مرکز پژوهش‌های مجلس گزارش کرد
ارزیابی اقدامات حمایتی از اقشار آسیب‌پذیر
مهم‌ترین اقدامات صورت‌گرفته
در این بخش از گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، اقدامات حمایتی صورت‌گرفته توسط دستگاه‌های مختلف مرور شده است. سازمان بهزیستی کشور ۸/ ۵ میلیارد تومان به مراکز اقامتی درمان و بازتوانی معتادان برای پیشگیری و کنترل کرونا اختصاص داده است؛ سرانه این کمک برای هر فرد ۵ میلیون تومان در نظر گرفته شده است. این سازمان همچنین ۲۴ میلیارد تومان نیز به مراکز شبانه‌روزی نگهداری سالمندان اختصاص داده است. وزارت تعاون نیز در همین راستا بسته حمایتی معیشتی را برای ۳ میلیون نفر از افراد نیازمند در نظر گرفته است که مقدار آن از ۲۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان است. استانداری تهران و سازمان بهزیستی برای جمع‌آوری ضربتی کودکان کار توافق‌نامه‌ای امضا کردند و همچنین بنیاد مستضعفان مبلغ ۵ میلیارد تومان برای حفاظت از سلامت این کودکان به سازمان بهزیستی کمک کرد. علاوه بر این بنیاد مستضعفان ۳۰ میلیارد تومان برای مددجویان کمیته امداد و ۱۰ میلیارد تومان برای سازمان بهزیستی جهت تهیه بسته‌های بهداشتی و مراقبتی در برابر کرونا، پرداخت کرده است. بنیاد مستضعفان علاوه بر کمک‌های ذکر شده مبالغی را برای سلامت ۴هزار نفر پاکبان، کارگر پسماند و بهشت‌زهرا در نظر گرفته است و همچنین ۳ میلیارد تومان نیز به آسایشگاه کهریزک برای مقابله با این ویروس اهدا کرده است و مبلغ ۱۰ میلیارد تومان هم به حساب ۴۰ هزار نفر معلول ضایعه نخاعی مستقر در منزل اختصاص داده است.
نکات قابل تامل درخصوص اقدامات انجام شده
در بخش مهم این گزارش به نقاط ضعف و قابل تامل اقدامات صورت‌گرفته پرداخته شده است تا بتوان با تجربه و یادگیری از آنها در آینده، این نقاط ضعف را پوشش داد. تاخیر در واکنش: در این گزارش آمده است ضعف و تاخیر دولت در تصمیم‌گیری‌های ضروری و انجام اقدامات لازم و به موقع باعث افزایش شدت اثر این ویروس در دهک‌های درآمدی پایین و اقشار آسیب‌پذیر شده است.
جای خالی نهادهای مسوول: همان‌گونه که در بخش قبل آمده، نهادها و دستگاه‌های خاصی اقداماتی در جهت حفاظت از سلامت و اقتصاد اقشار آسیب‌پذیر اختصاص داده‌اند. اما موضوع قابل توجه این است که جای خالی نهاد هماهنگ‌کننده‌ای مانند «سازمان امور اجتماعی» که در این مواقع می‌تواند سبب کارآیی بیشتر این اقدامات شوند خالی است. در حالی که نبود چنین نهاد ناظری در این مواقع می‌تواند سبب موازی‌کاری، پراکندگی و عدم هدفمندی حمایت‌ها شود.
وضعیت بد مراکز ترک اعتیاد: گزارش‌ها حاکی از آن است که به‌رغم اختصاص ۵۸ میلیارد ریال به سازمان بهزیستی برای این مراکز، پذیرش جدید معتادان خودمعرف متوقف شده است و بسیاری از مددجویان که در این مراکز حضور داشتند نیز تعدیل شده‌اند. این در حالی است که این افراد را می‌توان منابع سیار انتقال ویروس در جامعه دانست که موجب پخش بیشتر ویروس خواهند شد. رها کردن معتادان و عدم پذیرش افراد جدید در این مراکز در کنار ظرفیت محدود گرم‌خانه‌ها و سامان‌سراهای تهران می‌تواند منجر به پخش شدن این افراد در سطح شهر شود. این در حالی است که در چنین مواقعی باید پذیرش معتادان جدید تسهیل شود.
نبود تمهیدات برای مهاجران: بر حسب پیگیری‌های انجام شده مشخص شده است، که مهاجران افغانستانی که به دلیل ابتلا به کرونا در بیمارستان‌ها بستری شده‌اند، مجبور به پرداخت هزینه‌های درمانی هستند. این در حالی است که با توجه به اینکه این افراد اغلب کارگران روزمزد هستند و تحت پوشش هیچ بیمه‌ای هم قرار ندارند، فشار مالی وارده به آنها سبب عدم مراجعه به بیمارستان‌ها در صورت ابتلا به بیماری شود. این موضوع علاوه بر به خطر انداختن جان این افراد می‌تواند سبب شود که ویروس در سطح گسترده‌تری در کشور پخش شود.
شرایط متفاوت کم‌درآمدها: با اینکه شاید طی چند ماه سرعت شیوع این ویروس در طبقات پردرآمد و متوسط جامعه کمک کند، اما در اقشار کم‌درآمد به احتمال زیاد زنجیره انتقال این ویروس نه‌تنها قطع نمی‌شود بلکه در صورت عدم اقدامات لازم روند با شدت بیشتری ادامه پیدا خواهد کرد. این اقشار در چنین مواقعی بیشتر از هر زمان دیگری به کمک‌های «سازمان‌یافته» نیار دارند.
نتیجه‌گیری
به‌طور کلی مرور اقدامات صورت‌گرفته نشان می‌دهد با اینکه بسیاری از دستگاه‌ها به حمایت از اقشار آسیب‌پذیر در برابر ویروس کرونا پرداخته‌اند، اما این حمایت‌ها تابع سیاست اجتماعی مشخص و روشنی نبوده است و از سوی دیگر این اقدامات، واکنش‌هایی تاخیری، پسینی و منفعلانه بوده است. یکی دیگر از مشکلات نبود نهاد نظارتی و هماهنگ‌کننده واحد است که سبب موازی‌کاری و عدم هدفمندی این اقدامات شده است. رفع این ایرادات در گرو برنامه‌محوری دستگاه‌های اجرایی و فعال شدن نهادهای نظارتی و هماهنگ‌کننده در این دوره است.
