اورنج استراتژی؛ راه‌حلی بر مشکل ضایعات پلاستیکی نیجریه

مترجم: مریم مرادخانی دفع بی‌‌‌رویه زباله یکی از مشکلات بزرگ در کشورهای آفریقاییست. یکی از این کشورها نیجریه است. «تیتیلایو فالایه» جوان اهل نیجریه، از کودکی متوجه این مشکل شده بود. او بنیان‌گذار «اورنج استراتژی» است؛ یک استارت‌آپ بازیافت زباله مستقر در نیجریه که کارش، مقابله با کوهی از زباله‌‌‌های است که روزانه روی هم تلنبار می‌‌‌شوند.

 او می‌‌‌گوید: «در اینجا مردم معمولا زباله‌‌‌های خود را کنار جاده‌‌‌ها یا فاضلاب می‌ریزند. من که از کودکی عاشق مدیریت ضایعات بودم، تصمیم گرفتم جامعه را نسبت به این رویه غلط و اهمیت مدیریت ضایعات آگاه کنم.» تیتیلایو که فارغ‌‌‌التحصیل رشته اقتصاد است، پس از دریافت مدرکش وارد حوزه رسانه شد. در آن زمان، یک برنامه ۱۵دقیقه‌‌‌ای برای رادیو تولید کرد که نه تنها سرگرم‌‌‌کننده بلکه آموزنده نیز بود. او از طریق این برنامه به مخاطب‌‌‌ها هشدار می‌‌‌داد که باید با هم به رویه نادرست دفع زباله پایان دهند.  او می‌‌‌گوید: «ما فقط یک زمین داریم و وقتی صحبت از مدیریت ضایعات در میان است، باید مسوولیت‌‌‌پذیر باشیم؛ چون اگر ضایعات را درست دفع نکنیم، بعدها بهای سنگینی بابتش خواهیم پرداخت.» او دینش به سیاره زمین را از طریق شرکتش ادا می‌‌‌کند.  کار اورنج استراتژی، بازیافت زباله است. آنها ۱۰ نوع مختلف از ضایعات قابل بازیافت، از قوطی نوشیدنی‌‌‌ها و فلز و کارتن و قطعات الکترونیکی گرفته تا انواع پلاستیک از جمله کیسه فریزر را جمع‌‌‌آوری می‌‌‌کنند. 

سپس ضایعات پلاستیکی را دسته‌‌‌بندی، خرد و شست‌وشوی سرد می‌‌‌کنند و آن را به صورت ورقه‌‌‌های کوچک درمی‌‌‌آورند. تیتیلایو می‌‌‌گوید: «شست وشوی سرد یکی از مزیت‌‌‌های رقابتی ما در مقایسه با سایر شرکت‌های بازیافت در نیجریه است؛ چون ما محصول را یک مرحله جلوتر می‌‌‌بریم. ما با شست‌و‌شوی سرد ورقه‌‌‌ها، ناخالصی‌‌‌ها را از بین می‌‌‌بریم. بنابراین، محصولی بهبودیافته‌‌‌تر به مشتری ارائه می‌‌‌دهیم، یعنی پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) تمیز.» این شرکت در تلاش است تا از دفع زباله‌‌‌های قابل بازیافت در خرابه‌‌‌ها جلوگیری کند.  با وجود این، بسیاری از این زباله‌‌‌ها سر از خرابه‌‌‌ها در می‌‌‌آورند.  تیتیلایو می‌‌‌گوید: «ما با مقامات مدیریت پسماند نیجریه همکاری می‌‌‌کنیم تا ضایعات یکی از محل‌‌‌های اصلی دفن زباله که متعلق به دولت است را سر و سامان دهیم. ۷۸ تفکیک‌‌‌گر زباله در این محل کار می‌‌‌کنند که کار جداسازی ضایعات قابل بازیافت و عادی را برعهده دارند.»  تیم اورنج از تکنولوژی نیز غافل نیستند. آنها اپلیکیشنی طراحی کرده‌‌‌اند که مخصوص مدیریت پسماند خانوار است. مردم تشویق می‌‌‌شوند که زباله‌‌‌های اصطلاحا تر و خشک را جداسازی کنند. هر خانواده در عوض تحویل زباله‌‌‌های قابل بازیافت، ژتون دریافت می‌‌‌کند که به صورت نقد یا اقلام خانگی یا محصولات غذایی است.  او می‌‌‌گوید: «ما همچنین با مدارس دولتی همکاری داریم.

