاش‌های دو طرف برای حل اختلافات از طریق مذاکره را با چالش مواجه خواهد کرد. در این رابطه مقامات این شرکت می‌گویند گفت‌وگوهای خود را با مشتریان آمریکایی به منظور کاهش اثرات تعرفه‌ها ادامه خواهند داد.
با توجه به اینکه اتحادیه اروپا تهدید کرده است اقدامات دولت ترامپ را با تعرفه‌های مشابه تلافی می‌کند، آنها ابراز امیدواری کرده‌اند «سازمان نماینده تجاری ایالات‌متحده» مواضع خود را در اعمال تعرفه بر واردات محصولات اروپایی تغییر دهند. در بیانیه این شرکت آمده است: «تصمیم نماینده تجاری آمریکا بسیاری از تعهداتی که ایرلاین‌های آمریکایی تضمین کرده‌اند را نادیده می‌گیرد. به‌علاوه شواهد حکایت از آن دارد که هزینه این تعرفه‌ها در نهایت به دوش مشتریان عمومی خطوط هوایی خواهد بود.»
ماه دسامبر «سازمان نماینده تجاری آمریکا» اعلام کرده بود با توجه به حکم «سازمان تجارت جهانی» پیرامون اینکه یارانه‌های اتحادیه اروپا به ایرباس، به صنعت هوایی آمریکا صدمه می‌زند، دولت آمریکا می‌تواند تعرفه واردات برخی محصولات اروپایی را تا ۱۰۰ درصد افزایش دهد. بر این اساس در ماه اکتبر «سازمان تجارت جهانی» در پرونده ایرباس این حق را به واشنگتن داد تا ۵/ ۷ میلیارد دلار از حجم واردات محصولات اروپایی را هدف تعرفه قرار دهد. پس از آن بود که واشنگتن تصمیم گرفت واردات جت‌های ایرباس تولید اروپا را به ۱۰ درصد برساند. آمریکایی‌ها همچنین واردات مشروبات الکلی و روغن زیتون از اروپا با تعرفه‌های ۲۵درصدی را هدف قرار داده‌اند.
شرکت «بوئینگ» نیز در بیانیه‌ای اعلام کرده است به مذاکرات خود با مقامات فدرال و ایالاتی آمریکا تا ترغیب دولت ترامپ به تبعیت کامل از قوانین «سازمان تجارت جهانی» ادامه خواهد داد. در بیانیه این شرکت آمده است: «اتحادیه اروپا و ایرباس می‌توانند با عمل به تعهدات قانونی خود و پایان دادن به یارانه‌های غیرقانونی، مانع اعمال تعرفه‌های دولت آمریکا شوند. ما امیدواریم آنها این کار را انجام دهند.» از طرفی اتحادیه عمده‌فروشان مشروبات الکلی آمریکا نیز می‌گوید به شدت با تصمیم دولت این کشور در اعمال تعرفه بر مشروبات الکلی اروپا مخالف است و از مقامات هر دو طرف می‌خواهد برای پایان دادن به تنش‌های تجاری خود که درآمدهای آنها را کاهش داده به گفت‌وگو روی آورند. همچنین مطالعه صورت گرفته توسط این گروه نشان می‌دهد تعرفه‌های ۲۵درصدی که در ماه اکتبر به اجرا گذاشته شد، می‌تواند به از دست رفتن حدود ۳۶ هزار شغل در صنعت مشروبات الکلی آمریکا منجر شود. یکی از انجمن‌های مربوط به این صنعت نیز می‌گوید تعرفه‌های تلافی‌جویانه در جریان تجارت مشروبات الکلی به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان هر دو طرف آسیب خواهد زد. به گفته این گروه آمارهای جدید دولت آمریکا نشان می‌دهد صادرات صنعت مشروبات الکلی آمریکا به اتحادیه اروپا، به‌عنوان بزرگ‌ترین بازار صادراتی این کشور، در سال ۲۰۱۹ نسبت به سال پیش از آن کاهش ۲۷ درصدی را تجربه کرد. این در حالی است که در دوره مشابه صادرات جهانی مشروبات الکلی این کشور با کاهش ۱۶ درصدی مواجه شد.
