جنگ در غزه، مذاکره در دوحه

«هیبا یازبِک» و «ایزابل کرشنر» در گزارش ۵ژانویه۲۰۲۵ در نیویورک‌تایمز نوشتند، وزارت بهداشت غزه روز یکشنبه (۱۶دی‌ماه) در بیانیه‌ای اعلام کرد که ۸۸فلسطینی در حملات ۲۴ساعت گذشته رژیم صهیونیستی (یعنی از شنبه تا یکشنبه) جان خود را از دست داده‌اند. این در حالی است که برخی آمارهای دیگر تعداد شهدای فلسطینی در روزهای اخیر را تا بیش از ۲۰۰نفر هم ذکر کرده‌اند. با این حال، به نوشته گزارشگران نیویورک‌تایمز، ارقام این وزارتخانه تفاوتی بین غیرنظامیان و نظامیان قائل نیست. «دفاع مدنی غزه»، یک آژانس خدمات اضطراری گفت که نیروهایش به حملات هوایی متعدد روز یکشنبه به منازل خانوادگی که در آن چندین نفر کشته و زخمی شدند، پاسخ داد و بسیاری از خانواده‌ها را از زیر آوارها بیرون کشید.

به نوشته «یازبِک- کرشنر»، فشارها بر هر دو طرف برای دستیابی به توافق آتش‌بس افزایش یافته است که شامل آزادی گروگان‌ها تا قبل از حضور ترامپ در کاخ سفید در ۲۰ژانویه می‌شود. حماس و اسرائیل هر دو گفتند که هیات‌هایی را به دوحه، پایتخت قطر برای دیدار با میانجی‌گران می‌فرستند. به گفته یک مقام آشنا به مذاکرات که به‌دلیل حساس بودن موضوع می‌خواست نامش محفوظ بماند، مذاکرات در دوحه به کندی پیش می‌رود و هدف آن دستیابی به یک توافق محدود است که منجر به توقف موقت درگیری‌ها و آزادی برخی از گروگان‌های اسرائیلی در ازای آزادی تعدادی از فلسطینی‌های زندانی در اسرائیل می‌شود. حماس در بیانیه‌ روز جمعه با بازتاب شکاف پایدار بین طرف‌ها، حداقل در مواضع عمومی آنها، گفت که دور کنونی مذاکرات بر توافقی متمرکز است که منجر به آتش‌بس کامل و جزئیات خروج نیروهای اسرائیلی از نوار غزه شود. هفته گذشته یکی از مقاماتی که به شرط ناشناس ماندن صحبت کرد، گفت که اسرائیل متعهد به پایان دادن به جنگ نبوده است.

حدود ۱۰۰گروگان هنوز در غزه نگهداری می‌شوند. آتش‌بس یک هفته‌ای در نوامبر۲۰۲۳ امکان آزادی ۱۰۵گروگان را فراهم کرد؛ اما تلاش‌های بعدی برای دستیابی به آتش‌بس در میان شکاف‌ها در خواسته‌های دو طرف شکست خورده است. هر یک از طرفین، دیگری را به خاطر عدم دستیابی به توافق مقصر می‌داند. به نوشته گزارشگران نیویورک‌تایمز، مقامات اسرائیلی به تازگی اعلام کردند که معتقدند حماس در حال بازسازی نیروهای خود در غزه است و به نظر می‌رسد که این گروه سریع‌تر از آنچه اسرائیل بتواند آنها را از بین ببرد، در حال جذب نیروهای جدید است. گزارش‌ها حاکی از آن است که مقامات امنیتی رژیم صهیونیستی هفته گذشته به کمیته پارلمانی این رژیم گفتند که حماس ۱۹هزار نیروی مبارز دارد که حدود ۹هزار نفر از آنها در واحدهای سازمان‌یافته هستند. قبل از جنگ، اسرائیل تخمین زده بود که حماس تقریبا ۲۵هزار رزمنده دارد، اگرچه حماس هرگز این رقم را تایید نکرد.

این در حالی است که بنیامین نتانیاهو در ماه نوامبر گفته بود که ارتش اسرائیل نزدیک به ۲۰هزار رزمنده حماس را کشته است. به نظر می‌رسد اعداد و ارقام با هم جور درنمی‌آید. از یک‌سو در هفته گذشته سخن از ۱۹هزار رزمنده حماس مطرح شد و از سوی دیگر، نتانیاهو مدعی از میان بردن ۲۰هزار رزمنده حماس است.