ما دانش‌‌‌آموزان را تشویق می‌‌‌کنیم که ضایعات پلاستیکی را به مدرسه بیاورند. در ازای این پلاستیک به آنها لوازم التحریر می‌‌‌دهیم. به این ترتیب، قدری از هزینه‌‌‌های تحصیل آنها را جبران می‌‌‌کنیم. در برخی موارد، کمک هزینه امتحان‌‌‌های خارج از مدرسه برخی دانش‌‌‌آموزان را نیز پرداخت و در مقابل، پلاستیک دریافت کرده‌‌‌ایم.» آخرین منبع دریافت زباله این شرکت، مراکز جمع‌‌‌آوری کوچک هستند.  تیم اورنج به زنانی که روزانه زیر یک دلار درآمد دارند کمک می‌‌‌کند مراکز جمع‌‌‌آوری خودشان را راه بیندازند و زباله‌‌‌های قابل بازیافت اهالی محل را جمع‌‌‌آوری کنند. سپس این زباله‌‌‌ها را با قیمت مناسبی به شرکت می‌‌‌فروشند. اورنج استراتژی، سطح زندگی این زنان را ارتقا داده و حالا بسیاری از آنها از پس هزینه‌‌‌های زندگی، از جمله فرستادن بچه‌‌‌ها به مدرسه برمی‌‌‌آیند.  تیتیلایو می‌‌‌گوید: «ما هر هفته به طور متوسط ۲۵۰ کیلوگرم ضایعات پلاستیکی از هر مرکز کوچک دریافت می‌‌‌کنیم و بابت هر کیلو، ۱۰۰نایرا پرداخت می‌‌‌کنیم.

کسی که نهایتا روزی یک دلار درآمد داشته، حالا می‌تواند هفته‌‌‌ای ۲۵دلار کسب کند. آنچه برای من بیش از هر چیزی مهم است، لذت و لبخندی است که وقتی در ازای ضایعات به این زنان، ارزش می‌‌‌بخشم، روی صورتشان می‌‌‌بینم.» این تیم ابتدا روی جمع‌‌‌آوری مواد مورد نیاز خود تمرکز داشتند و اولویت اصلی‌‌‌شان، جمع‌‌‌آوری حداکثری ضایعات بود. اما وقتی از شهر لاگوس فراتر رفتند و فعالیت خود را در ایالت اوگون آغاز کردند، متوجه شدند که بسیاری از زنان آن منطقه زیر خط فقر زندگی می‌‌‌کنند. آنجا بود که «توانمندسازی» زنان نیز به یکی از اولویت‌‌‌هایشان تبدیل شد.  تیتیلایو می‌‌‌گوید: «به‌ علاوه، بسیاری از مردم از ارزش ضایعات پلاستیکی خبر نداشتند و زباله‌‌‌های خود را در محیط اطراف رها می‌‌‌کردند. ناگهان به این نتیجه رسیدم که می‌توانیم با یک تیر دو نشان بزنیم  و ایده مراکز کوچک شکل گرفت.» او این شرایط را «برد- برد» می‌‌‌داند. هم درآمدی برای زنان ایجاد می‌شود و هم شرکت می‌تواند به حجم بالاتری از زباله دسترسی پیدا کند. ابتدا تنها دو مرکز مشغول به کار بودند اما حالا ۱۳ مرکز فعال هستند.  هدف آنها این بوده که تا پایان ۲۰۲۳، تعداد مراکز را به ۲۰ مرکز برسانند. تیتیلایو امیدوار است تا پنج سال آینده، اورنج استراتژی به ارزش‌‌‌آفرینی در سطح ملی برسد.  در حال حاضر، این شرکت تنها بخشی از فرآیند بازیافت را انجام می‌‌‌دهد. او امید دارد که در آینده، کل چرخه بازیافت را طی کنند، از تحویل ضایعات تا تبدیل آن به کالای قابل مصرف.

منبع: Orange Corners