دنیای‌اقتصاد - محمدحسین شاوردی: کار معدن سخت‌‌‌‌‌‌ترین کار جهان است. این کلیدواژه در حالی در عموم رسانه‌‌‌‌‌‌های تخصصی یا فراگیر دست به‌دست می‌‌‌‌‌‌چرخد که تقریبا هیچ تصویر روشنی از معدن ایمن در دست نیست. رسانه‌‌‌‌‌‌های ایران در حالی خبر مرگ و میر غمبار کارگران در معادن کشور را در صفحات کاغذی و ‌مجازی خود منتشر می‌کنند که فعالیت معدنی هر سال ‌در کشور افزایش یافته، یا در سطح مشخصی پایدار است و مرگ‌‌‌‌‌‌ومیرهای گاه و بیگاه نیز همپای این فعالیت رقم می‌خورد.

دنیای‌اقتصاد- نیلوفر جمالی: معادن بزرگ در ایران همیشه تحت نظارت دولت‌ها بوده‌اند و عملا معادن کوچک و متوسط هستند که تحت نظارت بخش‌خصوصی پیش می‌روند. معادنی که بیشتر آنها در دل روستاها و مناطق محرومی قرار دارند که صاحبان پروانه آنها بدون داشتن امکانات لازم نه‌تنها باید همانند معادنی در مناطق توسعه‌یافته، حقوق دولتی بپردازند بلکه علاوه‌بر عدم‌استفاده از زیرساخت‌ها حالا باید با معارضان‌محلی نیز وارد مجادله شوند. معارضان‌محلی در تمام دنیا وجود دارند و در مقابل توسعه قد‌علم می‌کنند؛ از این‌رو سازمان ملل سال‌هاست برای توسعه کشورها از طریق برنامه پیشرفت و توسعه ملل‌متحد یا برنامه عمران ملل‌متحد (UNDP) برای مقابله با این مشکل تلاش می‌کند.

دنیای‌اقتصاد: معدن‌‌‌‌‌‌‌‌کار بزرگ صنعت مس قصد دارد با استفاده از فناوری هوش‌مصنوعی (AI)، تولید مس از معادن قدیمی را افزایش دهد. کودلکو در تلاش است افت تولید مس را از محل بازیابی منابع قدیمی و با عیار پایین جبران کند. کودلکو (Codelco) که در شیلی مستقر است، از هوش‌مصنوعی برای استخراج مس بیشتر از معادن قدیمی استفاده می‌کند زیرا تامین‌‌‌‌‌‌‌‌کنندگان این فلز همزمان با کمبود جدی در کشف ذخایر جدید با جهش روزافزون تقاضا برای مس روبه‌رو هستند.

دنیای‌اقتصاد: یک گزارش رسمی از سوی بازار بورس فلزات لندن گویای کاهش تعداد انبارهای فلزات در جهان طی یک دهه اخیر است. گزارش وب‌سایت ماینینگ تاکید دارد این وضعیت شبکه انبارداری جهانی بورس‌فلزات‌لندن (LME) را به‌سرعت کوچک کرده و درآمد مالکان انبار را کاهش داده است. در طول ۱۱سال گذشته، تعداد واحدهای ذخیره‌‌‌‌‌‌‌‌سازی ثبت‌شده این بورس از ۶۰۴ عدد در سال‌۲۰۱۱ به ۴۷۲ عدد در سال‌۲۰۲۲ کاهش یافته است. این عدد کمترین میزان در یک دهه اخیر است و گویای فرصت‌های کمتر برای کسب سود از انبار فلزات است، در واقع ذخایری که باید با هدف سودآوری در آینده ذخیره می‌شد چون دیگر به‌‌‌‌‌‌‌‌صرفه نیست، انبار نمی‌شود. این عقب‌‌‌‌‌‌‌‌نشینی گسترده گرچه انعکاسی از کاهش ذخایر فلزی جهان است اما مخالفان بسیاری در بین بورس‌‌‌‌‌‌‌‌بازان و شرکت‌های معدنی و فعالان فولاد دارد.