به هر روی، با افزایش دوباره امیدها برای یک توافق آتش‌بس محدود بین اسرائیل و حماس، اما فلسطینی‌ها و سازمان‌های حقوق بشری می‌گویند که نقض حقوق بشردوستانه در غزه هر روز بیشتر می‌شود. اسرائیل نه تنها قحطی و گرسنگی را به مردم تحمیل کرده بلکه با حملات مداوم به بیمارستان‌ها، بحران بیشتری را بر مردم تحمیل می‌کند. جمعیت هلال احمر فلسطین روز یکشنبه اعلام کرد که حملات هوایی شنبه شب (۱۵دی‌ماه) رژیم صهیونیستی در نزدیکی بیمارستان «العمل» در جنوب شهر خان یونس، خسارت قابل توجهی به آن وارد کرد. هفته گذشته، نیروهای اسرائیلی به آخرین بیمارستان بزرگ باقی‌مانده در شمال غزه، «کمال عدوان»، حمله کرده و کارکنان و بیماران آن را مجبور به تخلیه کردند. این بیمارستان ارائه‌دهنده اصلی مراقبت‌های پزشکی در شمالی‌ترین بخش غزه در بحبوحه تهاجم چندماهه ارتش اسرائیل است. روز یکشنبه (۱۶دی‌ماه)، وزارت بهداشت غزه اعلام کرد که بیمارستان «اندونزی» در شمال غزه دیگر توان ارائه خدمات به بیماران یا مجروحان را ندارد و در میان بمباران تقریبا مداوم، بخش شمالی این منطقه بدون بیمارستان است.

«هیرا همایون» و «لورن ایزو» هم در گزارش دیروز برای سی‌ان‌ان نوشتند، یک مقام حماس اعلام کرد که این گروه لیست ۳۴گروگان اسرائیلی را برای مبادله در توافق آتش‌بس احتمالی تایید کرده است. خبرگزاری رویترز روز یکشنبه به نقل از یک مقام ناشناس حماس گزارش داد که آزادی گروگان‌ها منوط به دستیابی به توافق درباره خروج اسرائیل از غزه و آتش‌بس دائمی است. با این حال، به نظر می‌رسد دفتر نخست وزیر اسرائیل درباره این گزارش باز هم تردیدهایی به‌وجود آورده است. دفتر نخست‌وزیر اسرائیل در بیانیه‌ای اعلام کرد: «بر خلاف آنچه ادعا می‌شود، حماس هنوز فهرستی از گروگان‌ها ارائه نکرده است.» یک منبع آگاه به سی‌ان‌ان گفت که به‌رغم گزارش‌هایی مبنی بر «خوش‌بینی» جدید درباره مذاکرات اما «در حال حاضر پیشرفت جدیدی وجود ندارد و تحولات آهسته و به کندی پیش می‌رود.»

یک مقام آمریکایی و یکی دیگر از افراد مطلع به سی‌ان‌ان گفتند که «برت مک گورک»، مشاور خاورمیانه‌ای کاخ سفید در قطر است. در همین حال، به گفته یک منبع اسرائیلی انتظار می‌رود «ران درمر»، وزیر امور استراتژیک اسرائیل، این هفته به واشنگتن سفر کند و با مقامات دولت بایدن و دولت انتقالی ترامپ دیدار کند. درحالی‌که مذاکرات در دوحه در جریان است، حملات اسرائیل در غزه روز یکشنبه ادامه یافت.

«عروبه جمال» و «مرسیها گادزو» هم در گزارش دیروز دوشنبه در الجزیره نوشتند، حماس و اسرائیل بر سر جزئیات یک توافق آتش‌بس احتمالی با یکدیگر درگیر هستند. حماس به رویترز گفت که فهرست ۳۴ اسیر ارائه‌شده توسط مقامات اسرائیلی را تایید کرده تا به‌عنوان بخشی از مرحله اول این توافق آزاد شوند. اما اسرائیل این ادعا را رد کرده است. به نوشته این گزارشگران، حملات نیروهای اسرائیلی به غزه ادامه دارد و دست‌کم ۱۳فلسطینی را در سراسر غزه طی شبانه روز گذشته (یکشنبه شب تا دوشنبه صبح) و ۳۱فلسطینی را در ۲۴ساعت گذشته (طی روز یکشنبه) به شهادت رساندند. گزارشگران الجزیره با شرح بحران و قحطی و جنگ و گرسنگی به نقل از وزارت بهداشت غزه، شرایط بهداشتی در بخش شمالی این منطقه را «فاجعه‌بار» توصیف کردند. غزه سه ماه است که در محاصره اسرائیل قرار دارد و دست‌کم سه بیمارستان «کمال عدوان»، «بیت حانون» و «بیمارستان اندونزی» از خدمت خارج شده‌اند. سایر بیمارستان‌ها هم وضعیت بهتری ندارند. نسل‌کشی اسرائیل در غزه از ۷اکتبر۲۰۲۳ تاکنون جان حداقل ۴۵هزار و ۸۰۵فلسطینی را گرفته و ۱۰۹هزار و ۶۴نفر را زخمی کرده است.