در چهلوپنجمین سالگرد انقلاب اسلامی۵۷، پرسشها و ادعاهای بسیاری درباره شرایط اقتصادی و اجتماعی ایران در سالهای منتهی به انقلاب در رسانهها و محافل، چه در ایران و چه در خارج از کشور مطرح میشود. در این میان، چند تفکر کلان و متقابل به چشم میخورد. بعضی، بهویژه آنهایی که با شرایط اجتماعی قبل از فروپاشی حکومت پهلوی آشنا هستند، از جمله کسانی که در دولت کار کرده بودند یا در اپوزیسیون معتدل بودند یا در ایران کار علمی میکردند، بر این باورند که سیاستهای حکومت پهلوی دوم شرایط انقلابی و فروپاشی نظام سلطنتی را بهوجود آورد. برخی دیگر، بهویژه آنهایی که از نظام سلطنتی سود میبردند و موقعیتهای ممتاز خود را بهدلیل انقلاب از دست دادند، از جمله اکثر پهلویطلبان امروزی ادعا میکنند که انقلاب۵۷ حاصل توطئه خارجیها برای برکناری شاه بود؛ زیرا به استدلال آنها ایران بیش از حد مستقل شده بود، بهویژه در تعیین قیمت نفت بینالمللی. بعضی دیگر، بهویژه ایرانیان خارج از کشور و همچنین بسیاری از جوانان در ایران که آگاهی گستردهای از اوضاع اجتماعی قبل از انقلاب ندارند، بر این باور هستند که انقلاب اشتباه بزرگی بود؛ چون اوضاع ایران قبل از فروپاشی کاملا مطلوب بود و اینکه یک گروه نسبتا کوچک بدآگاه و گمراه شدند که آنها را «پنجاهوهفتیها» مینامند، باعث سرنگونی رژیم پهلوی شدند. برخی دیگر حتی گرایشهای فکری مخالف رژیم پهلوی را یک «بیماری» و اوضاع بحرانی جمهوری اسلامی امروز را نتیجه آن «بیماری» واشتباهات «پنجاهوهفتیها» میپندارند.
محافظهکاران به مدت ۱۴سال بر سیاست بریتانیا تسلط داشتهاند و از طریق بحران پس از بحران، از جمله برخی از بحرانهای ساخته خودشان، قدرت را حفظ کردهاند. اکنون درحالیکه بریتانیاییهای ناراضی برای حضور در پای صندوقهای رای آماده میشوند، محافظهکاران با چشمانداز «بیربطی» مواجه هستند. نظرسنجیها نشان میدهد که آنها میتوانند کمترین سهم خود را در پارلمان در یک قرن اخیر کسب کنند. پس از پنج سال دولت پرتلاطم، پایگاه آنها از هم پاشیده است. «جاش هولدر» در گزارش ۲۴ ژوئن در نیویورکتایمز نوشت، برخی از آنها به «چپ» میروند؛ درحالیکه این حزب حدود ۲۰ درصد از حزب کارگر فاصله دارد.
نخستوزیر اسرائیل میگوید جنگ در نوار غزه به زودی وارد مرحله جدیدی میشود. بنیامین نتانیاهو روز یکشنبه در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «مرحله شدید جنگ با حماس در شرف پایان است. این به آن معنا نیست که جنگ در شرف پایان است، بلکه جنگ در مرحله شدید خود در شرف پایان است.» اگرچه بیش از نیمسال از کشتار وحشتناک در غزه میگذرد، اما نتانیاهو به سرعت دو چیز را روشن کرد: الف) آتش بس در غزه در دسترس نیست. ب) نبرد بعدی ممکن است در لبنان با حزبالله – به عنوان متحد حماس- باشد. «پاتریک کینگزلی» در گزارش ۲۴ژوئن در نیویورکتایمز نوشت، چهار راه برای تغییر موضع اسرائیل در غزه وجود دارد.
دنیای اقتصاد:
بررسی وضعیت معدن و صنایع معدنی در دو دهه اخیر حاکی از آن است که این بخش، بهرغم داشتن رتبه پنجم ذخایر غنی معدنی در جهان و زیرساختهای بالا، بهدلیل مشکلاتی چون نبود زیرساختهای انرژی گاز و برق، جادهسازی، روابط بینالمللی آزاد، لزوم استفاده از سامانه ارز نیمایی برای تجارت، نبود تکنولوژیهای لازم، محدودیت در واردات ماشینآلات معدنی و... از وضعیت خوبی برخوردار نیست و میزان صادرات معدنی در سال۲۰۱۹، ۱۷.۶میلیارد دلار بوده است که در سالهای ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ به ترتیب به ۲.۶۶ و ۲.۱۹میلیارد دلار سقوط کرده و پس از آن نیز شریط رو به بدتر شدن حرکت کرده است.
