بهای نیمایی ارز اهرمی برای رشد قیمت‌های پایه در بورس کالاست
مس و هشدار رکود تورمی
مس که در تاریخ ۲۳ مارس سال‌جاری در قیمت ۴ هزار و ۶۱۷ دلار بر هر تن بود، هم‌اکنون به نزدیکی ۵ هزار و ۲۳۰ دلار رسیده که خود یک رشد جدی بیش از ۱۳ درصدی به‌شمار می‌رود. این در حالی است که روند کاهشی موجودی انبارهای مس در بورس فلزات لندن هم به نسبت متوقف شده که می‌تواند جذابیت رشد قیمت‌ها را محدود کند. در کنار آن قیمت‌های سلف ۳ ماهه در بورس فلزات لندن بالاتر از قیمت‌های نقدی مورد نرخ‌گذاری قرار می‌گیرد که یک سیگنال جدید را برای رشد قیمت‌ها در آینده به همراه خواهد داشت. البته جریان عمومی نوسان نرخ در بازارهای جهانی به نسبت افزایشی است و اغلب بازارهای کالایی با محوریت نوسان بهای نفت خام در یک مسیر صعودی جدید قرار گرفته که می‌تواند بر بازار مس نیز اثرگذار باشد. در هر حال قیمت مس در بازارهای جهانی به یک ثبات نسبی دست پیدا کرده و شاید به یک استراحت قیمتی نیاز داشته باشد تا جریان صعودی خود را بازهم از سر بگیرد. در بازار داخلی اما قیمت‌های موجود با اهرم بهای نیمایی ارز به نسبت بالاست و همین داده اجازه رشد جدی تقاضا را به بازار نمی‌دهد. این موارد پیچیدگی‌های خاص خود را به همراه دارد اگرچه عدم رشد قیمت‌های جهانی را باید در کنار افزایش بهای نیمایی مورد بررسی قرار داد که شاید اجازه افت قیمت‌های پایه در بورس کالا را نخواهد داد. با اینکه رکود تورمی اغلب در اقتصاد کلان مورد بحث قرار می‌گیرد ولی این جریان از یک رکود تورمی در بازار مس چیزی کم ندارد که تداوم آن اگر به رشد قیمت‌ها منجر شود ترس از کاهش تقاضا را به همراه خواهد داشت. این در حالی است که انتظار برای رشد تقاضا در روزهای گرم سال وجود دارد و شاید از حجم معاملات حمایت کند.
قیمت‌های جهانی مس پس از همسو شدن با نرخ کاهشی سایر کالاها، با شیب ملایم به کانال افزایشی بازگشت. البته تکانه‌های افزایشی و کاهشی همواره در این بازار دیده می‌شود به‌طوری که بهرغم روند صعودی نرخ طی هفته گذشته در بورس فلزات لندن موسوم به LME، میانگین قیمت‌ها نسبت به هفته ماقبل از آن، با کاهش ۱۳ دلاری همراه بوده است. نرخ دادو‌ستدهای نقدی مس در دنیا در روز ۱۱ ماه مه با افزایش ۴ دلاری نسبت به روز قبل خود، به ۵ هزار و ۲۳۱ دلار رسید و در معاملات سلف ۳ ماهه، با اندکی افزایش نسبت به قیمت‌های نقدی، ۵ هزارو ۲۶۶ دلار به ثبت رسید. این افزایش ۳۵ دلاری معاملات سلف نسبت به معاملات نقدی به‌خوبی گویای چشم‌انداز روشن برای آینده بازار جهانی مس است و پتانسیل رشد نرخ از محل تفاوت قیمت معاملات نقدی و سلف برای این بازار قابل ترسیم است. از سرگیری فعالیت معادن مس در دنیا و بازگشت آنها به وضعیت عادی در کنار ورود متقاضیان عمده محصولات مسی نظیر چین که حدود ۵۰ درصد از بازار مصرف فلزات اساسی در دست این کشور است، گواه دیگر بر این ادعاست.
البته مس نیز همچون غالب محصولات در بورس کالا از دو داده اصلی یعنی نوسان قیمت‌های جهانی و بهای نیمایی ارز تاثیر می‌پذیرد. این دو سیگنال اغلب قیمت‌های پایه را تعیین کرده و در گام بعدی رقابت برای خرید است که به کشف نرخ نهایی منتهی می‌شود. شاید هم فروشنده حاضر باشد با اعمال تخفیف قیمت‌هایی پایین‌تر از نرخ‌های پایه را به خریدار ارائه دهد.
در کنار قیمت‌های جهانی، نرخ ارز نیمایی، دیگر مبنای اصلی کشف نرخ در بازار داخلی مس است. این روزها که ارز نیمایی با محوریت دلار رشد محسوسی داشته و بعد از مدت‌ها از کانال ۱۳ هزار تومان به حدود ۱۴ هزار تومان رسیده، سبب افزایش نرخ در بازار مس شده است. این افزایش نرخ در قیمت‌های پایه بورس کالا هم منعکس شد تا جایی که رشد ۱۲ درصدی این قیمت‌ها در هفته گذشته نسبت به ابتدای سال مشهود است. یک مقام آگاه در بازار مس معتقد است که بخش اعظم نوسانات افزایشی قیمت که در روزهای اخیر در بازار رخ داده، مربوط به نوسان نرخ ارز نیمایی است که درفرمول محاسباتی قیمت محصولات مسی، نسبت به قیمت‌های LME وزن بیشتری پیدا کرده است. در بین اهالی بازار پیش‌بینی می‌شود که در صورت ادامه‌دار شدن افزایش نرخ ارز نیمایی، بازار مس از محل افزایش نرخ محصولات مسی، دچار تحولات مثبتی شود. اگرچه این مباحث قابل‌تامل هستند اما پیش از هرگونه نتیجه‌گیری، لزوم بررسی همه‌جانبه عوامل موثر بر متغیرهای موجود در بازار مس را می‌طلبد.
