خبرنگار استانی «دنیای‌اقتصاد» گزارش می‌دهد
پیشروی فرونشست در استان یزد
فرونشست بخشی از قنات متروکه در عمق ۱۰ متری زمین در چهارراه ایرانشهر منجر به شکست لوله فاضلاب و ایجاد حفره‌‌‌ای به ابعاد ۶ در ۵ متر شد. در ساعت اولیه این اتفاق، محمدجواد ابوالحسینی، معاون عمرانی استانداری، سیدمحمدرضا مدرسی فرماندار یزد، مدیران مدیریت بحران شهرداری و حوادث شرکت آبفا استان برای بررسی ابعاد این حادثه و مرمت این فرونشست در محل حادثه حاضر شدند. درباره این فرونشستها و به قولی فروچاله‌‌‌ها (که البته تفاوت‌‌‌هایی در مساحت و خطرات دارند) طی چند سال گذشته موارد مختلف و تذکرات زیادی داده شده، ولی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. فرونشست به معنای ترک‌‌‌هایی است که در سطح زمین ایجاد می‌شود و معمولا در مساحت بزرگی اتفاق می‌‌‌افتد؛ اما فروچاله در مساحت کمتر و با سرعت بیشتری ایجاد می‌شود و از این حیث خطرناک‌‌‌‌‌‌تر است. در این زمینه مدیرگروه مطالعات آب‌‌‌های زیرزمینی شرکت سهامی آب منطقه‌‌‌ای یزد با بیان اینکه بیشتر دشت‌‌‌های استان به علت اضافه برداشت آب با افت سالانه سطح آب مواجه هستند، گفت: همین موجب فرونشست زمین در چهار دشت یزد - اردکان، ابرکوه، شمش بهادران و دشت هرات شده است.
محمدعلی فهیمی افزود: بزرگ‌ترین مساحت فرونشست در دشت یزد - اردکان به عنوان بزرگ‌ترین، پرجمعیت‌ترین و مهم‌ترین دشت استان اتفاق افتاده و در دشت ابرکوه نیز که به دلیل ساختار زمین‌‌‌شناسی متفاوت دارای سنگ کف آهکی است، فرونشستها به صورت فروچاله‌‌‌ها دیده می‌شود. وی با بیان اینکه ۴۲ مورد فروچاله تاکنون در دشت ابرکوه ایجاد شده است، ادامه داد: عمق برخی از فروچاله‌‌‌ها در این دشت به ۴۰ متر می‌رسد که از بین رفتن سفره‌‌‌های آب زیرزمینی مهم‌ترین خطر آنهاست. فهیمی درباره دیگر خطرهای ناشی از ایجاد فرونشستها گفت: با فرونشست زمین، فضاهای خالی بین ذرات خاک که نگهدارنده و ذخیره‌کننده بارش‌‌‌ها هستند، بسته می‌‌‌شوند و آب باران علاوه بر اینکه وارد سفره‌‌‌های آب زیرزمینی نشده، باعث به وجود آمدن سیلاب و خسارات ناشی از آن می‌شود.
مدیرگروه مطالعات آب‌‌‌های زیرزمینی شرکت سهامی آب منطقه‌‌‌ای یزد دیگر خطر ناشی از ایجاد فرونشستها را خسارت به تاسیسات، ساختمان‌‌‌ها، جاده‌‌‌ها و لوله‌‌‌های آب و برق و گاز اعلام کرد. رئیس گروه احیا و تعادل‌‌‌بخشی شرکت سهامی آب منطقه‌‌‌ای یزد هم درباره راه‌‌‌حل این معضل گفت: مهم‌ترین راهکار جلوگیری از ایجاد فرونشستها، مدیریت مصرف چاه‌‌‌های مجاز و جلوگیری از اضافه برداشت‌‌‌ها از آبخوان‌‌‌ها و همچنین جلوگیری از حفر و برداشت چاه‌‌‌های غیرمجاز در استان است. مهدی برزگری با بیان اینکه از سال ۱۳۹۴ تاکنون طرح احیا و تعادل‌‌‌بخشی آب‌‌‌های زیرزمینی در حال اجراست، افزود: این طرح شامل پروژه‌‌‌های مختلف از جمله تشکیل گروه‌‌‌های گشت و بازرسی، طرح تحویل حجمی چاه‌‌‌های کشاورزی و نصب کنتورهای هوشمند بر روی چاه‌‌‌های کشاورزی و صنعتی است.
وی اظهار کرد: با اجرای طرح احیا و تعادل‌‌‌بخشی روند افت سطح آب‌‌‌های زیرزمینی کنترل شد که این باعث جلوگیری از توسعه بیشتر فرونشستها در دشت‌‌‌های استان شد. به هر صورت با توجه به ورود این مسافر بدیمن به شهر تاریخی و ثبت جهانی یزد و نفوذ آن به درون مناطق شهری و جمعیتی و احتمال خسارت‌های جبران‌‌‌ناپذیر به زیرساخت‌‌‌ها و تاسیسات (با توجه به وجود قنوات متعدد در یزد) بیم آن می‌رود که هر لحظه بخشی از بناهای تاریخی ثبت‌شده با خطر ریزش و نابودی مواجه شوند، بنابراین باید با پرهیز از شعار، هر چه سریع‌‌‌تر برنامه پیشگیری و مقابله با این مشکل ارائه و اجرا شود.