دنیای اقتصاد:
برجام خدمت بود یا خیانت؟ این محور مناظره نامزدهای چهاردهمین انتخابات ریاستجمهوری در عصر دوشنبه بود. برخی از کاندیداها اعتقاد داشتند که برجام توافق خوبی نبود و اثر قابلتوجهی بر اقتصاد ایران نداشت، بااینحال مسعود پزشکیان، بازرگانان و فعالان بخشخصوصی را افراد مناسب برای قضاوت در مورد برجام دانست و تاکید کرد که برای داشتن درک مناسب از کارکرد برجام باید از اعضای اتاقهای بازرگانی سوال کرد.
دنیای اقتصاد:
درحالیکه در روزهای ابتدایی فعالیت بیتکوین اکثر دولتها و قانونگذاران توجهی به فناوری نوین بلاک چین نداشتند، اما به مرور زمان و با گسترش استفاده از بیتکوین، اهمیت بررسی مزایا و معایب محبوبیت ارزهای دیجیتال و داراییهای بلاکچینی افزایش یافت. با توجه به ماهیت فعالیت غیرمتمرکز، اعمال کنترل و نظارت بر این ارزهای دیجیتال امکانپذیر نبود و به همین دلیل اکثر کشورهای جهان در ابتدا محدودیت و ممنوعیت این داراییهای بلاکچینی را در دستور کار خود قرار دادند. با این حال، این سختگیریها و حتی اعمال محدودیت کامل در کشور بزرگ چین بهعنوان مانعی برای رشد و گسترش بازار ارزهای دیجیتال عمل نکرد.
«سندروم ایمپاستر»(Imposter Syndrome) یا خودویرانگری را میتوان نوعی کمبود اعتماد به نفس دانست. اولین ویژگی این سندروم آن است که فرد تصورات دیگران از تواناییهای خود را بیش از حد میداند. دومین ویژگی نیز این است که نگران از بین رفتن اعتماد دیگران است. به عبارت دیگر، کسانی را دچار سندروم خودویرانگری میدانیم که برخلاف ظاهر قوی و شایستهای که دارند، تصور میکنند لیاقت موفقیت را ندارند و فریبکارند. اما چنین کشمکشی چقدر بین مدیران زن رایج است؟ چرا اهمیت دارد؟ حل آن وظیفه کیست و چه راهکاری نتیجه میدهد؟
رشد اقتصادی که به تولید ثروت منجر میشود سه ضلع دارد: نیروی انسانی، زیرساختهای کشور و منابع طبیعی! متاسفانه در ایران برخی محیطزیست را تنها با گونههای جانوری و طبیعی مترادف میگیرند و به سایر بخشهای آن توجه نمیکنند. همین موضوع باعث شده منابع طبیعی ایران دستخوش تخریب گسترده شود و تبعات آن را در فرونشست زمین، انواع آلودگیهای آب و خاک و... میبینیم. چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری ایران برای انتخاب نهمین رئیسجمهور کشور در حالی هشتم تیر ۱۴۰۳ برگزار میشود که به نظر میرسد ابرچالشهای محیطزیستی همچنان مغفول مانده است. جواد حیدریان، یکی از نویسندگان«تجارت فردا» گفتوگویی با عادل جلیلی، استاد پژوهشگر منابع طبیعی و رئیس سابق موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور و سفیر سابق ایران در سازمان جهانی فائو و محمد درویش، کنشگر برجسته محیطزیست ایران داشته و دلیل عدمتوجه به محیطزیست را در مناظرههای ریاست جمهوری بررسی کرده است.
او در این گفتوگو روی انواع ابرچالشهایی دست گذاشته که زندگی تمام ایرانیان را تحتتاثیر قرار داده اما در مناظرات مغفول ماندهاند.
دنیای اقتصاد:
تولید و فروش شرکتهای صنعتی بورسی اگرچه در اردیبهشتماه با افزایش همراه بوده است، اما بررسیها حاکی از این است که رشد میانگین متحرک شاخص تولید همچنان کاهشی است. فروش بنگاهها نیز اگرچه در دومین ماه سال با اندکی بهبود همراه بوده؛ اما بحران تقاضا و افت فروش همچنان بسیاری از بنگاهها را با مشکل روبهرو کرده و از همین رو رو رشد کمرمق اردیبهشتماه نتوانسته است به کاهش هزینه متوسط و سود شرکتها منجر شود. کارشناسان بیتوجهی به مولفههایی همچون اقتصاد مقیاس واحدهای تولیدی و صنعتی و عدمایجاد و گسترش سهم بازار را از جمله دلایل حاشیه سود پایین بنگاهها عنوان میکنند.