نوسان قیمت‌های اخیر از محل نرخ ارز نیمایی و قیمت‌های LME به گونه‌ای بر روند معاملات موثر بوده که از ابتدای سال حجم داد و ستد انواع محصولات مسی با مسیر مشخصی همراه نشده و فراز و فرودهای جسته و گریخته در میزان حجم محصولات معامله شده دیده می‌شود. گویا این بازار یک مسیر رفت و برگشتی در حجم معاملات را تجربه می‌کند که سیگنال اصلی آن متوجه میزان تقاضای موجود در بازار است. به گفته یکی از فعالان بازار مس از ابتدای امسال شاهد انجام پروژه‌های عمرانی چندانی که به ایجاد تقاضای موثر جدید برای تحرک بازار مس می‌انجامد، نبودیم. بنابراین در حال‌حاضر پویایی چندانی در این بازار قابل‌رویت نیست و اگرچه کارخانه‌های تولیدی به تولید خود ادامه می‌دهند اما خروجی چندانی برای انبارهای آنها وجود ندارد. به‌صورت دقیق‌تر موجودی انبارها از محصولات نهایی افزایش یافته که خود سرعتگیر برجسته‌ای در برابر رشد تقاضا در بازار آزاد یا بورس کالا به شمار می‌رود.
شروع داد و ستد این بازار در سال جدید درحالی بود که طی هفته منتهی به ۲۲ فروردین‌ماه، میزان ۴ هزار و ۱۸۰تن از انواع محصولات مسی در بورس کالای ایران عرضه شد اما پس از گذشت تنها یک هفته حجم عرضه این بازار توانست با افزایش چشمگیر حدود ۵۰۰درصدی، به میزان ۲۵ هزار تن برسد. گرچه در برخی از روزهای سال جدید، تکانه‌های افزایشی حجم عرضه نمایان است اما تحرک موثری در بازار از جانب افزایش حجم عرضه ایجاد نشد و تا لحظه تنظیم این گزارش، عرضه در هفته جاری (تاکنون) به ۲۶ هزار و ۱۶۰ تن رسید. بهرغم رشد چشمگیر میزان عرضه در این بازار، تقاضای موثر انواع محصولات مسی، همسو با آن حرکت نکرد و از ۳ هزار و ۱۴۰ تن در هفته در ابتدای سال با رشدی آرام به ۷ هزار و ۵۰۰ تن در هفته جاری تا ۲۲ اردیبهشت رسید. با وجود رشد ۲۹درصدی میزان تقاضا در هفته جاری نسبت به هفته گذشته، تنها ۲۰ درصد از محصولات عرضه شده مس در بورس کالا مورد معامله قرار گرفت. این اعداد و ارقام حکایت از مازاد عرضه نسبت به تقاضای فعلی در این بازار را دارد که این شکاف ایجاد شده پتانسیل رشد بازار را مختل کرده و افزایش ۱۳ درصدی ارزش معاملات که طی هفته گذشته شاهد بودیم، بیشتر به دلیل بالا رفتن قیمت‌های پایه آن‌هم متأثر از رشد نرخ ارز اتفاق افتاده است.
برآیند اتفاق‌های اخیر بازارهای داخلی و جهانی نشان می‌دهد که با وجود خوش‌بینی‌های اندکی که طی چند هفته اول سال بر این بازار حاکم شده و به رشد نه‌چندان زیاد حجم معاملات منتهی شد، کمبود تقاضای موثر بر این بازار سایه انداخته و انتظارهای مثبت از دورنمای بازار محصولات مسی را با اما و اگرهای زیادی مواجه کرد.
قیمت‌های پایه در تابلوی معاملات فیزیکی بورس کالا در کنار ضعف تقاضای ایجاد‌شده در این بازار، در پایان معاملات نیز تغییری نکردند و پتانسیل رشد بازار از جانب پیشنهاد قیمت‌های رقابتی متقاضیان نیز از بازار گرفته شد. این موضوع می‌تواند به‌عنوان یکی از استثناهای رخ داده در بازار محصولات مسی ثبت شود زیرا بیشترین رقابت قیمتی که در بین متقاضیان رقم خورده عدد ناچیز ۵۹/ ۰ درصدی است که مربوط به عرضه کالای مس کاتد است. سایر کالاهای معامله شده در همان قیمت پایه مورد داد وستد قرار گرفتند. مس کاتد که از آن به‌عنوان مهم‌ترین کالا در صنعت کالاهای مسی یاد می‌شود، به رغم آنکه از ابتدای سال با رشد آهسته قیمت‌های پایه همراه بوده است، رشد چندانی از منظر متوسط قیمت‌های پایانی معاملات تجربه نکرد و عموم عرضه‌های آن با همان قیمت پایه مورد معامله قرار گرفت.