دنیای‌اقتصاد: در شرایطی که قیمت زغال‌سنگ در آستانه رکوردزنی است، معامله تازه‌‌‌‌‌‌‌‌ای در یکی از معادن غنی زغال‌سنگ جهان در استرالیا کلید خورد. گروه ژاپنی میتسویی ۲۰درصد از سهم باقی‌مانده خود در معادن زغال‌سنگ سوز واکر را به ارزش نزدیک به ۴۰۰میلیون دلار به شرکت محلی استن‌‌‌‌‌‌‌‌مور فروخت تا سرمایه لازم برای پروژه مشترک خود با گروه BHP را تهیه کند. به این ترتیب میتسویی به‌طور کامل از معادن زغال‌سنگ خود در کویینزلند خارج می‌شود. بحران جهانی انرژی موجب‌شده تا جهان با دورشدن از اهداف آب و هوایی خود، به سمت مصرف روزافزون زغال‌سنگ حرکت کند که این موضوع زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌ساز افزایش چشمگیر قیمت این ماده‌معدنی شده است.

دنیای‌اقتصاد: داستان جنجالی گم‌شدن محموله نیم‌میلیارد دلاری مس در چین، تجارت این فلز را دستخوش ریسک‌های بسیاری کرده است. گلنکور شرکت مشهور صنعت مس نیز در این راستا معاملات خود با تاجر چینی دخیل در ماجرای گم‌شدن محموله نیم‌میلیارد دلاری مس را به حالت تعلیق درآورده است. گفته شده تخلف هلودائو (Huludao Ruisheng) گروه بازرگانی چینی در این پرونده محرز است. با اینکه تعداد معدودی از شرکت‌های معدنی بزرگ با این گروه چینی همکاری داشتند اما این شرکت‌ها با هدف به حداقل‌رساندن ریسک تجارت، محموله‌‌‌‌‌‌‌‌های خود را به شرکت‌های دیگری تحویل داده‌‌‌‌‌‌‌‌اند.

دنیای‌اقتصاد: پتاسیم به‌عنوان یک ماده‌مهم جهت تولید کودهای شیمیایی کشاورزی، از زمان وقوع جنگ اوکراین کمیاب شده است. برزیل نیز به‌عنوان یکی از کانون‌‌‌‌‌‌‌‌های تولید پتاسیم، اخیرا با افزایش چشمگیر درخواست معدن‌کاران برای کلید‌زدن پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌های معدنی استخراج پتاسیم روبه‌رو شده است. شرکت پتروبراس که امتیاز تعدادی از این پروانه‌‌‌‌‌‌‌‌ها را دارد، قصد دارد به برخی از این متقاضیان پاسخ دهد و سود مناسبی از این محل کسب کند. بیش از ۸۵درصد کود پتاس مصرفی بخش کشاورزی برزیل وارداتی است و همین موضوع انگیزه بسیاری برای شرکت‌هایی نظیر ورده جهت ورود به استخراج پتاسیم است تا به یکی از تامین‌‌‌‌‌‌‌‌کنندگان پتاس برای بازار برزیل تبدیل شود.

دنیای‌اقتصاد: یک رگه معدنی بسیار غنی در آرژانتین حجم قابل‌توجهی از سرمایه را جذب کرده است. تلاش فعالان معدنی محدوده آلتار در سن‌‌‌‌‌‌‌‌خوزه آرژانتین این است که با سرمایه‌گذاری گسترده منابع عظیم مس، طلا و نقره را در این معدن استحصال کنند. شرکت آلدباران به این سرمایه‌گذاری به چشم یک فرصت کم‌‌‌‌‌‌‌‌نظیر نگاه می‌کند.

دنیای‌اقتصاد: دولت اندونزی امتیاز ۲۰۶۵معدن مختلف در سرتاسر این کشور را لغو کرد. برنامه تازه دولت اندونزی برای بازتوزیع زمین به آزادسازی ۱/ ۳میلیون هکتار زمین منجر خواهد شد. هرچند تعداد قابل‌توجهی از مجوزهای معدنی در بخش‌های زغال‌سنگ، طلا، قلع، نیکل و بوکسیت را نیز لغو می‌کند. موضوعی که با اعتراض گسترده معدن‌کاران این کشور روبه‌رو شده است.