دنیای اقتصاد:
جنگ مرگبار و ویرانگر اسرائیل - حماس کافی نبود که ترس از رویارویی گستردهتر بین اسرائیل - حزبالله هم بر آن افزوده شده است. اوایل همین هفته، یعنی ساعاتی پس از انتشار ویدئویی ۹دقیقهای از سوی حزبالله که پهپادهای جاسوسی را در حال گشتزنی در شمال اسرائیل نشان میداد، مقامات اسرائیلی اعلام کردند که برای یک «جنگ همهجانبه» آماده هستند و طرحهایی را برای حمله مورد تصویب قرار دادهاند. پس از نمایش فیلم پهپاد، سیدحسن نصرالله تهدید کرد که اگر اسرائیل دامنه درگیریهای کنونی را گسترش دهد، «بدون محدودیت، بدون قاعده و سقف» نبرد خواهد کرد.
دنیای اقتصاد:
در حالی که دلار در هفتههای اخیر روزهای آرامی را پشت سر میگذاشت، جدیشدن تشدید درگیریهای نظامی در منطقه موجب شد در سومین روز تابستان دلار آزاد با افزایش ۷۰۰ تومانی مواجه شود و رشد ۱.۱ درصدی را به ثبت برساند.
در سهشنبه اولین هفته تیر ماه تعطیلات عید غدیر را داریم. در کنار آن پایان یافتن مدارس و تعطیلات تابستانی هم برخی خانوادهها را مشتاق به سفر با تورهای گردشگری کرده است. در همین راستاست که آژانسهای توریستی هم برنامهها و تورهایی را به استانهای مختلف نظیر چهارمحال و بختیاری، مازندران، گیلان، سمنان، اردبیل، لرستان، گلستان و همدان تعریف کردهاند. در این «نبض سفر» سراغ تورهای۲ و ۲.۵ روزه رفتهایم. تورهایی که هم هزینههای بالای تورهای سه روز به بالا را ندارند و هم مقصدشان متنوعتر است.
بسیاری از افراد در برههای از زمان حس میکنند از زندگی کارمندی خسته شدهاند و دوست دارند کسبوکار خودشان را راه بیندازند. از هر کدام که بپرسید، چند دلیل مشترک دارند: «میخواهم خودم مدیر خودم باشم» یا «دوست دارم ساعت کارم دست خودم باشد» یا «میخواهم پول بیشتری دربیاورم.» همه اینها در کلام، آنقدری جذاب هستند که همین حالا سراغ مدیرتان بروید و استعفا دهید. اما بلافاصله ترس وجودتان را فرا میگیرد و دهها سوال و «نکند» به ذهنتان هجوم میآورد: «نکند کارم نگیرد و از اینجا مانده و از آنجا رانده شوم؟» یا «چطور دوره خاکخوری را بگذرانم و از پس هزینههای زندگی بربیایم؟» در بخش نخست این مطلب (که دوشنبه ۲۱ خرداد به چاپ رسید) گفتیم
«جما اسبگ» یکی از کسانی است که پس از حدود دو سال کارمندی، تصمیم گرفت استعفا دهد و بیزنس خودش، یعنی ساخت پادکست را که همیشه عاشقش بود، راه بیندازد. حالا مدتی از این تصمیم گذشته. او چندی پیش مهمان «ایلینی ماتا» از مجله کسب و کار هاروارد بود و از تجربیات و چالشهای کارآفرینی در ماههای نخست گفت؛ از جمله تنهایی، فقدان ساختار، عدمثبات رویه و درآمد نامنظم. در میان این صحبتها میتوانید پاسخ این سوال را پیدا کنید که «آیا کارآفرینی برای شما مناسب است؟»
دنیای اقتصاد:
میزان تولید زباله تهرانیها بالاست، سر هر کوچه و خیابانی را که نگاه کنید همیشه مخازن، مملو از زبالههایی است که یا روی هم انباشته شده یا به بیرون سرریز شده است، بنا براعلام آمار منتشره تهرانیها روزانه بین ۵ تا۶هزار تن پسماند عادی تولید میکنند؛ ۶۰۰۰ تن زباله که برای دفن به آرادکوه برده میشود و زبالهها بعد از ساعتی زیر خاک دفن میشوند و به همین علت است که در آرادکوه، کوههای بلندی از زباله تشکیل شده و بوی بد این محدوده اجازه نفس کشیدن نمیدهد.