دنیای اقتصاد-عباس بیات:
گروه فعالیتهای مرتبط با اوراق بهادار در بازار سرمایه تحت عنوان شرکتهای فراکاپ شناخته میشود. این نهاد برمبنای اتصال سهامداران به بازارهای مالی طراحی شده است. این نهادها جزو نهادهای عمومی غیردولتی محسوب میشوند که ردیف بودجه به آنها تعلق نمیگیرد و از طریق کارمزد معاملاتی خود کسب درآمد میکنند. از آنجا که بازار سرمایه ایران یکطرفه بوده و معاملهگران فقط از محل خرید میتوانند کسب سود کنند، فروش استقراضی در بازار سرمایه ایران هنوز راهاندازی نشده و این مهم در کنار دامنه نوسان محدود موجب تعمیق رکود معاملاتی در بازار سرمایه شده است. محدودیت دامنه نوسان، حجم و ارزش معاملات را کاهش میدهد و موجب میشود خرید و فروش در بازار کاهش یابد و درنتیجه کارمزد که سود نهادهای واسط است تقلیل مییابد. در سال ۱۴۰۲ درآمد فراکاپها ۴۸درصد رشد داشت که در قیاس با متوسط سالانه ۲۴درصد افت شتاب داشته است. در سالجاری هم درآمد این شرکتها چه در مقیاس ششماهه و چه در تابستان با افت همراه شده است. سود عملیاتی و خالص شرکتهای مرتبط با اوراق بهادار طی تابستان امسال به ترتیب کاهش ۶۰ و ۲۵درصدی را تجربه کرد.
ما برای بررسی رفتار سرمایهگذاران در بازار سرمایه به تعریف یک مفهوم روانشناسی به نام گشتالت نیاز داریم. گشتالت یا روانشناسی گشتالت یک مکتب فکری است که ذهن و رفتار انسان را بهعنوان یک کل در نظر میگیرد. روانشناسی گشتالت پیشنهاد میکند برای شناخت دنیای پیرامون بر هر جزء کوچکی تمرکز نکنیم. در واقع ذهن ما تمایل دارد اشیا را بهعنوان عناصری از سیستمهای پیچیدهتر در نظر بگیرد.
روز چهارشنبه دماسنج اصلی بازار سرمایه با افزایش ارتفاع ۰.۲۲درصدی همراه شد. رشد شاخص کل در حالی محقق شد که نماگر هموزن با نزول ۰.۱۷درصدی روبهرو شد و در سطح ۶۷۰هزار و ۴۶۴واحدی قرار گرفت. در این بین شاخص کل فرابورس نیز که معیار مناسبی برای بررسی وضعیت سهام مختلف فرابورسی است، حدود ۰.۱درصد سرخپوش شد و در نهایت در سطح ۲۱هزار و ۲۷۵واحدی کار خود را به پایان رساند. روز چهار شنبه ارزش معاملات خرد بازار سرمایه که شامل سهام و حقتقدم بازار میشود رقم ۳هزار و ۳۰۰میلیارد تومانی را ثبت کرد. بهعلاوه ۳ میلیارد تومان پول حقیقی از گردونه معاملات بازار خارج شد.