دنیای‌اقتصاد: در گرماگرم به‌هم‌‌‌‌‌‌پیچیدن بحران‌های جهانی، بازار فلزات تحولاتی کم‌‌‌‌‌‌سابقه را تجربه می‌کند. نیروهای مختلف بر چرخ و فلک قیمت‌ها در بازار جهانی فلزات اثر می‌گذارند. از جدال‌‌‌‌‌‌های ژئوپلیتیک چین و آمریکا یا روسیه و اروپا تا فراگیری تورم در اقتصادهای پیشرفته. بحران انرژی بسیاری از سرمایه‌گذاری‌‌‌‌‌‌ها را با مشکل جدی بازگشت سود مواجه کرده و شکاف زنجیره تامین جهانی صنایع پیشرفته را با سکته‌‌‌‌‌‌های مداوم روبه‌رو ساخته است. در این بین بازار فلزات اساسی نظیر مس، فولاد، آلومینیوم و روی یا فلزات گرانبها نظیر نقره و طلا تحولات بسیار متناقض و متنوعی را سپری می‌کند که کنار هم قراردادن آنها خبر از اثر بالای واسطه‌‌‌‌‌‌گری بر روندهای قیمتی دارد. موضوعی که تولید معدنی و صنایع وابسته را با چالش‌های بسیاری روبه‌رو کرده است. در این گزارش نگاهی به بازار تعدادی از فلزات در نیمه اول ۲۰۲۲ و میزان تولید و مصرف آنها انداخته‌‌‌‌‌‌ایم.

دنیای‌اقتصاد: گلوگاه معدن‌کاری دیجیتال کجاست؟ این بازار چه ابعادی دارد و مهم‌ترین فناوری‌های موثر بر آن از چه قصمی هستند؟ تحول تولید معدنی با فناوری‌های جدید چگونه همراستا می‌شود؟ یک بررسی دقیق از گزارش‌های بین‌‌‌‌‌‌‌‌المللی منتشرشده درباره آینده معدن‌کاری دیجیتال نشان می‌دهد ایجاد و توسعه فرآیند اتوماسیون مهم‌ترین گلوگاه کشورها برای گذار از معدن‌کاری مکانیکی و ساده است.

دنیای‌اقتصاد: میزان صادرات در بخش معدن و صنایع معدنی در سه‌ماهه سال‌۱۴۰۱، نسبت به بازه زمانی مشابه در سال‌۱۴۰۰، حدود ۴‌درصد افزایش یافت. به‌رغم چنین افزایشی، شواهد موجود نشان می‌دهد صادرات بخش معدن و صنایع معدنی کشور، در زمستان ۱۴۰۰ که جنگ اوکراین هنوز شروع نشده بود، در مقایسه با بهار ۱۴۰۱ حدود ۲۰ درصد بیشتر بوده است. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد، در زمستان ۱۴۰۰ کل صادرات بخش معدن و صنایع معدنی، حدود سه میلیارد و ۸۷۰ میلیون دلار بوده است‌ که این عدد در بهار ۱۴۰۱، همزمان با وقوع جنگ اوکراین به سه میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار تنزل پیدا کرد، بنابراین می‌توان نتیجه‌گرفت در نتیجه این تنش ژئوپلیتیک در منطقه اوراسیا، دست‌کم ۷۷۰ میلیون دلار از صادرات فصلی بخش معدن و صنایع معدنی کشور، آب‌شده است. عددی که احتمالا در صورت نبود جنگ اوکراین، ماجرای دامپینگ قیمت فلزات اساسی توسط روسیه و اثرات دیگر اقتصادی این موضوع، می‌توانست به حساب صنایع داخلی ایران در بخش‌های معدنی و صنایع وابسته واریز شود.