ترامپ دشمن نظم تجارت جهانی
دونالد ترامپ هیچ‌گاه طرفدار «سازمان تجارت جهانی» نبوده است. برای سال‌ها او این سازمان مستقر در ژنو سوئیس را بدترین توافق تجاری تاریخ دانسته است، عمدتا به این خاطر که معتقد بوده این سازمان به چین کمک کرده است در برابر کسب‌وکارهای آمریکایی مزیت رقابتی به‌دست آورند، کمکی که به ادعای او منجر به از دست رفتن هزار‌ان شغل در آمریکا شده است. در این رابطه رابرت لایت‌هایزر، نماینده تجاری ارشد دولت او یکی از حامیان اصلی دیدگاه‌های تجاری ترامپ بوده و براساس نظر کارشناسانه از ضعف «سازمان تجارت جهانی» سخن گفته است. بر این اساس تحت رهبری او، دولت آمریکا اقدامات تجاری تنش‌زای زیر را به اجرا گذاشته است: اعمال یکجانبه تعرفه بر صدها میلیارد دلار از محصولات وارداتی از چین؛ استفاده از حفره قانونی امنیت ملی «سازمان تجارت جهانی» در اعمال تعرفه بر واردات فولاد و آلومینیوم و در نهایت ممانعت از انتخاب قضات بدنه استیناف «سازمان تجارت جهانی». این اقدامات باعث شده است این سازمان با شدیدترین بحران‌های تاریخ ۲۵ ساله خود مواجه شود. به گزارش «بلومبرگ» البته هنوز اقدامات تجاری خصمانه ترامپ به پایان نرسیده است. در حال حاضر مقامات دولت او برنامه دارند آمریکا را از «توافق تدارکات دولتی سازمان تجارت جهانی» خارج کنند، یک ائتلاف تجارت جهانی که فرصت‌های قراردادی تا ارزش ۷/ ۱ هزار میلیارد دلار را برای دولت‌ها پوشش می‌دهد.
به عقیده صاحب‌نظران خروج آمریکا از این توافق به‌طور موثری مانع ورود پیمانکاران خارجی در مزایده‌های عمومی آمریکا خواهد شد. در مقابل، طیف گسترده‌ای از کسب‌وکارهای آمریکایی نیز دسترسی خود را به حدود ۹۰۰ میلیارد دلار بازار آماد سایر ۴۷ عضو این توافق از دست خواهند داد.
با این حال شاید بزرگ‌ترین تهدید ترامپ علیه «سازمان تجارت جهانی»، این گفته مشاوران او باشد که می‌گویند می‌‌خواهند با افزایش سقف تعرفه‌ها، تعهدات تعرفه‌ای آمریکا که در دولت قبل به توافق رسید را بازتعریف کنند. به‌نظر می‌رسد این اقدام دولت آمریکا به‌خاطر ناامیدی طولانی‌مدت دونالد ترامپ از اصول «سازمان تجارت جهانی» پیرامون این قانون باشد که اعضای این سازمان باید تعرفه‌های مشابهی برای تمامی ۱۶۴ عضو این سازمان معرفی کنند. چاد بون، محقق ارشد در موسسه اقتصاد بین‌الملل پترسون در این رابطه می‌گوید: «دونالد ترامپ این قوانین را محدودیتی برای توانایی خود برای امضای توافق‌های تجاری ناگهانی می‌بیند. اما صرف‌نظر کردن از این تعهدات، منجر به از بین رفتن منافعی می‌شود که «سازمان تجارت جهانی» برای کشورها ازجمله آمریکا فراهم کرده است.»
از طرفی، این حملات ترامپ علیه بوروکراسی قوانین «سازمان تجارت جهانی» آن هم در سال انتخابات می‌تواند نظر رای‌دهندگان اصلی او را جلب کند.
با این حال طرفداران نظام تجارت جهانی قانون‌محور می‌گویند کنار گذاشتن چنین قوانینی می‌تواند شوک‌های جدی را متوجه اقتصاد آمریکا کند. آنها می‌گویند به‌رغم نواقصی که این قوانین دارند، قوانین «سازمان تجارت جهانی» اطمینان را برای کسب‌وکارها به ارمغان می‌آورند، کسب‌وکارهایی که می‌توانند با خیال راحت فعالیت‌های خود را در سطح بین‌المللی توسعه دهند. به‌علاوه چنین قوانینی باعث تقویت صنایع صادراتی کشورها می‌شوند که نتیجه آن ایجاد اشتغال برای نیروی‌کار کشورها است. مصرف‌کنندگان نیز می‌توانند از تنوع کالایی با قیمت مناسب در سراسر جهان بهره‌مند شوند.
