امکان حفظ وضعیت توریسم در کرونا وجود داشت؟
ریزش سرمایه‌ها در بازار گردشگری
در این دوره بسیاری از افراد به ناچار از این صنعت خارج شدند، اعم از راهنمایان، صاحبان اقامتگاه و کارمندان آژانس‌ها و ... آنها رفتند و با خروج آنها پیکر نحیف گردشگری در ایران لاغرتر شد. با وجود پذیرش تاثیر ویروس کرونا بر صنعت گردشگری جهان، پرسشی که همچنان باقی است این است که آیا نمی‌شد در این دوره گردشگری به اشکال دیگر ادامه داشته باشد؟ یا اینکه بخشی از فعالان این حوزه جذب حوزه‌هایی شوند که برای آینده توریسم ایران سودمند باشند؟
مهسا مطهر، کارشناس حوزه گردشگری در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: بخشی از فعالان گردشگری در این دوره میتوانستند در این حوزه مشغول به کار شوند و بسیاری از کشورهای دنیا دوران پاندمی را به شکل فرصتی دیدند که با آن زیرساخت‌هایشان را تقویت کنند.
زمانی که از زیرساخت‌ها صحبت می‌کنیم بخشی از آن به توسعه زیرساخت‌های الکترونیکی، آموزش دوباره به فعالان این حوزه و... برمی‌گردد. در واقع مدیران میتوانستند این بحران را به فرصتی برای انجام کارهایی بدل کنند که پیش‌تر به واسطه کارهای اجرایی توان انجام آن را نداشتند.
او معتقد است با این راهکار طیفی از فعالان گردشگری با کارفرمایی دولت مشغول به کار می‌شدند. با این حال آیا دولت به واسطه محدودیت منابع مالی توان انجام این کار را داشت؟ مهسا مطهر عنوان میکند: ما نمی‌‌توانیم بگوییم این پول وجود نداشته زیرا در قالب وام و... این پول پرداخت شده است. حتی ما بخشی از بودجه‌های معلق را هم داشتیم، بودجه‌هایی که برای برگزاری همایش‌ها، بازاریابی، راه‌اندازی کمپین‌ها و... پیش از کرونا هزینه می‌شد. ما میتوانستیم ستادی تشکیل دهیم و در این ستاد بخشی از فعالان حوزه گردشگری اعم از استادان، آژانس‌ها، راهنمایان و... برای انجام یک کار زیرساختی دعوت شوند. به عنوان مثال در حوزه راهنمایان تیم‌هایی از راهنمایان شروع به تولید محتوا با عکس، فیلم یا متن می‌کردند که ما خوراک بازاریابی خوب داشته باشیم.
مطهر اضافه میکند: درست است که با این اقدام تمام راهنمایان شاغل به کار در این حوزه نمی‌شدند، اما برای بخشی از آنها فرصت شغلی ایجاد می‌شد. در واقع ما میتوانستیم با یک مدیریت صحیح بودجه همایش‌ها و ... را برای رونق بیشتر این صنعت مصرف کنیم.
او در بخش دیگری از سخنانش به موضوع بسته بودن موزه‌ها اشاره کرده و ادامه می‌دهد: باز بودن موزه‌ها و سایت‌های گردشگری می‌توانست بخشی از هزینه نگهداری از آنها را تامین کند. ما میتوانستیم سیستم تهویه را درست کرده و بر اساس استانداردها و پروتکل‌های جهانی در این حوزه عمل کنیم. در دنیا شاهد بوده و هستیم در زمان پیک کرونا موزه‌ها بسته می‌شود و در زمان‌های دیگر این اماکن را باز نگه می‌دارند. گرچه ویروس کرونا یک پدیده جدید است و ما تاکنون تجربه مواجهه با آن را نداشتیم، اما در همین دوره هم یک تجربه اندوخته‌ای شکل گرفته است. کشورها در این دوره ضمن اینکه برای ویزا دادن یک مجموعه پروتکل‌هایی را تعریف کردند، موضوع واکسیناسیون عمومی را هم جدی گرفتند. آنها ظرفیت پذیرش تعیین کردند که محاسبه آن هم کار دشواری نبوده و نیست و ما هم می‌‌توانیم بر اساس همین تجربه‌های موفق عمل کنیم.
این کارشناس گردشگری درباره ورود گردشگران خارجی می‌گوید: ما باید سراغ گردشگران از کشورهایی برویم که واکسن معتبر دریافت کرده‌اند. ورود توریست خارجی و دفاع از آن به این معنا نیست که ما اولویت را به گردشگران از کشورهایی دهیم که ویروس دلتا یا جهش‌یافته دلتا و... را به کشور وارد کنند. در عوض ما باید شرایط را برای حضور گردشگران از کشورهای توسعه‌یافته مهیا کنیم.
یکی از چالش‌هایی که در دوره پاندمی با آن مواجه بودیم به تعطیلات و حضور انبوه گردشگران برمی‌گشت. مطهر در این باره عنوان میکند: درست است که در زمان پیک‌ها به شکل منطقی باید درها بسته شود، اما ما اگر مدیریت درست درباره فراغت شهروندان داشته باشیم آنها منتظر تعطیلات برای سفر رفتن نمی‌مانند که تبعاتش موج جدید کرونا باشد.
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش به از دست رفتن نیروی انسانی ماهر به عنوان یکی از بزرگ‌ترین ضربه‌ها به گردشگری یاد میکند و می‌گوید: این ضربه گرچه بسیار بزرگ است اما در کنار آن ما ورود نیروهای تازه‌نفس به این صنعت را شاهدیم.
علاوه بر آن گرچه بخشی از نیروی انسانی از این حوزه فعلا خارج شده‌اند، اما از آنجا که آنها طراحی تور، بازاریابی و... را بلدند و درآمدزایی در این حوزه میتواند ارزی باشد با فروکش کردن کرونا بخشی از آنها بار دیگر به این صنعت بازخواهند گشت.
این روزها دولت سیزدهم در آستانه تعیین کابینه است و در شبکه‌های مجازی لیست‌های مختلف درباره وزیران منتشر می‌شود. مهسا مطهر با اشاره به اینکه در این فهرست‌ها ذکری از وزیر احتمالی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به میان نیامده می‌گوید: چنین لیست‌هایی نشان می‌دهد گردشگری در اولویت نیست. علاوه بر آن گردشگری ایران فارغ از کرونا که بالاخره کنترل خواهد شد نیازمند تعامل با کشورهای جهان است و این موضوع برای فعالان این حوزه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. همین موضوع باعث شده در کنار خبرهای کرونا ما اخبار مرتبط با حوزه بین‌‌الملل را دنبال کنیم زیرا نحوه تعامل ما با دنیا، قیمت دلار و... میتواند آینده شغل ما را تعیین کند.