دنیای‌اقتصاد: داده‌‌‌‌‌‌‌های موسسه گلوبال دیتا نشان می‌دهد نوآوری مرتبط با اینترنت اشیا (IOT) در بخش معدن در سه‌ماه گذشته نیز کاهش یافته است. این موضوع با استناد به کاهش تعداد پتنت‌‌‌‌‌‌‌ها و کمک‌‌‌‌‌‌‌های مالی مرتبط با فعالیت‌های صنایع معدنی و شرکت‌های فناوری در سه‌ماهه گذشته اعلام‌شده است. گروه هانیول به‌عنوان پرچمدار این حوزه، سرمایه‌گذاری خود در اینترنت اشیا را در این دوره زمانی ۴۱درصد کاهش داده است.

دنیای‌اقتصاد: یکی از بزرگ‌ترین معدن‌کاران جهان برنامه جاه‌‌‌‌‌‌‌طلبانه‌‌‌‌‌‌‌ای برای تغییر نوع انرژی مصرفی خود طراحی کرده است. ریوتینتو غول آنگلوساکسون دنیای معدن قرار است برای برنامه ۲۰۳۵ خود ۴گیگاوات برق تجدیدپذیر تولید کند. برنامه‌‌‌‌‌‌‌ای که با استقبال گسترده سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران روبه‌رو شده است. چنین حجمی از انرژی قرار است مجموعه تاسیسات استخراج، ذوب و فرآوری آلومینیوم و تولید آلومینا را پوشش داده، مسیر را برای کاهش میزان انتشار آلایندگی فراهم کند. برنامه ریوتینتو این است که ظرفیت تولید آلومینیوم و آلومینا در استرالیا را به شکل چشمگیری افزایش دهد. ریوتینتو در صورت ساخت این پروژه یکی از بزرگ‌ترین هاب‌‌‌‌‌‌‌های تولید انرژی تجدیدپذیر جهان را در استرالیا خواهد ساخت چراکه این پروژه به تنهایی ۳۰درصد به کل تولید انرژی‌‌‌‌‌‌‌های تجدیدپذیر این کشور می‌افزاید.

دنیای‌اقتصاد: محققان دانشگاه اکستر با یک ایده‌‌‌‌‌‌‌پردازی جالب موفق شدند جعبه‌‌‌‌‌‌‌ابزار جدیدی برای اکتشاف مس پیشنهاد کنند. پژوهشگران این دانشگاه انگلیسی با جعبه ابزار (toolkit) تازه اکتشاف مس، موفق شده‌‌‌‌‌‌‌اند در منطقه منحصربه‌فرد زمین‌شناسی یرینگتون نوادا در ایالات‌متحده نشانگرهای جدیدی را بیابند که برای شناسایی ذخایر مس پورفیری راهگشاست. اهمیت این موضوع از آن جهت است که ذخایر مس پورفیری که منابع با تناژ بالا و عیار پایین در معادن اسکوندیدا و آندینا هستند، سه‌چهارم کل ذخایر مس جهان را تشکیل داده اما چندین کیلومتر زیر سطح زمین، بالای بسترهای ماگمایی بزرگ قرار دارند. موضوعی که استخراج آنها را سخت می‌کند. لورنس کارتر، پژوهشگر ارشد دانشگاه اکستر و همکارانش اما با کمک جعبه ابزار جدید خود در معادن یرینگتون بافت‌‌‌‌‌‌‌هایی را کشف کرده‌‌‌‌‌‌‌اند که با فرآیندهای فیزیکی خاصی ایجاد شده که هنگام شکل‌‌‌‌‌‌‌گیری سنگ‌‌‌‌‌‌‌ها و ذخایر معدنی رخ داده‌‌‌‌‌‌‌اند. به عقیده کارتر جست‌وجوی این بافت‌‌‌‌‌‌‌ها می‌تواند به‌عنوان یک «ابزار» هنگام کاوش برای ذخایر معدنی جدید مورد‌استفاده قرار گیرد. این رویه که کارتر آن را جعبه‌‌‌‌‌‌‌ابزار بافتی (textural toolkit) لقب داده، روشی ارزان‌تر از اکتشافات مس است که دقت بالایی هم دارد.