نخل طلایی چگونه به عباس کیارستمی رسید؟
ماجرای تکدرخت ایرانی کن
در سال ۱۹۹۷ جشنواره فیلم کن دو فیلم طعم گیلاس ساخته عباس کیارستمی و فیلمی ژاپنی به نام «مارماهی»ساخته شوهئی ایمامورا را به صورت مشترک برنده جایزه اعلام کرد. اگرچه این جشنواره به کیارستمی نخل طلا داد، اما طبق مدارکی که اسکرین منتشر کرده، گویا نظر داوران تنها بر انتخاب فیلم طعم گیلاس متمرکز بوده است. البته هنوز معلوم نیست که در چه شرایطی و به چه دلیلی فیلمی از ژاپن در کنار فیلم طعم گیلاس قرار گرفته تا این جایزه به صورت مشترک اهدا شود. اگرچه جایزه مشترک، ارزش ذاتی و اعتبار جایزه نخل طلا را کم نمیکند، اما این موضوع نشان میدهد که چیزی غیر از امتیاز فیلم هم در انتخاب نهایی فیلم اثرگذار بوده است.
جزئیات امتیاز فیلمهای کن
نشریه اسکرین فهرست فیلمهایی که در ۳۸ سال گذشته بیشترین نمرات را در جدول منتقدان کن کسب کردهاند منتشر کرد. فیلم «طعم گیلاس» ساخته عباس کیارستمی در سال ۱۹۹۷ با امتیاز ۵/ ۳ (از ۵ نمره کامل) در صدر قرار گرفته است. نگاهی به فهرست فیلمهایی که هر سال (۲۰۲۲ تا ۱۹۸۴) بیشترین امتیاز را در جدول منتقدان اسکرین در جشنواره کن به خود اختصاص دادهاند نشان میدهد، تنها فیلمهای «پاریس تگزاس» ساخته ویم وندرس در سال ۱۹۸۴، «ایثار» ساخته آندری تارکوفسکی (۱۹۸۶)، «بازیگر» ساخته رابرت آلتمن (۱۹۹۲)، «سه رنگ: قرمز» ساخته کریشتوف کیشلوفسکی (۱۹۹۴)، «شکستن امواج» از لارس فنتریه و «رازها و دروغها» به کارگردانی مایک لی (۱۹۹۶)، «آقای ترنر» ساخته مایک لی (۲۰۱۴)، «تونی اردمن» از مارن اده (۲۰۱۶) و «سوختن» به کارگردانی لی چانگ دونگ (۲۰۱۸) نمره بالاتری نسبت به ساخته تحسینشده کیارستمی از سوی منتقدان دریافت کردهاند.
چند سال پیش نشریه گاردین در فهرست برترین فیلمهای برنده نخل طلا در تاریخ جشنواره کن، فیلم «طعم گیلاس» را در جایگاه دوم قرار داد. «پیتر بردشاو» منتقد سینمایی گاردین در توضیح فیلم «طعم گیلاس» نوشت: «بدون شک این فیلم یک شاهکار از عباس کیارستمی، یکی از بزرگترین شاعران سینماست. فیلمی با داستانی عجیبوغریب، زیبا و غمانگیز که حتی اکنون نیز نمیتوان آن را دقیقا تفسیر کرد. مردی عمیقا افسرده قصد خودکشی دارد، پس در گوری میخوابد که یک کارگر کنده و باید بعدا آن را پُر کند. موضوعی بهتآور، نامعقول، تکاندهنده و ناراحتکننده. فیلم به تاریکترین و ناشناختهترین جنبه این موضوع میپردازد. در این میان فردی تلاش میکند وی را از خودکشی منصرف کند و برای این کار شیرینی و لذت زندگی همچون طعم یک گیلاس را به او یادآور میشود». «طعم گیلاس» تاکنون تنها نخل طلای سینمای ایران از جشنواره کن را دریافت کرده است.